Töb-der tarihi İsmail Aydın “de te fabula narratur” “anlatılan senin hikayendir”

name ile okuldan uzaklaştırma” cezası alırken bazı öğrenciler de muhtelif 

cezalara çarptırılmışlardır.

619  23 Nisan Bayramı nedeniyle Atatürk büstüne konan TÖB-DER çelengi kay-

makam tarafından kaldırtılarak tahrip edilmiş, duruma müdahale etmek 

isteyen TÖB-DER’li bir öğretmen dövülmüştür.

620  Salihli-Beylikli  Köyünde  bir  kısım  ağa  23  Nisan’ın  kutlanmasını  engel-

lemek  istemişlerdir.  Ulusal  Egemenlik  Bayramında  okul  müdürü  Hasan 

319

Aktaş, tören sırasında saygı duruşu daveti yapmış ancak bazı ağalar mü-

dürün elinden mikrofonu alarak öğretmenlere hakaret etmiş ve okuldaki 

Atatürk’e ait yazıları yırtmışlardır.

621  Faaliyetten men edilen şubeler şunlardır: Konya, Güney (Denizli), Kavak 

(Samsun), Rize, Fatsa (Ordu), Pazarcık, Urfa, Alaçam, K. Maraş, Mazgirt, 

Pınarhisar, İzmit, Gelibolu, Kızıltepe, Nusaybin, Kalkandere, Pazar, Arde-

şen, Ordu, Gördes, Mardin, Çankırı, Arguvan. 

622  Yeni Asır Gazetesi; 8 Mayıs 1976.TÖB-DER yöneticilerinin Sıkıyönetim As-

keri Mahkemesi’nde yaptıkları ortak savunmadan anlaşıldığına göre Öde-

miş Mitingi TÖB-DER iddianamesinde de yer almıştır. 

623  Burada sözü edilen şube Kocaeli şubesidir.

624  Burhaniye TÖB-DER şube başkanı Necdet Efe, 25 Nisan 1976 tarihinde 

yayınlanan yerel Vatan Gazetesi’ne bir demeç verir. Hakkında soruştur-

ma açılır. Soruşturmada yer alan bazı sorular şu şeklide; “Gazetedeki yazı 

sizin mi? Niçin yazdınız? MC Hükümetini eleştirmek hakkınız mıdır? 47 

yurtseverin  öldürüldüğünü,  720’sinin  yaralandığını  nerden  biliyorsu-

nuz?  İşçi  sınıfı,  ilerici,  yurtsever,  sosyalist  terimlerinden  ne  anlıyorsu-

nuz, bu kliklerden hangisine bağlısınız, kimin hesabına yazıyorsunuz?”

625  Yazı Mustafa Gazalcı tarafından kaleme alınmıştır.

626  Bu açıklama TÖB-DER, TÜTED ve TÜM-DER tarafından ortak olarak yapıl-

mıştır.

627  Yazıda “180 bin zorunlu üyesi olan İLKSAN, İsmail Hakkı Tonguç ve Ha-

san Ali Yücel tarafından öğretmenlere bir armağan olarak kurulmuştur. 

1953’te 4357 sayılı kanunla kurulmuş, daha sonra 1958 yılında çıkarılan 

7117 sayılı yasa ile kuruluş kanununda değişiklikler yapılmıştır.” gibi bilgi 

ve açıklamalar bulunmaktadır.

628  Konya Valiliği öğretmenlerin kendi paralarıyla yaptırdıkları dernek binası-

nı ellerinden almak için dava açmıştır.

629  Cemil Çakır’ın 9.5.1976 günü Cumhuriyet ve Vatan gazetelerinde yayınla-

nan demeci ile ilgili soruşturma açılmıştır. Çakır, bu demeçlerinde Ankara 

Milli Eğitim Müdürünün uygulamalarını eleştirmiştir

630  Eğitimci İsmail Hakkı Tonguç, ölümünün 16.yılı olan 23 Haziran’da Anka-

ra’da anılmış, TÖB-DER yöneticileri ve üyeleri Tonguç’un mezarını ziyaret 

ederek çiçek koymuşlardır.

631  Söz konusu gelişme Denizli’nin Güney ilçesinde meydana gelmiştir.

632  TÖB-DER Karapınar Şubesi üyesi 5 öğretmen hakkında soruşturma açılır. 

Öğretmenlere yöneltilen sorulardan bazıları şöyle: “TÖB-DER Üyesi mi-

siniz, Öğrencilere zorla sol kitaplar okutuyormuşsunuz, İlkokul öğren-

cilerini zorla TÖB-DER lokaline götürüp sol propaganda yapıyormuşsu-

nuz, Öğrencileri ayağından iple bağlayıp kuyuya sarkıtarak “Allah yok” 

dedirtiyormuşsunuz, köylere gidip sol kitaplar dağıtıp sol propaganda 

yapıyormuşsunuz vs.”

320

633  Haberde Ankara-Çankaya ilçesi İLKSAN seçimleri ve bu seçimleri TÖB-DER 

üyesi öğretmenlerinin kazandığı anlatılmaktadır.

634  Devlet Güvenlik Mahkemeleri Kanunu, Anayasa Mahkemesi tarafından 6 

Mayıs 1976’da iptal edildi. DGM’ler ortadan kalktı. Ancak, MC (Milliyetçi 

Cephe) Hükümeti 1976’da DGM yasasını yeniden çıkarmaya kalkıştı. DİSK, 

bilindiği gibi 1976-1980 yılları arasında bir yandan DGM’lere, bir yandan 

MESS’e karşı mücadele ederken bir yandan da TCK’nın 141 ve 142.mad-

delerinin kaldırılması için mücadele ediyordu. DİSK ve diğer demokratik 

kitle örgütleri DGM’leri “Sıkıyönetimsiz Sıkıyönetim” olarak nitelendir-

mişlerdir. DİSK ve TÖB-DER’in mücadelesi sonucunda DGM Yasası çıkartı-

lamamıştır. DİSK, “DGM’yi Ezdik Sıra MESS’te” sloganını kullanmıştı.

635  Karamürsel’de 19 Mayıs Bayramı kutlamaları yapılır. Bu kutlamalara karşı 

Ülkücü Öğretmenler Derneği (ÜLKÜ-BİR) bir bildiri yayınlar. Bildiride şu 

görüşler dile getirilmektedir : “Türk gencine, bu milletin geleceği olan 

nesle, milli duygular, haysiyet ve iffet verilmesi gerekirken milli bayram 

olarak kutladığımız 19 Mayıs’ta geleceğin anaları olan evlatlarımız, kız 

kardeşlerimiz bayramın muhtevası ile yakın uzak hiçbir ilişkisi bulunma-

dığı halde soyundurulmuş, inanç ve iffet duyguları çiğnenmiştir.”

636  Alucra Lisesi öğretmeni ve TÖB-DER üyesi Öznur Denizlerkurdu, ülkücü 

oldukları bilinen iki öğrenci tarafından darp edilmiştir.

637  Denizli’de TÖB-DER ve diğer demokratik kuruluşların ortak bildirisini da-

ğıtanlar gözaltına alınarak karakolda sorgulanırlar. Yazının başlığı polisin 

ifade sırasında sorduğu sorulardan biridir.

638  Özgürlük Yolu grubu başını Kemal Burkay’ın çektiği Kürt sosyalistlerinden 

oluşuyordu. Grup adını kendi yayın organları olan Özgürlük Yolu dergisin-

den almıştı. Özgürlük Yolu çevresi sonradan PSK (Kürdistan Sosyalist Par-

tisi)’ya dönüştü. Günümüzde bu grup HAK-PAR çevresinde yer almaktadır. 

(İ.Aydın)   

639  Bu gruplar Halkın Kurtuluşu, Halkın Yolu, Halkın Birliği dergi çevrelerinde 

örgütlenmişlerdi. (İ.Aydın)

640  Devrimci Öğretmen aynı adla çıkan dergiden adını alan DEV-YOL’un öğ-

retmen grubuydu. (İ.Aydın)

641  Devrimci Demokratik Birlik grubu Kurtuluş adı verilen siyasi çevrenin öğ-

retmen hareketi içindeki adıdır. Grup adını çıkardıkları Kurtuluş Sosyalist 

Dergi den alıyorlardı. (İ.Aydın) 

642  Gültekin Gazioğlu’nun Başkan adayı olduğu (Demokratik Merkeziyetçi-

ler-Özgürlük Yolu ittifakı) liste 202, İlhan Alkan’ın Başkan adayı olduğu 

(Demokrasi  İçin  Birlik-Halkçı  Eğitimciler  ittifakı)  liste  177,  Behram  Şa-

miloğlu’nun Başkan adayı olduğu (Devrimci Öğretmen) liste 77, Şaban 

Sezen’in  Başkan  adayı  olduğu  (Devrimci  Demokratik  Birlik)  liste  42  oy 

almıştır. (TÖB-DER Gazetesi sayı 125-126) 

321

643  Gültekin Gazioğlu; Roman Gibi/Anılar, s.116-118, Eğitim Sen Yay. 2006 

Ankara.

644  FİSE’nin mesajını 123.sayıda vermiştik.

645  Yönetim Kurulu Üyeliklerine seçilen isimler ise şunlardır: Doğan Oğuzer, 

Ali Kemal Yaylı, Turan Yılmaz, İlhami Şen, Faruk Atalaer, A. Kadir Yıldız, 

Saim Baluken, Nesip Bektaş, Cemal Saygılı, Turgut Yılmaz, Mustafa Dep-

rem, Ahmet Melek, İbrahim İşyar, Hüseyin İsen, Rıza Duru, Aydın Yeşil-

yurt, İbrahim Çerçi, Ahmet İnce, Kenan Aras, Mustafa Çetin.

646  “1976 kongresiyle birlikte demokratik öğretmen hareketinin sadece dev-

letten değil, onun ideolojisinden de kopma süreci tamamlanmış oluyordu. 

Bu süreç ilk ve ortaöğretimdeki Kürt çocuklarının evrensel nitelik taşıyan 

asgari demokratik haklarını savunmak ve talep etmek gibi bir sonucu da 

getirecek kadar resmi ideolojinin yasak ve tabularından bağımsız olacaktı. 

 

Bu dönemde toplumun  hızla politikleştiği, devrimci hareketin yükseldi-

ği, emekçi sınıfların sosyal mücadelelerinin geliştiği bir evredir. Toplumun 

ileri ve aydınlık kesimlerinden olan öğretmenlerin bu gelişmeler dışında 

kalması düşünülemezdi.” (Yalçın Yusufoğlu; Abece Dergisi sayı 300, s.16, 

Ağustos 2011) 

647  TÖB-DER Akarçay şubesi köylülerin de rol aldığı “Pir Sultan Abdal” adlı 

oyunu sahneleyince savcılık haklarında soruşturma başlatmıştır. 

648  TÖB-DER Genl Kurulunda alınan kararları hem mesleki ve eğitim alanına 

hem de siyasal alana yöneliktir. TÖB-DER, bu kararlardan birinde kendisini 

şöyle tanımlamaktadır: “TÖB-DER, Anti-faşist, anti-emperyalist bir kitle 

örgütüdür. TÖB-DER, tekelci sermayeye karşı mücadele eder. TÖB-DER, 

şovenizme ve ırkçılığa karşıdır. TÖB-DER, Türkiye ile dünya halklarının 

özgürlüğünü, kardeşliğini ve ulusların eşitliğini savunur.”

649  Timisi mesajında özetle; “TÖB-DER’in her toplantısının devrimci, ilerici 

ve toplumcu fikirlerin sergilendiği mümtaz ve müstesna bir forum ol-

duğunu  daima  takdir  etmişimdir…”  derken  CHP  Genel  Başkanı  Ecevit 

mesajında; “TÖB-DER Genel kurulu, Lozan Antlaşmasının, basın özgür-

lüğünün ve demokratik işçi haklarının yıldönümünde toplanıyor. Bağım-

sızlığın, özgürlüğün ve sosyal adaletin savunucusu değerli Türk öğret-

menlerini ve yüce Türk ulusunu bu mutlu günde kutlarım…” demektedir.

650  Bu mesajların bir bölümü 127. sayıda yayınlanmıştır. Konu bütünlüğünü 

bozmamak amacıyla hepsini bir arada yayınlamayı uygun gördük.

651  Kongreye katılan delege sayısı 502’dir. Bu delegelerden sadece 8 tanesi 

kadındır. Merkez Yürütme Kurulunun 9 üyesi arasında kadın yok. 20 kişi-

lik yönetim kurulunda kadın yok. 10 kişilik yedekler listesinde kadın yok. 

Sadece Denetleme Kurulunun 3 üyesinden biri kadındır. (İ.A) 

652  Güney  ilçesi  kaymakamı  iki  TÖB-DER’li  öğretmene  karşı  haksız  işlemler 

yaptığı için açılan davada mahkum olmuştur.

322

653  1 Eylül Uluslararası Barış Günü İstanbul’da Aziz Nesin başkanlığında kuru-

luş çalışmalarını yürüten Geçici Barış Komitesi’nce, Ankara’da ise arala-

rında TÖB-DER, TÜS-DER, İGD, İKD, MADEN-İŞ, DEVRİMCİ TOPRAK-İŞ’in 

de bulunduğu etkinlikle kutlanmış, TÖB-DER Genel Başkanı Ankara’daki 

toplantıya katılarak bir konuşma yapmıştır. Gazioğlu konuşmasında özet-

le şu görüşleri dile getirmiştir: “Dünya devrimci sürecinin üçlü bileşenleri 

(Sosyalist sistem, Uluslararası İşçi sınıfının devrimci mücadelesi, Sömürge 

ve bağımlı ulusların ulusal kurtuluş mücadeleleri ) güçlenmekte, emper-

yalist-kapitalist sistemi çöküntüye götürmektedir. Sosyalist sistem “barış 

içinde birlikte yaşama”, 

“Detant” politikası ve yaptığı uluslararası anlaş-

malarla, ulusal ve sosyal kurtuluş mücadelesi veren halklara desteği ile 

BARIŞ mücadelesinin öncülüğünü yapmaktadır. (…)”

 

654  Karar No: 12.7 “TÖB-DER, emperyalizmin başını çektiği barış düşman-

lığına,  savaş  kışkırtıcılığına  ve  silahlanma  yarışına  karşı  çıkar.  Yabancı 

silah tekellerinin ve onların Türkiye’deki ortaklarının kışkırttığı silahlan-

ma yarışına karşı tüm barışsever güçlerin yanındadır.”

655  Bu yazı, 12 Eylül döneminde TÖB-DER İddianamesine konu olmuştur. (Ha-

lit Çelenk; Hukuk Açısından TÖB-DER Davası, s.235. EĞİT-DER Yayınları, 

Ankara 1990)

656  Yazılarda İLKSAN’ın yönetimini TÖB-DER’li öğretmenlerin kazandığı belir-

tilmekte, İLKSAN Başkanlığına Hulusi Gökçe’nin seçildiği ve sandığa üye 

180 bin öğretmenin olduğu bilgilerine ulaşılmaktadır.

657  Bu toplantılar 11 Eylül’de Ankara ve İstanbul’da yapılmıştır. Genel Başkan 

Gazioğlu, DİSK öncülüğünde İstanbul’daki toplantıya bir mesaj göndermiş, 

Ankara’daki toplantıda ise “Bu salonda toplanan Türkiye’nin anti-faşist 

ve devrimci güçleri…Bu gece burada Türkiye emekçilerinin ve yurtsever-

lerinin militan selamlarını Şili yurtseverlerine iletmek için toplandık…” 

diye bir konuşma yapmıştır.

658  Üç saat süren bu görüşmelerde özetle; “TÖB-DER olarak, işçi sınıfımızın 

ileri sendikal örgütü DİSK başta olmak üzere, tüm ilerici, demokratik kit-

le ve meslek örgütleriyle, emekçi halkımızın diğer kesimleriyle bir daya-

nışmadan yanayız.” denilmiştir.

659  Güçbirliğine şu örgütler katılmıştır: “TÖB-DER, TÜS-DER, TÜM-DER, TM-

MOB, TÜTED, HALKEVLERİ, TÜMÖD, ÇHD, İKD, İGD, ATO, TİB, ANKARA 

BAROSU ve AKD (Ankara Kadınlar Derneği). 

660  Bundan  sonra  TÖB-DER  yayın  organlarında  “ırkçı,  şöven,  asimilasyoncu 

eğitim sözcükleri sık görülmeye başlanacaktır. Bunda Kürt öğretmenleri 

temsil eden Özgürlük Yolu grubunun Genel Merkez yönetiminde yer al-

masının payının da olduğu söylenebilir.

661  Daha  sonra  Denizli  Milletvekili  ve  Eğit-Der  Genel  Başkanlığı’nı  yapacak 

olan Gazalcı’nın yazısından anlaşıldığı kadarıyla 19 Ağustos 1976’da mey-

dana gelen Denizli depreminde 4 kişi hayatını kaybetmiştir.

323

662  TÖB-DER şubelerince hazırlanan bu raporlarda “Faşist güçlerce yürütülen 

saldırı ve provakasyonlara dikkat çekilmektedir.

663  Bu ilkeler şu şekilde özetlenebilir: “Anti-faşist ve anti-emperyalist olmak, 

dünya devrimci hareketinin bileşenlerine saygılı olmak, temsil ettiği kit-

lenin ekonomik demokratik talepleri doğrultusunda mücadele etmek, 

emekten yana siyasal güçlere saygılı olmak(…) v.s”

664  3-8 Eylül 1975 tarihleri arasında İran’daki Persepolis şehrinde toplanan 

ULUSLARARASI OKUR- YAZARLIK SEMPOZYUMU bir bildiri yayınlamıştır. 

Bildiride “okur-yazarlık sadece okuma-yazma ve aritmetik becerileri öğ-

renme  sürecinden  ibaret  sayılmamakta,  fakat  insanın  kurtuluşuna  ve 

çok yönlü gelişimine bir katkı olarak değerlendirilmektedir” 

665  Gültekin Gazioğlu; Roman Gibi / Anılar, s.119. Eğitim Sen Yay. Nisan 2006 

Ankara.

666  Agk; s.120-124

667  MC’nin Ders Kitaplarına karşı yükselen tepkiler üzerine TÖB-DER Danış-

tay’a başvurmuştur (Cumhuriyet Gazetesi 4 Ocak 1977), Yine MSP’li Ça-

lışma Bakanı Şevket Kazan bir açıklama yaparak şöyle diyecektir: “İşçilerin 

daha az şerefli olduğu görüşü sapıkça bir nitelik taşıyor.” Cumhuriyet Ga-

zetesi; 8 Ocak 1977

668  MC’nin ders kitapları özellikle Sosyal Bilimler alanına yöneliktir. Mübahat 

Küyel’in  Felsefeye  Başlangıç,  İbrahim  Kafesoğlu  ve  Altan  Deliorman’ın 

Tarih Lise-I, T. Yılmaz Öztuna’nın Tarih Lise-III ders kitaplarıyla Sosyoloji ve 

Psikoloji ders kitapları bunlar arasındaydı. Bazı TÖB-DER şubeleri ve genç-

lik örgütleri bu kitaplara olan tepkilerini göstermek için alanlarda kitapları 

yakmışlardır. 

669  Bu kitaplardan bazı örnekler vermek istiyorum; “Kurt motifi başka ka-

vimlerde görülmeyen, Türk’e has bir belirtidir. Türkler arasında kurda 

verilen önem asrımız başlarına kadar devam etmiştir.” (Tarih Lise I,s.17 

Kafesoğlu-Deliorman).

 

“Türkler yeryüzündeki üç büyük beyaz ırk grubundan, Tranoil tipinden-

dir. Kafa yapıları Brekisefaldir. Türkler beyaz renkli, hafif dalgalı saçlı, 

orta gürlükte sakallı, değirmi yüzlü, biçimli endamlı ve sağlam yapılı-

dır.” (Kafesoğlu-Deliorman; Tarih Lise-I, s.77)

 

Mebahat Küyel’in yazdığı Felsefeye Giriş (Başlangıç) kitabını inceleyen üç 

bilirkişiden ikisi (Neşet Çağatay ve Eralp Özgen), kitapta suç unsuru bulur-

ken biri (Feyyaz Gölcüklü) suç unsuru bulmamıştır.  (Cumhuriyet Gazete-

si;20 Ocak 1977)

 

Ahlak kitabında “bir işçi ile bir doktorun şerefi aynı değildir. Doktor daha 

şereflidir”, “Alevilik davası güdenler dinsizliğin savunucularıdır”, “laik-

lik, mezhep çatışmalarına neden olmaktadır” denilmektedir. 

324

670  Öğretmenlere  yöneltilen  sorulardan  bazıları:  Komünizm  propaganda-

sı yapmak, Kürtçülük propagandası yapmak, Kır gerillasına yardım ve 

yataklık  etmek,  arkadaşlarını  zorla  TÖB-DER’e  üye  olmaya  zorlamak, 

gençleri yürüyüşe zorlayarak onlara “katil iktidar”, “kahrolsun faşizm”, 

“bağımsız Türkiye” sloganları attırmak, Alevi sünni ayrımı yaparak halkı 

bölmek, çalışma arkadaşlarının ibadet hürriyetini kısıtlamak.

671  TÖB-DER GYK’sı Demokratik Eğitim Kurultayını 1977 yılında yapmayı ka-

rarlaştırmış ancak siyasi konjoktörün elverişsizliği ve çalışmaların zama-

nında yetiştirilmemesi gibi nedenlerle bu kurultayı 1978 yılında yapmıştır.

672  TÖB-DER Gazetesi; sayı 131, s. 4

673  Programa  göre  bu  yanlış  eğilimlerden  birisi  “işçi  sınıfının  öncülüğüne 

inanmayan, demokratik kitle örgütlerini siyasi parti gibi gören ve demok-

ratik kitle örgütü ile iktidar mücadelesi vermek isteyen” eğilimdir. Diğer 

eğilim ise “pasifist eğilimdir. Bunlar işçi sınıfının önderliğinde emperyaliz-

me ve faşizme karşı yürütülen devrimci mücadeleden ateşten kaçar gibi 

kaçanlardır.”

674  TÖB-DER, ilk kez bir duvar takvimi çıkartmaktadır.

675  TÖB-DER’in şube sayısı genellikle “600’ü aşkın” olarak zikredilmektedir. 

1977 yılı başına kadar Aşkale, Göynücek ve Çayıralan (137.sayıda Çayırlı) 

şubelerinin de açılmasıyla 630 olan şube sayısı 633’e yükselmiştir. 

676  Kujawa  mesajında,  “Demirel  Hükümeti  zamanında  TÖB-DER’in  kapatıl-

ması,  kitle  halinde  işçilerin  tutuklanması,  işten  çıkarılması  haberlerini 

büyük tepki ile karşılıyoruz..” diyerek dayanışma dileklerini iletmektedir. 

Genel Başkan Gazioğlu da cevabında “1 Kasım 1976 tarihli mesajınızı al-

dık. Bu mesaj, Türkiye’de anti-demokratik baskılar altında bulunan ve 

bu baskılara karşı bütün gücüyle direnen 130.000 eğitim emekçisini se-

vindirmiştir.” diyecektir. 

677  21 Kasım 1976 tarihinde Adapazarı’nda aralarında TÖB-DER, Halkevleri, 

Çağdaş Hukukçular Derneği, TÜM-DER,TÜS-DER’in bulunduğu Demokra-

tik Kitle Örgütleri “Demokratik Kitle Örgütlerinin Demokrasi Mücadele-

sinde Yeri ve Görevleri” konulu bir toplantı düzenlemişlerdir. Toplantıya 

katılan TÖB-DER Genel Başkanı bir konuşma yapacaktır. Gazioğlu konuş-

masına “Bu salonda toplanan demokratlar, ilericiler, devrimciler! Sizleri 

Türkiye  eğitim  emekçileri  adına  saygıyla  selamlarım”  diye  başlayacak 

ve özetle şu görüşleri dile getirecektir: “Özel olarak ülkemizde tırmanan 

faşizme  karşı  mücadelede,  tüm  anti-faşist  örgütler  güç  birliği  ve  da-

yanışma halinde olmalıdır. Demokrasinin ancak işçi sınıfı başta olmak 

üzere tüm emekçilerin, aydınların ve öğrencilerin ortak hedefler etra-

fında birleşerek ortak bir programı yürütmeleri ile başarıya ulaşacağı 

bilinmelidir. Güç birliğinin kısa vadeli programı, Anayasanın değiştirilen 

maddelerinin ve TCK’nun demokratikleştirilmesini, böylece düşünce ve 

325

örgütlenme özgürlüğüne konulan sınırlamaların kaldırılmasını, özgür-

lükleri güvence altına alan uluslararası anlaşmaların hayata geçirilme-

sini içermelidir. (…)” 

678  Yazılanlara göre TÖB-DER, FİSE ve DİSK başta olmak üzere dost kuruluşları 

Van depremine yardımda bulunmaya çağırmış, yönetiminde TÖB-DER’li 

öğretmenlerin bulunduğu İLKSAN 2 milyon lira nakit para yardımı yapmış-

tır. 

679  Ermenek Olayı olarak nitelenebilecek bu gelişmeyi kısaca aktarmayı ya-

rarlı görmekteyiz: Ermenek TÖB-DER şubesine üye 174 öğretmen maaş-

larını dilekçeyle onay verdikleri mutemet aracılığıyla almaktadırlar. Mu-

temet  seçtikleri  kişi  TÖB-DER  üyesidir.  Bir  süre  sonra  mutemet  seçilen 

öğretmenin tayini başka bir yere çıkar. Bunun üzerine 174 öğretmen yeni 

bir mutemet seçerler. Bu mutemet de TÖB-DER üyesidir. TÖB-DER’lilerin 

bu  tutumlarının  amacı  maaşlarını  TÖB-DER  şubesine  giderek  almak  ve 

dernek aidatını anında elden vermektir. Ancak ilçe kaymakamı MHP’lidir 

ve bu uygulamayı engellemek üzere ilçe Halk Eğitim Müdürünü mutemet 

olarak görevlendirir. TÖB-DER’li öğretmenler bu uygulamaya karşı çıkar-

lar  ve  kendilerinin  dilekçeyle  yetkilendirdikleri  mutemetten  maaşlarını 

almakta ısrarcı olurlar. Kaymakam İlköğretim Müdürüne TÖB-DER üyesi 

174  öğretmenin  maaş  bordrolarını  imzalamamasını,  kendinin  de  onay 

vermeyeceğini belirtir. TÖB-DER’liler inatla direnirler. Ermenek esnafı da 

TÖB-DER’li öğretmenlerden yana çıkarak öğretmenlerin borçlarını erteler 

ve nakit yardımında bulunurlar. İlçe halkı bu olayları kınamak üzere Konya 

valiliğine telgraflar çeker. TÖB-DER Ermenek şubesine göre “Olay maaş ve 

mutemetlik sorunu olmaktan çıkmış, bir demokratik mücadele biçimi-

ni almıştır.” Bu gelişmeler yaşanırken bir yandan da TÖB-DER üyelerinin 

bir kaçı ilçe ve il dışına sürgün edilir. Göktepe kasabasında 4 öğretmenin 

sürgün edilmesi üzerine 200 imzalı dilekçeyle bir heyet valiliğe başvurarak 

sürgünlerin durdurulmasını istemiştir. Şube yönetimi ise eşleri ve çocukla-

rıyla beraber bir yürüyüş düzenlemeye karar vermiştir. 

680  Bitlis’in orta yerinden geçen köprü tektir, dar ve yetersizdir. CHP’den Be-

lediye Başkanı Seçilen Muzaffer Geylani, TÖB-DER, TÜM-DER, TÜTED ve 

Gençlik dernekleriyle görüşerek bu köprünün yapılması için anlaşır. Öğ-

retmen ve diğer ilericiler canla başla çalışarak yeni köprüyü düşük bir ma-

liyetle hizmete sokmayı başarırlar.  

681  Mühür Fekki üzerine açılan davadır.

1977

327

Türkiye, 1977 yılına yoğun baskı ve saldırıların ya-

şandığı  bir  yıla  merhaba  diyerek  girdi.  İktidarda 

bulunan MC hükümetlerinin emekçi halk ve öğret-

menler üzerindeki baskı politikaları artarak devam 

etti.