Töb-der tarihi İsmail Aydın “de te fabula narratur” “anlatılan senin hikayendir”
Acıpayam. 129 UNESCO 1972 yılını “Dünya Kitap Yılı”
Download 3.81 Mb. Pdf ko'rish
|
|
Acıpayam. 129 UNESCO 1972 yılını “Dünya Kitap Yılı” olarak ilan etmişti. TÖB-DER Bandır- ma şubesinde arama yapılmış ve bazı kitaplara el konulmuştur. Bu kitaplar; 100 soruda Atatürk’ün Temel Görüşleri (Fethi Naci), Karanlığın İçinden (Hellen Keller), İslamiyet ve Kapitalizm (Maxime Rodison), Türk Milli Eğiti- mi Üzerine Görüşler (Kenan Bulutoğlu), Amerikan Sargısı (Fakir Baykurt), Gizli Belgelerle Barış Gönüllüleri (Müslüm Özbalkan), Kara Toprak (Reşat Enis), Öğretmenlerin Birleşmesine Doğru (TÖS Yayını). 130 Rize Kalkandere TÖB-DER şubesi yöneticilerinden Burhan Yekil, Reşit Çıt-
98 neltilen suçlamalar arasında bölücülük, Komünizm propagandası yapmak da vardır. 131 Siirt/Eruh-Bağgöze İlkokulu öğretmeni Orhan Kılıç bir askerin hatıra defteri- ne yazdığı yazıda “Komünizm propagandası yaptığı” gerekçesiyle tutuklan- mıştır.
132 Atatürk’ün “Milletleri kurtaranlar…”diye başlayan bu sözleri 46. sayıya ka- dar devam edecek, bu sayıdan sonra Bültenin sağ üst köşesinde Atatürk’ün sözlerine yer verilmeyecektir. (İ.A) 133 TÖB-DER; sayı,37, 15.11.1972 134 İpsala TÖB-DER Şube başkanı Mehmet Erdoğdu, “Devletin manevi şahsiye- tini tahkir” “Köylüyü toprak yürüyüşüne tahrik” ve “Türk Silahlı kuvvetleri- ne hakaret” suçlarından yargılanmış ve beraat etmiştir. 135 Bültendeki bu yazıya göre Philadelphia’da 13.000, Detroit’te 11.000 öğret- men ücretlerinin arttırılması talebiyle, Somerville’de ise günlük ders sayısı- nın 6’dan 7’ye çıkarılmasını protesto etmek amacıyla 500 öğretmen greve gitmiştir. 136 Gaziantep Kadın Haklarını Koruma ve Geliştirme Derneği bir basın bildirisi yayınlayarak “ 1961 Anayasası ve İnsan Hakları Bildirisi ile bütün kadınlara verilmiş bulunan hakların gerçekleşmesi için tüm kadın-erkek ve kuruluşla- rı göreve çağırıyoruz” demiştir. 137 Maraş’ta Genç Ülkücüler Teşkilatı ile MNP (Milli Nizam Partisi) bağlantılı bir Din dersi öğretmeni, Maraş Lisesi’ndeki bazı öğretmen ve öğrencile- ri, “anarşist saklamak, yasak yayın bulundurmak, gizli örgüt kurmak” gibi düzmece ihbarlarla şikayet etmişler ve 17 kişi iki gün gözaltında kaldıktan sonra savcılık tarafından serbest bırakılmışlardır. 138 TÖS’ün Aralık 1969 yılında yaptığı “Uyarı Boykotu”na katıldıkları için Ban-
lanmışlardır. 139 Hakkari’ye gönüllü giden TÖB-DER üyesi öğretmenlerden Abdullah Mutlu Rize-Çamlıhemşin Güllü Köyüne; Sabiha Ateş Gülşehir Karacaşar’a; Recep Yörük Çurum- Kargı Akkaya Köyüne; Hasan Mutlu Konya ili emrine; Cumali Doğrukök Çankırı Tımarlı Köyüne sürgün edilmişlerdir. Sürgün edilme ge- rekçeleri ise; beş köyün ağasının köylülere koyduğu angaryaya, ürün ver- gisine karşı köylüleri uyandırmak. Ağa ve çevresindekiler bu öğretmenleri “Komünizm propagandası yaptıkları” için ihbar etmişlerdir. 140 Recai Çevik, Mehmet Türkkan ve Akay Gençosmanoğlu; Nazım Hikmet kitaplarını öğrencilere tavsiye ettikleri, öğrencilerin dini duygularını zayıf- lattıkları suçlamalarına muhatap olmuşlardır. ( Bunlardan Akay öğretmen, benim Eğitim Enstitüsünde Coğrafya öğretmenimdi, saygıyla anıyorum. (İ.A)
99 141 Nazilli TÖB-DER Şube Başkanı ve TÖB-DER GYK üyesi Mehmet Danışman ve Süleyman Küçüksümbül hakkında Atatürk Haftasında yaptıkları konuşma- lar nedeniyle soruşturma açılmıştır. 142 Kazak yazar Tahavi Ahtanov’un yazdığı bir roman. (İ.A) 143 Beraat edenler: Aksaray şube üyesi İsmet Aras, İstanbul Şube üyesi Lütfi Tekinşen, Burdur’dan Neşet Dündar ve Nevzat Aksoy. 144 Açılan yeni şubeler; Viranşehir, Birecik, Savur, Borçka. 145 19.11.1972 günü Samsun, Terme, Bafra, Alaçam ve Çarşamba şubelerinin temsilcileriyle Yürütme Kurulundan Hamdi Konur ve Musa Uysal’da toplan- tıya katılmışlardır. 146 Öğretmenlere soruşturmada yöneltilen suçlamalar: “Okulda sağ-sol çatış- ması çıkarmak, 12 Mart Muhtırası’na karşı gelmek, Milliyetçiliğe aykırı davranışlarda bulunmak, Gizli örgüt kurmak, Anarşistleri saklamak ve bazı suç sayılan davranışları gizlemek.” TÖB-DER Bülteni sayı 38. 147 Sürülen öğretmenlerden Mehmet Danışman aynı zamanda TÖB-DER Ge- nel Yönetim Kurulu üyesidir. 10 Kasım 1971’de Nazilli Saray Sineması’nda yapılan Atatürk’ü anma gününde yaptığı konuşmasından dolayı Taşköprü Ortaokulu’na sürülmüştür. Danışman’ın konuşmasından bir bölümü buraya aktarmayı yararlı gördük; “1948 ilkokul Programı bile bize özgü değilken, bu programın içerisinden bağımsızlık, devletçilik, laiklik, devrimcilik, Fran-
diye takdim edilmiştir. Böyle bir programla Atatürk’ün dediği davacı, ulusal bağımsızlıkçı öğrenci yetiştirmek mümkün müdür?” Aydın Milli Eğitim Mü- dürlüğü’nün konuşmacıya yönelttiği sorular da şöyle; “Yurdumuzun siyasi, mali, ekonomik, adli ve kültürel bağımsızlığından söz edilemeyeceğini söylediğiniz, eğitim programlarının milli olmadığını ve yabancı uzmanlar- ca hazırlandığını söylediğiniz, Atatürk’ün fikirlerini öne sürerek sol ideo- lojinin yayılmasına hizmet ettiğiniz, okulda kaldığınız odada yasaklanmış yayınlar bulundurduğunuz…vs.” Bakanlık müfettişlerinin sorduğu sorular daha da ilginçtir; “Devletin köye hizmet götürmediğini söylemek, köylerin durumunun perişan olduğunu, köylülerin kendilerini temsil edecek kişi- leri seçmesini, köylünün içinde bulunduğu durumdan bir düzen değişikli- ğiyle kurtulabileceğini söylemek, Nazım Hikmet’in şiir kitabını cebinizde taşıyarak öğrencilere bu kitabı alın, okuyun gibi propaganda yaptığınız, Dünya Gıda Örgütü’nün okullarda dağıtığı süt tozu, balık yağı, Hollanda peyniri gibi gıdaların zararlı olduğunu söylemek, staj grubunuza ‘yoldaş- lar’ adını verdiğiniz.” 1973 101 TÖB-DER Bülteni 1.1.1973 tarihinde iki sayı birlikte (39-40) çıkmıştır. Bül- tenin manşetinde “TÖB-DER Yürütme Kurulu Üyeleri Tahliye Edildi” ha- beri dikkat çekmektedir. Haberde yer alan bilgileri özet olarak aktarmayı uygun gördük: TÖB-DER Genel Başkanı Ali Bozkurt ve Merkez yürütme Kurulu Üyeleri 9-11 Kasım 1972 tarihlerinde yaptıkları Genel Yönetim Kurulu toplantısı için Sıkıyönetim Komutanlığı’ndan izin almadıkları için gözaltına alınmışlar, 17 gün gözaltında kaldıktan sonra serbest bırakıl- mışlardır. 148
Bültenin Başyazısı “Atatürkçülükten Ne Anlıyoruz?” başlığını taşıyor. 149
Bültenin 2. ve 3. sayfalarında yeni dernekler kanunuyla ilgili açıklamalar- la Genel Başkanın yeni yıl mesajına yer verilmiştir. 150
mış. Bazı haber başlıklarını yayınlamayı uygun gö- rüyoruz. “TÖS Davasında 59 Mahkumiyet” 151 , Yerel
mahkemelerde hakkında dava açılan “Haşim Yüksel, Yaşar Akkaş ve Mehmet Gök Beraat etti.”, “Dünya KitapYılında Kitap Düşmanlığı” 152
, “Bir Piyes Oy- natılmadı” 153
, “Sarıkamış Şubemiz Yandı”, “TÖS Sa- mandağ Şube Başkanı Ayhan Sarıhan Tahliye Oldu” “TÖB-DER Eski Yöneticilerinin Toplu Basın Mahke- mesindeki Duruşmaları” 154 “Kemal Üstün Devrim Şehidi Öğretmen Kubilay kitabının gelirlerinden 1000 lirasını TÖB-DER’e bağışladı” Bültendeki “Kıyım Kıyım Kıyım…” başlıklı bölümünde dikkat çeken bazı haberler: “Kazım Köroğlu, Kemal Kırlangıç, Necati Mert, Abdullah Kaya, Güler Meriçkan, Ömer Yiğit Bakanlık Emrine Alındı”, “Genel Yönetim Ku- rulu Üyemiz Sürüldü”, “Adıyaman Pınarbaşı Şube Yöneticileri Sürüldü” “Maraş’ta 4 Öğretmen Sürüldü” “Mersinden İki Lise Öğretmeni Sürüldü” “Pazarcık İlçesinden 3 Öğretmen Sürüldü” “Gazi Eğitimden 3 Öğretmen Sürüldü” “Şefaatli Karyağmaz’da 3 Öğretmen Dövüldü” “Mehmet Gök, Mecit Şen, Yusuf Baş ve Hüseyin Işık Meslekten İhraç Edildi” Hukuk Köşesi bölümünde “Basında Ceza Sorumluluğu” konulu yazının sahibi TÖB-DER Avukatı Halit Çelenk.
102 Bültenin 19. sayfasında “Kubilaylar Çoğalırken” başlıklı bir yazıya yer ve- rilmiş.
Bültenin 20. ve son sayfasında “Mustafa Necati’yi Anıyoruz” başlıklı bir yazı yer almaktadır. Bu yazının bir bölümünü buraya aktarmayı yararlı gördük; “Mustafa Necati, 1 Ocak 1929 günü henüz 34 yaşında iken öl- müştür. (…) Balıkesir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’ne girerek, Akhisar cep- hesinde müfreze komutanı olarak savaşmıştır. 20 Aralık 1925 yılında Milli Eğitim bakanlığı Görevine getirilmiştir. (…) Mustafa Necati öğretmenlere şöyle diyordu; vazifemiz yalnızca ders vermek ve okutmak değildir. Her bir öğretmenin ayrıca öğütleme aydınlatma vazifesi vardır.” TÖB-DER Bülteninin 41 ve 42. Sayıları II. Olağanüstü Kongre kararı ne- deniyle bir arada çıkarılmıştır 155
. Bültenin sağ üst köşesinde önceki sayı- larda da yer alan Atatürk’ün “Milletleri kurtaranlar…” şeklindeki sözleri bulunmaktadır. Bültenin manşetinde “II. Olağanüstü Genel Kurul Topla-
156
Başyazıda “Yine Genel Kongre- miz Var” başlıklı bir yazıya yer verilmiş, yazıda öğretmenlerin birlik olma- larının önemine değinilmiştir. Ön sayfada “TÖB-DER Merkez Yürütme Kurulu Yargılandı” başlıklı bir habere göre TÖB-DER yönetimi TCK’nun 159. Maddesine muhalefet etmek suçundan Ankara I Nolu Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi’nde yargılanmaktadır. Bültenin 3-6. sayfalarındaki “Haberler” bölümünde yer alan bazı haber- ler şöyledir; “5 Yeni Şube Kuruldu” , “TÖB-DER Elazığ Şubemiz Kapatıl-
103 Kıyım Kıyım Kıyım… başlıklı bölümde ise “Dörtyol’da İki Öğretmen Dö- vüldü”, “Mehmet Yüce Ağanın Adamları Tarafından Dövüldü” “TÖB-DER Ünye Şubesi başkanı Mehmet Zeki Gündüz, Isparta Teknisyen Okulu öğ- retmeni Mehmet Akıncı, Boğazlıyan Yeni Fakılı Ortaokulu öğretmeni Hi- dayet Kılıçaslan ve Ankara İmam-Hatip Okulu’ndan 9 öğretmen bakanlık emrine alındı” Bültenin 7-18. sayfaları II. Olağanüstü Kongre’ye Sunulan Çalışma Rapo- ru’na ayrılmıştır. Bir tarihi belge olması nedeniyle rapordan bazı bölüm- leri buraya aktarmayı yararlı gördük:
“Biz Türkiye öğretmenleri yalnız 12 Mart’tan bu yana değil, Başöğretmen Mustafa Kemal Atatürk’ün ölümünden beri –kısa bir devre hariç 160
- ola- ğanüstü koşullar içerisindeyiz. Fikri hür, vicdanı hür yeni nesiller yetiştir- mek için var gücümüzle çabalayıp geldik bugüne… Fikri hür nesiller ye- tiştirmek istedik; doğru fikirlerin gelişip yayılmasından çıkarı bozulanlar çıktı karşımıza. İrfanı hür nesiller yetiştirmek istedik; Batı kopyacılarıyla Arap, Acem hayranlarını bulduk karşımızda. Vicdanı hür nesiller yetiştir- mek istedik; hilafet özlemcilerinin, saltanat alkışçılarının, vicdan sömü- rücülerinin saldırısına uğradık…Dövüldük…Sövüldük…Sürüldük…Vurul- duk…Ve işte böyle geldik bugüne. (…) Ülkemizde fert başına düşen Milli Gelir 5.460 liradır. 161
5 nüfuslu bir aileye düşen aylık ortalama gelir ise 2.275 liradır. Oysa öğretmenlerin % 90’ı bu gelire ulaşamamaktadır. (…) Öğretmenin aç, sefil, küskün olduğu bir ülkede nasıl huzur olur? Kendisi huzursuz öğretmenden hangi hakla huzurlu vatandaş yetiştirmesini bekleyebiliriz? (…) Mücadelemiz kesin olarak Atatürkçü, Anayasacı doğrultuda, yasala- rın bize tanıdığı sınırlar içinde olacaktır. Türkiye’nin en büyük öğretmen örgütü olan TÖB-DER’de birleşeceğiz. Yüz binler olarak aynı özlemi dile getireceğiz. İşverenimiz karşısında demokratik bir denge unsuru olaca- ğız. (…) Biz Atatürkçü devrimciliği, kendini yaratan şartlara karşı, sürekli gelişme ve ileri doğru atılım olarak anlarız. (…) Bizim Atatürkçü devrim anlayışımız, geri kalmışlıktan kurtulma uğruna, çağdaş uygarlık ve sosyal 104 adalete dayalı bir toplum yaratma doğrultusunda sürekli atılımları içerir. (…) 222 sayılı yasaya göre zorunlu ilköğretim çağında olan 6-14 yaş ara- sında 7.5 milyon çocuk bulunmaktadır. Bunun ancak 5 milyonuna okul sağlamışız. 2.5 milyon çocuk okul dışıdır. (…) 146.000 ilkokul öğretmeninden 55.000’i birden fazla sınıf okutmak- tadır. (…) İtalya’da orta öğretim çağında olan her yüz çocuktan 70’i, Belçika’da 76’sı okula giderken bizde sadece 19’u gitmektedir. (…) Eğitim sistemimizdeki bozuklukların kaynağı, çağdaş ve tam milli ol- mamasındandır. Toplumumuz ikili bir sosyo-ekonomik yapıya sahiptir. Bağrında hem ortaçağın, hem de modern çağın yapısını taşır. Bu yapıyı değiştirici yönde atılımlar yapılmadıkça eğitim sistemimizi içinde bulun- duğu çıkmazdan kurtarmak imkansızdır. (…) Derneğimizin kuruluş tarihi olan 3 Eylül 1971’den bu yana kurulmuş olan şube sayımız 310’dur. Kurulan bu şubelerimizin 23’ü çeşitli neden- lerle kapanmış olup şu andaki şube sayımız 287’dir. Bu 287 şubemizin
1972’de 66, 1973’ün ilk iki ayında 5 şubemiz kurulmuştur. (…) TÖB-DER Bülteni’mizin Birinci Olağan Genel Kurulumuzdan önce sa- dece birkaç abonesi varken, bültenimize karşı ilgi giderek artmış, abone sayımız yükselmiştir. Abone sayımız 1.592’dir. 162
(…) Bilançomuzun aktifinde görülen gayrimenkullerimizin değeri 1.000.000 TL yi bulmaktadır.” 163
Bültenin Eğitim Köşesi’nde “Mal (Meta) Nedir” konusu işlenmiştir. Bül- tenin son sayfasında “Türkiye İmzaladığı Kararlara Uymalıdır” başlıklı bir yazıya yer verilmiştir. Bu yazıda özetle şu görüşler bulunmaktadır: “Bundan 6 yıl önce, 21 Eylül-5 Ekim 1966 tarihinde Paris’te,77 ülke tem- silcisinin katıldığı Öğretmenlerin Statüsüne İlişkin Hükümetlerarası Özel Bir Konferans’a katılan 77 ülkeden biri de Türkiye’dir. 164
105 Öğretmenlerin Statüsüne İlişkin Hükümetlerarası Özel Bir Konferans Madde 5- Öğretmenin statüsü, eğitsel amaçların ve hedeflerin ışığı altın- da eğitim ihtiyaçlarına uygun hale getirilmelidir. Madde 9- öğretmen örgütleri eğitim politikalarının saptanmasında işbir- liğine çağrılması gereken kurumlar olarak kabul edilmelidir. Madde 38- Mesleğe alma politikası, öğretmen örgütleriyle işbirliği halin- de açıkça belirlenmeli ve öğretmenin hak ve yükümlülüklerini saptayan hükümler konulmalıdır. Madde 46- Öğretmenler, meslek durumunu ve çalışmasını etkileyen keyfi hareketlere karşı yeterince korunmalıdır. Madde 61- Mesleki görevlerin yerine getirilmesinde öğretmenliğin aka- demik özgürlüğü bulunmalıdır. Madde 62- Öğretmenler ve onların örgütleri, yeni derslerin, ders kitapla- rının ve öğretim amaçlarının geliştirilmesine katılmalıdır. Madde 71- Öğretmenin çalışmasıyla ilgili meslek standardı öğretmen ör- gütlerinin katılmasıyla saptanmalı ve korunmalıdır. Madde 82- Öğretmenlerin aylıkları ve çalışma koşulları öğretmen örgüt- leriyle öğretmenin işverenleri arasındaki müzakereler sonucunda karar- laştırılmalıdır. Madde 99- Kendi örgütlerinin çalışmalarına katılmalarını sağlamak için öğretmenler zaman zaman tam ücretli izin verilmelidir.” 165 “Haberler” başlıklı bölümde öne çıkanlar şunlar: “TÖS Mallarının Devriy- le İlgli Açılan Davada Beraat kararı Verildi” “Yöneticilerimiz Görevlerine Döndüler” “Yeni Kurulan Şubeler” 166
“Beraat Eden Üyeler” 167
“TÖB-DER Elazığ Şubemiz Kapatıldı” 15.2.1973 tarihli TÖB-DER Bülteninin 43. sayısı büyük ölçüde II. Olağa- nüstü Genel Kurul’a ayrılmış. Sağ üst köşesinde Atatürk’ün “Milletleri kurtaranlar…” şeklindeki sözlerine yer verilen Bültenin Başyazısında
106 “Derneğimiz ve Örgüt Anlayışımız” başlıklı bir değerlendirme yazısı bu- lunmaktadır. Bu yazıda özetle şu görüşlere yer verilmektedir: “DERNEĞİMİZ VE ÖRGÜT ANLAYIŞIMIZ” “Biz elbette demokratik nitelikte merkeziyetçi bir örgütüz. Ama, bu totali- ter cuntalarda görüldüğü gibi, bir avuç kişinin örgüt başına oturup kişisel hakimiyet kurması demek değildir. Örgütümüzün ilk amacı, kendi toplu- mu ile bütünleşmektir. Öğretmen tümüyle bunun özlemini çekmektedir. Bu amaca varmanın yolu, eğitimde ülke gerçeklerine dayalı bir eğitim sistemini benimsemek, kitlesel ilişkilerde topluma yaklaşmanın, onunla el ve güç birliğine ulaşmanın yolunu bulmaktır. Bu iki desteğin bulun- madığı yerde, bu iki dayanaktan yoksun bir kuruluşta, ne asıl amacımız olan özlük sorunlarımızın çözümü mümkündür ve ne de ülke sorunlarının çözümüne olanak vardır. (…) Önümüzdeki çalışma döneminde, ilk işimiz kendimizi bu yönde eğitmek olacaktır. Sadece yurtseverliğin, sadece Ata- türkçü laf etmenin ve sadece devrimci bilinç ve heyecanın, bir mücadeleyi sürdürmede yeterli olmadığı artık anlaşılmış olmalıdır. Örgütümüzün çe- şitli organlarında, tartışıla tartışıla oluşturularak karar biçimine dönüşen bir görüş, bütün örgütümüzü, özellikle en başta örgütümüzde sorumluluk yüklenen bütün arkadaşlarımızı bağlar. Demokratik merkeziyetçilik bu prosedürün adıdır.” Bültenin manşetinde “II. Olağanüstü Genel Kurul Sonuçlandı” haberi yer alıyor. 4-5 Şubat günleri TÖB-DER tüzüğünü yeni Dernekler Yasası- na uygun hale getirmek için toplanan TÖB-DER II. Olağanüstü Kongresi sonuçlanmıştır. Yapılan seçimler sonrasında Ali Bozkurt yeniden Genel Başkan seçildi. Musa Uysal (G.Başkan Yard.), Hamdi Konur (G.Sekreter), Ömer Aydın ve Şaban Sezen (G.Sek.Yardımcılıklarına), Abdürrahim Ulu- ğer (Genel Sayman), Burhanettin Biber (G.Say.Yard.) olarak seçilmişler- dir.
168
lince; Ali Bozkurt salonda 200 delege olduğunu söylemiş, kongre İstiklal Marşı ve şehitlere saygı duruşunun ardından divanı oluşturarak çalışma- lara başlamıştır. Eski yönetim ibra edilmiş, tüzük değişiklikleri için komis- yon kurulmuş, 13. Madde en çok tartışılan madde olmuştur. CHP’den 9 milletvekili de katılarak kongreyi izlemiştir. Kongreye şubelerden 176,
107 doğal delege olarak 33, toplam 209 delege katılmıştır. Bunların 52 si şube başkanıdır. Kongre delegeleri arasında hiç kadın delege yoktur. Delege- lerin %32’sinin yaş ortalaması 25-29 arasındadır. Yine kongreye katılan delegelerin %57’si ilkokul öğretmenidir. Kongreye CHP Genel Başkanı
lar Derneği (TÜTED) Yönetim Kurulu, Hizmet-İş Sendikası Genel Başkanı, Gaziantep Kadın Hakları Koruma Derneği Başkanı birer kutlama mesajı göndermişlerdir. Bültenin 13-15. sayfalarında “Kıyım…Kıyım…Kıyım” başlıklı bölümünde yer alan bazı haberler ise şu şekilde verilmektedir: “TÖB-DER Gölbaşı Şubemiz Üyeleri Hakkında Dava Açıldı”, “Gördes’te Öğretmenlerin Ev- leri Arandı” 169 , “TÖS Davasında Yargılandığı İçin Bakanlık Emrine Alındı”, Download 3.81 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|