Töb-der tarihi İsmail Aydın “de te fabula narratur” “anlatılan senin hikayendir”
Download 3,81 Mb. Pdf ko'rish
|
|
1.8.1972 tarihinde çıkan 31 nolu Bülten gecikmeli olarak çıktığından 16 sayfadır. Bültenin sağ üst köşesinde ise 30. sayıdaki Atatürk’ün sözleri aynen yer almıştır. Manşetinde TÖB-DER üyesi bazı üyelerin Danıştay’a açtığı davalarla ilgili kararlar “Danıştay’ın İptal Ettiği İşlemler” başlığıyla yer almıştır. Başyazısında Genel Başkan Ali Bozkurt imzalı “Tüm Öğretmenlere ve TÖB-DER’li Arkadaşlarıma” başlıklı duyuru yer almaktadır. 104
Bültenin 82 3.sayfasında bulunan “Eğitim Köşesi”nin konu başlığı: “İlkel Kominal Toplumun Yıkılışı”dır. 4 ve 5.sayfalarda “Kıyım Kıyım Kıyım” başlığıyla duyurulan haberlerden bazılarının başlıkları şöyledir: “Saruhanlı’dan Sürgün”, “Bolu’da Kıyım”, “Elazığ’da Kıyım”, “Genel Başkanın Bandırma
rikles Korovessis tarafından yazılan Sorgu adlı kitabın tanıtımı yapılmış- tır. 8.sayfada “İLKSAN Toplantısı Sona Erdi” yazısı, 10 ve 16.sayfalarda
Bültenin 32. sayısı 29.8.1972 tarihinde çıkmıştır. 8 sayfalık Bültenin manşetinde “Samsun ve Trabzon Toplantıları Başarılı Geçti”, “Kendi
hatırlatılmıştır. “Mutlaka halkla omuz omuza olmanın ve ona yaban- cı düşmemenin yolu bulunacak, Öğretmenin özlük sorunları yakından takip edilecek ve öğretmenin örgütlenmesi, sendikal hakların kazanıl- ması sağlanacaktır.” Başyazıda, bunların gerçekleştirilebilmesi için de öğretmenin günlük yaşantısına dikkat etmesi gerektiğine değinilmiştir. Bültende TÖB-DER Yürütme Kurulu üyesi ve bültenin yazı işleri müdürü
alındığı haberine rastlıyoruz. Bültenin 4 ve 5. sayfalarında “Kıyım… Na- kil… Tutuklama… Sürgün… Gözaltı…” başlığıyla verilen haberler bulun- maktadır. Bunlardan bazılarını unutulmasın, belge olsun diye buraya ak- tarmayı uygun gördük: “Öğretmen Okulları Genel Müdürlüğü, öğretmen yetiştiren ilköğretmen okulları ve eğitim enstitüleri müdürlüklerine bir yazı göndererek öğretmenlik yapması tehlikeli görülenlerin listelerinin
ne Diyarbakır Eğitim Enstitüsü’de rastlandı. 8 öğrenci yönetmeliğin 72. Maddesi gereğince okuldan atıldı.” “Elazığ TÖB-DER şubesinde yapılan aramalarda bulunan ve teksirle çoğaltılan bir bildiri nedeniyle tutukla- nan Mehmet Kopan, Nurettin Yıldıran ve Ayhan Atabey Diyarbakır Sı- kıyönetim Mahkemesince tahliye edildiler.” “Üyemiz Osman Çamlı, İs- tanbul’dan Afyon’a sürüldü.” “Kırıkkale’de üç öğretmen bakanlık emrine alındı.” “Urfa’da evlerinde yapılan aramada bulunan kitaplar yüzünden üç öğretmen Diyarbakır Sıkıyönetimince tutuklandı.” “Kastamonu Mer- kez Abdülhak Hamit İlkokulu öğretmeni Hasan Özdemir, köylüleri orman yürüyüşüne teşvik ettiği gerekçesiyle Erzurum ili Horasan ilçesi Iğırbığır Köyü öğretmenliğine sürüldü.” “ Ankara şubemiz üyelerinden Aydın Ay- 83 demir gözaltına alındı.” “Kamil Karadeniz yeniden sürüldü.” 105 8.sayfada “Şubelerimize Duyuru” başlıklı bir yazı bulunmaktadır. 106
15.9.1972 tarihli Bültenin sağ üst köşesinde Atatürk’ün “Müstemlekeci- lik ve Emperyalizm, yer yüzünden yok olacak ve yerlerine milletler ara- sında hiçbir renk, din ve ırk farkı gözetmeyen yeni bir ahenk ve işbirliği çağı hakim olacaktır.” sözlerine yer verilmiştir. Bültenin ön yüzünde “Kuruluşumuzun Birinci Yılında Örgütlenme ve Eğitim Çalışmalarımız Hızlandı.” başlıklı bir yazı bulunuyor. Bu yazıda; “Bir sürü engel ve olanaksızlıklara rağmen Türkiye’nin devrimci, yurt- sever, Atatürkçü öğretmenleri başarılı ve hızlı bir şekilde örgütlendiler. Eğitim ve öğretim sorunlarına sahip çıktılar. Aldıkları yaraları sardılar, yarına umut ve güvenle bakmaya hak kazandılar. Bu, Türkiye öğretmen- lerinin büyük bir başarısıdır” denilmektedir. “Öğretmenler Atatürk’ü Bilir” başlıklı Başyazıda ise özetle şöyle denil- miştir:
Öğretmenler Atatürk’ü Bilir “Öğretmenler Atatürk’ü bilir. Çünkü herkese Atatürk’ü ve Atatürk- çülüğü öğretmenler öğretir. Bunun böyle olduğunu Sayın Bakan da çok iyi bilirler. Ancak son zamanlarda yeni bir Atatürkçülük geliştirilmek istenmektedir. Öyle ki tüm Atatürk düşmanları Ata- türkçü olduklarını söylemektedirler. Tam bağımsızlık ilkesi Ata- türk’ün vazgeçilmez ilkelerinden biri iken duyunu umumiye yeri- ne konsorsiyumun kurulmasına sebep olanlar da Atatürkçü. (…) Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu’nu çıkaranlar da Atatürkçü. Köy Enstitülerini kapatanlar da Atatürkçü. Saidi Nursi’ye araba hediye edenler de Atatürkçü. Cumhuriyetin ellinci yılında köylüyü % 60 kara cahil bırakanlar da Atatürkçü. Milletleri kurtaranlar yalnız ve ancak öğretmenlerdir diyen Atatürk’e karşı onun öğret- menlerini öldürenler, kıyıma uğratanlar, sürüm sürüm süründü- renler de Atatürkçü.” 107 Bültenin Haberler başlıklı sayfalarında göze çarpan bazı haberler şöyle: Tahliye edilen öğretmenler, Tonya şubesinin ücretsiz emlak vergisi be-
84 yannamesi doldurarak halka yardımcı olduğu, Elmalı şubesi öğretmenle- rinin folklor ekibi kurdukları. Kıyım Kıyım Kıyım… başlığında ise en dikkat çekici haber: “Evinde yasak kitap bulundurduğu iddiasıyla Sivas Diviği Gedikpaşa İlkokulu müdürünün tutuklanması.” “Yeni Kurulan Şubelerimiz; Adıyaman, Bolu, Boz- kır.” Bültenin Eğitim Köşesi’nde “Köleci Toplum” anlatılıyor. UNESCO’nun 8 Eylül’ü “Dünya Oku-
sayfalık yazıdan öğreniyoruz. 108
sağ üst köşesinde Atatürk’ün “Milletleri kurta- racak olan yalnız ve ancak muallimlerdir. Mual- limden, mürebbiden mahrum bir millet, henüz millet namını almak istidadını kesbetmemiştir” sözleri yer almaktadır. Bültenin ön sayfasında TÖB-DER’in İlköğretim Haftası nedeniyle yayınladığı bildirisi bulunmaktadır. “Türkiye’deki Bü-
başlığıyla yayınlanan bildiride özetle şu görüşlere yer verilmiştir: TÖB-DER’İN İLKÖĞRETİM HAFTASI NEDENİYLE YAYINLADIĞI BİLDİRİSİ “Üzerinde yaşadığımız topraklarda ilköğretim 150 yıldan beri herkes için bir haktır. Anayasa tüm halkımızın bu haktan yararlanmaları için devleti görevli kılmıştır. (…) Genel olarak iktidarlar ve özel olarak da Milli Eğitim Bakanlığı, ilköğretimi sadece ilköğretim çağındaki çocukların okuma-yaz- ma öğrenmesi, okula gitmesi olarak anlamışlardır. Oysa ilköğretim, hangi yaşta olursa olsun, tüm kadın ve erkek vatandaşlar için bir haktır. Halkımızın bugün hala %50’den çoğu okuma- yazma bilmemektedir. (…) İlköğretim çağındaki çocukların bile 2.5 milyonu okula gidememektedir. İlköğretim çağındaki her yüz kız çocuktan 43’ü okuldan yoksundur. (…) 1971-1972 öğretim yılında 38.808 ilkokuldan 11.583’ü ikili, üçlü ve hatta dörtlü öğretim yapmaktadır. Köy okullarının çoğu tek odalı kulübelerden ibarettir. Bir tek odada beş sınıfı tek öğretmen okutmaktadır. (…) Türki- ye’de okulsuz köy sayısı tam olarak bilinmemektedir. Resmi ağızlar okul- suz köy yoktur diyeceklerdir. Oysa Türkiye’de halen 20 bin yerleşim mer- 85 kezinde okul yoktur. (…) Bakanlığın hamiyetli ve hayırsever vatandaşları okul yaptırmaya çağırması bir çaresizliğin ifadesinden ibaret üzücü bir durumdur. (…) Okul programları ülkemizin ve halkımızın ihtiyaçlarına göre düzenlenmemiştir. Verilen eğitim taklittir, ezberciliğe dayalıdır. (…) Türkiye’de öğretmenler, özellikle de ilkokul öğretmenleri son derece güç ve ağır ekonomik, politik, sosyal baskılar altında görev yapmaktadır. (…) Bu karanlık tabloya rağmen öğretmenleri bilim, demokrasi ve Atatürk yolundan hiçbir güç döndüremeyecektir. Onlar bilim ve bilgi ışığını yur- dun en karanlık köşelerine yaymaya devam edecekler, halkımızın mutlu- luğu için her riski omuzlayacaklardır.” Bültenin Başyazısında M. Rauf İnan’ın Eylül Ayı ve Öğretmen başlık- lı yazısına yer verilmiştir. Bu yazıda Rauf İnan özetle şu görüşlerini öne çıkarmaktadır: “… Köy Enstitüsünü, eğitmen kurumunu, Halkevlerini yı- kan bu saldırı, sonra da öğretmene yöneldi. (…) Saldıganlar Halkevlerini yıkarak öğretmenleri kahvehanelerin oyun masalarına itmek, bu oyunla onu halktan, halkın bağlılığından koparmak, ayrıca da öğretmen örgüt- lerini kendi aralarında parçalayıp, büyük üye sayılarıyla güçlü bir örgüt, böylece de etkili olmasını önlemek istemişlerdir.” (ifadelere müdahale edilmemiştir. İ.A) Bültenin 3 ve 4. sayfalarında yer alan Haberler kısmında göze çarpanlar şöyle; “Örgütlenme çalışmalarımız sürüyor.” 109
, “TÖB-DER Malatya şube- miz üyelerinden Hasan Nedim Şahhüseyinoğlu yargılandığı Adana Sıkı- yönetim Mahkemesinde beraat ederek tahliye oldu.”, “İstanbul Sıkıyö- netim Mahkemesinde yargılanan TÖB-DER Pehlivanköy şube başkanı ve yönetim kurulu üyesi tahliye edildiler.”, “Muammer Sun tahliye oldu.” 110
Aynı sayfada Kongrelerini Yapan Şubelerimiz başlıklı habere de yer ve- rilmiştir. 111 Bültendeki Kıyım Kıyım Kıyım… başlıklı bölümde dikkat çeken bazı haberler şunlar; “Akçadağ’da Tutuklama; TÖB-DER Akçadağ üyesi Mehmet Emre, jandarma tarafından gözaltına alındı.”, “Tunceli’den Beş Öğretmen Sürüldü.” 112
“Kayseri Kız İlköğretmen Okulu öğrencilerinden Refika Başar, oturduğu sıranın üzerine Deniz Gezmiş’in adınıyazdığı için okuldan atıldı.” “Düğün davetiyelerinde sol propaganda yaptıkları id- diasıyla Alaşehir Lisesi öğretmenlerinden Nevin Şeker ve Derya Gölgeli- oğlu hakkında soruşturma açıldı.” 113 “Manavgat’ta ihbar üzerine evleri aranan iki öğretmen ve bir işçi tutuklandı.” “Sandıklı’dan iki, Eleşkirt ve Gümüşhacıköy’den birer öğretmen bakanlık emrine alındı.” “Aksu Öğret- 86 men Okulundan bir öğrencinin sol yayınlar bulundurduğu gerekçesiyle okulla ilişiği kesildi.” “Manisa/Alaşehir-Killik’te görev yapan bir öğret-
gözaltına alındı.” “Dinar şubesi üyelerinden Haşim Yüksel, okul dergisin- deki bir yazısı yüzünden tutuklandı.” “Manisa’da daha önce Komünizm propagandası yapmak, yasaklı yayın bulundurmak suçlarından İzmir Sı- kıyönetimince gözaltına alınıp serbest bırakılan beş öğretmen hakkında lüzumu muhakeme kararı verildi.” 114 Bültenin arka kapağında yer alan Eğitim Köşesi’nin konusu geçen sayıdan devam eden Köleci Toplum. Bül- ten’de Genel Başkan Ali Bozkurt imzasıyla şubelere gönderilen bir yazı var. Bu yazıda “TÖB-DER lokallerinde asılı olan -Buraya Üye Olmayan
lanması, zayıf ve bütünlemeli özellikle de fakir öğrenciler için ücretsiz kursların açılması”istenmektedir. TÖB-DER Bülteninin 36. sayısının sağ üst köşesinde geçen 34. ve 35. sayı- larda da yer alan Atatürk’ün sözlerine yer verilmiştir. Bültenin manşeti “TÖS Savunması Başladı” şeklindedir. Yazıdan öğrendi- ğimize göre TÖS Davası Savunması 4 Ekim 1972’de başlamıştır. Savunma- larda özetle şu görüşler dile getirilmektedir: “Bir Avuç TÖS’lü Davası” “(…) Bu dava ülkemiz tarihinde ilk defa olmak üzere öğretmenlere karşı açılmış bir davadır. (…) 72 bin kişilik bir örgütün temsilcile- rinin verdiği mücadele koca bir ulusun özlemini, yoksul yığınların ümitlerini dile getiriyorsa, bu davanın başka bir anlamı yoktur. Bu nedenle tarih, bu davayı “bir avuç TÖS’lü davası” olarak değil, “öğretmenler davası” olarak adlandırıp değerlendirecek ve yan- kısı hiç şüphesiz buna göre olacaktır. (…) Halkı bilinçlendirmek demek, halka demokratik, politik eğitim vermek, yani halka nasıl idare edileceğinin, nasıl idare edilmesi gerektiğinin bilincini ver- mek demektir. Öğretmenler bu görevi Atatürk döneminde, Atatürk devrimlerini halka maletme uğruna yürüttüler. Yine öğretmenler 27 Mayıs Devriminin özellikle anayasanın halka maledilmesi gö- revini de başarı ile yürüttüler. (…)” 87 TÖS davasında şu andaki sanık sayısı 145 kişidir. Bunların 12’si halen tu- tuklu olarak yargılanmaktadır. Tutuklu yargılananlardan üçü öğretmen- dir. Bunlar; Hülya Zağyapan, Fikret Soysal ve Abdullah Özcan’dır. 2.sayfadaki “Haberler” başlığında göze çarpanlar şunlar: “TODAİE Sına- vını Kazanan Üyeler” 115 “Cemil Çakır Tahliye Edildi” 116 “Aşkale Şubemiz Bildiri Yayınladı” 3.sayfada “Kıyım Kıyım Kıyım” başlıklı bölümde “Rize Milli Eğitim Müdürünü Yasalara Uymaya Çağırıyoruz”, “Burhaniye’de Sür- gün”, “Kartal Şubemiz Yöneticileri Gözaltında” 4.sayfada “Elazığ’daki Kı-
117
6.sayfada “İlkokuldan mezun Öğrencilerin Bir Üst Öğrenim Kurum- larına Devam Edebilme Olanakları”, 7.sayfada “Lise mezunu İlkokul Öğretmenlerinin Askerlik Durumları”, 8.sayfada Av. Halit Çelenk imzalı “Sorgu” başlıklı yazılar bulunmaktadır. 10.sayfadaki “Eğitim Köşesi”nin konusu “Köleci Toplum-III” 11.sayfada bazı kitaplara ulaşamayan üye- lere bu kitapların ulaştırılabileceği duyurusu, 12.sayfada ise TÖB-DER Yürütme Kurulu tarafından yayınlanan “Bildiri” yayınlanmıştır. Bildiride özetle şunlara değinilmektedir: “Sayın Başbakan Sıkıyönetimin uzatıl- ması konusunda Mecliste yaptığı konuşmada, öğretmenler ve üniversite öğretim üyeleri arasında “gerekli görülen temizliğin” yapılabilmesi için Anayasanın değiştirilmesini istemiştir. Ve kırpıla kırpıla zaten kuşa dön- dürülmüş bulunan 1961 Anayasasından şöyle şikayet etmiştir: Sıkıyöne-
ediyoruz.” 1.11.1972 tarihinde çıkan 36 sayılı Bültenin ana konusu “Öğretmenler Yargılanıyor” üst başlığıyla verilen “TÖS Davasında Savunmalar Yapılı- yor” yazısıdır. Bu yazı TÖS Genel Başkanı Fakir Baykurt’un sıkıyönetim askeri mahkemesinde savunma yaptığı bir fotoğrafla zenginleştirilmiş- tir. TÖS Genel Başkanı Fakir Baykurt, 23.10.1972 tarihinde yazılı olarak hazırladığı 160 sayfalık savunmayı okumaya başlamıştır. Savunmada yer alan bazı hususlar bültene aktarılmıştır. Bunların bazı bölümlerini özetle- yerek aktarmayı yararlı görüyoruz: 88 “Öğretmenler Yargılanıyor” “Yaşadığımız her dönemin en çileli meslek insanı olan öğretmen- ler, sanıyorum ki, hiçbir dönemde son 8-10 yıldaki kadar hor- lanmamış, üzerine benzin dökülerek, boynuna yular takılarak 118 , adeta yurttan kovulurcasına yabancı diyarlara işçi olarak gön- derilmemiş, canından ve mesleğinden bezdirilmemiştir.(…) 12 Martta öğretmen düşmanı bir iktidarın sorumsuz ve yanlış gidi- şine dur denildiği zaman, biz tıpkı 27 Mayıs’taki gibi sevinmiş- tik. Tıpkı Atatürk dönemindeki gibi desteklenebileceğimizi ve bir parça saygı göreceğimizi sanıyorduk. 119 (…) Türkiye’de TÖS’den önce de eğitimde çalışanların temsil örgütleri vardı. TÖS’den son- ra da olmaktadır, olacaktır. TÖS, altı yıl süreyle yürüttüğü görevi, kendinden önceki kuruluşların biriktirip getirdiği deneyler üzerine basarak ve kendinden sonraki kuruluşlara deney aktarmaya çalı- şarak yapmak istemiştir. (…) Kayseri’de 800 öğretmenle birlikte yakılmak istenenlerden biriydim. 120 Birecik’te, Çorum’da, Islahiye’de saldırıya uğrayan öğretmenle- rin içindeydim. Hesabı sorulmayan bu saldırılardan dolayı adalet huzurunda kendimi hala alacaklı hissediyorum. Bu dava dolayı- sıyla yapmakta olduğum resmi görevlerden alındım. Yasalar izin vermediği halde işimden çıkarıldım, ama kalemim elimdedir. Ka- fam yorulana, tırnaklarım kırılana dek yazacağım.” 121
Bültende TÖS İkinci Başkanı Dursun Akçam’ın savunmasının da bir bölü- müne yer verilmiştir. 122
Bültenin Başyazı köşesinin başlığı “Neden ve Nasıl Örgütlenmek” olarak verilmiş. Yazıdan bir bölümü buraya aktarmayı faydalı bulduk: “Muallim Cemiyetleri adıyla ilk örgütlerini kurdukları günden bu güne değin öğ- retmenler yoğun bir mücadele vermişler ve çeşitli aşamalardan geçerek sendikal haklara ulaşmışlardır. 12 Martın ülkemize getirdiği olağanüstü koşullar ise örgütlenmemize yeni bir biçim kazandırmıştır. Kısaca TÖB- DER (Türkiye Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği) olarak ad- landırdığımız derneğimiz, öğretmenin örgüt bilinciyle birlikte olağanüstü koşulların belirlediği bir kuruluş olmuştur.” 123
89 Bültenin 2, 3, 4, 5 ve 6. sayfaları Haberler başlığını taşırken, 7, 8, 9 ve 10. sayfaları “Kıyım Kıyım Kıyım…” başlığını taşımaktadır. Bu başlıklardan derlediğimiz bir bölümü sunmakta fayda gördük: “Başbakanın Meclisteki Konuşmasından Sonra Öğretmenlere Karşı Kıyım ve Saldırılar Yoğunlaşı- yor.”
124 “Kaman’da Meydanı Boş Bulan Faşist Taslakları İki Öğretmeni Bıçak ve Tornavida İle Yaraladı.” “Boğazlıyan’da İki Lise Öğretmeni Çarşı Ortasında Yirmi Kişinin Saldırısına Uğradı.” 125 “Bir Marifet” 126 “Trabzon Şubemiz Yardımlaşma Sandığı Kurdu.” “Aytan ve Çakır Beraat Etti.” 127
“Balıkesir Şubemiz Üyelerinden İ.Hakkı Bayram ve Şahin Oğuz Beraat Et- tiler.” “Komünizm Propagandası Yapmakla Suçlanan Bulanık Şube Baş-
Şubemiz Üyelerinden Hannan Hoplar Tahliye Edildi.” “Yeni Kurulan Şu- belerimiz ve Yöneticileri” 128
“UnESCO’nun Kulakları Çınlasın” 129
“Kalkan- dere’deki Kıyımın Bilançosu” 130 “Sıkıyönetim Saldı- Bakanlık Sürüyor.” “Elazığ’da İki Öğretmen Dövüldü.” “Osmaniye’de İki Öğretmen Dövüldü” “Köyün Ağasına Karşı Çıkan İspir/Yağlı Köyü İlkokulu Öğretmeni Meh- met Tanış, Ağa Tarafından Silahla Kovuldu.” “Ankara’da İki Öğretmen Sıkıyönetimce Tutuklandı.” “Askerin Anı Defterine Yazdı, Tutuklandı” 131
“Ceza Davalarında İkrar” başlıklı yazısına da yer verilmiştir.
Bültenin sağ üst köşesinde 34. sayıdan beri yer alan Atatürk’ün sözlerine yer verilmiştir. 132 Bültendeki bilgilere göre TÖB-DER Genel Yönetim Kuru- lu 9-11 Kasım tarihlerinde toplanarak 4-5 Temmuz 1972 tarihinden beri yapılan çalışmaları değerlendirmiştir. Başyazıda “Öğretmen, Atatürkçü- Download 3,81 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|