192
Odilqoriyev X.T.
Davlat va huquq nazariyasi
ta’sirning yana ikki –
regulyativ-statik va
regulyativ-dinamik huquqiy funksi-
yalar yo‘nalishi haqida so‘z yuritish mumkin.
Huquqning regulyativ-statik, ya’ni tartibga soluvchi – statik funk-
siyasi deganda, huquqning ijtimoiy munosabatlar, ularning holati va erishil-
gan darajasini mustahkamlash hamda barqarorlashtirishga qaratilgan ta’siri
tushuniladi. Ijtimoiy munosabatlarning u yoki bu huquqiy
institutlar shaklida
mustahkamlanishi huquqiy tartibga solish maqsadlaridan biridir. Ushbu funk-
siya turli subyektlarning huquqiy maqomini belgilashda, masalan, inson va
fuqaroning asosiy huquq va erkinliklarini mustahkamlash, davlat organlari va
mansabdor shaxslarning vakolatlarini, jismoniy va yuridik shaxslarning huquq-
dorligini belgilashda namoyon bo‘ladi.
Huquqning mazkur funksiyasida uning tabiati nihoyatda yaqqol aks etadi.
Zero, fuqarolar va tashkilotlarga
huquqiy vakolatlar beriladi, ular shu vakolat-
lar doirasida erkin, o‘zlari istagancha faoliyat yuritadilar.
Bu chegara qanchalik
kengaysa, insonlar shunchalik erkin harakat qiladilar.
Tartibga soluvchi – statik funksiya vakolat beruvchi va man etuvchi
normalar orqali amalga oshadi,
shu bois, ular asosida tarkib topadigan mu-
nosabatlar passiv huquqiy munosabatlar toifasini tashkil etadi. Bunday hol-
larda huquq subyektlari o‘zlari tashabbus ko‘rsatib
huquqiy faollik qilishlari
mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: