To sh k ent te m ir y o ‘l m u h a n d is L a r iin s t it u t I 4 A. E. O d IL x o ‘jayev qurilish materiallari 5340200 «Bino va inshootlar qurilishi»

Akustik birjinsiz konstruksiyalam i montaj qilishda orasida havo 
qatlami qoldirilishi yoki tovush izolyatsiyasi qistirmalari ishlatish maqsadga 
muvofiq. Bu holda konstruksiyalar o ‘zaro bikr holatda bogManmasligi 
kerak, Konstruksiyalar orasida 1 sm. qalinlikda havo qatlami boMishi, 10 
sm. qalinlikdagi betonning tovush izolyatsiyasi xususiyati ko‘rsatkichiga 
ekvivalent boMadi.
14.23-rasm. Ichki devor va qavatlararo plitalar tutashgan joy da 
tovush izolyatsiyasi qistirma materiallari va buyumlariniishlatish
sxemasi:
1. ichki yu k ко ‘taruvchi devor paneli; 2. qavatlararo panel;
3. p o lo sa li y o k i donali yuklam ali qistirmalar.
Polosa k o ‘rinishidagi qistirmalar - yaxlit qistirmalarga nisbatan 
yukni ko‘p ko‘taradi. Tovush izolyatsiyasi qistirmalari yuk ostida ishlagani 
uchun vaqt davomida defonnatsiyalanadi va izolyatsiyalash xususiyati 
pasayadi. Tovush izolyatsiyasi materiallari va buyumlari qovushoq- 
elastik xususiyat-lari bilan xarakterlanadi hamda ularning dinamik 
elastiklik moduli (Ed) 15 MPa dan yuqori boMmasligi kerak. G ‘ovak tolali 
tovush izolyatsiyasi qistirmalari - yumshoq mineral va shisha-paxtalar, 
yarimbikr va bikr buyumlar Ed ko‘rsatkichi 0,5 MPa gacha, tushadigan
246

---

ruxsat etilgan yuklama esa 0,002 MPa. G ‘ovak-tolali tovush izolyatsiyasi 
materiallamining o'rtacha zichligi 75-175 kg/m3 bo‘ladi. G ‘ovak gubkali 
tovush izolyatsiyasi qistirmalari ko‘pikplastlar va rezinalar asosida boMishi 
maqsadga muvofiq.
Tovush izolyatsiyasi buyumlaming deformativligi Edl-5 MPa material 
ichidagi havo ela^jkligi va material skeleti elastikligi yigMndisiga teng. 
Ular quyidagicha deformatsiyalanadi: yumshoq materiallar (M) nisbiy 
siqilishi 15 foizdan yuqori, yarimbikr (PJ) materiallar nisbiy siqilishi
5-10 foiz, bikrlariniki (J) 5 foizgacha, qattiqlariniki (T) 0 gacha. Tovush 
izolyatsiyasi materiallarining bikrligi qistirma qalinligiga va materialning 
dinamik elastiklik moduliga bogMiq boMadi (14.2-jadval).