Toshkent axborot texnologiyalari universiteti farg‘ona filiali “Tabiiy fanlar” kafedrasi FiziKA

93. Yassi to‘lqin zichligi ρ bo‘lgan muxitda tarqalmoqda. To‘lqin tenglamasi y=Asin( ω t-Kx) ko‘rinishga ega. To‘lqin intensivligi nimaga teng?
94. To‘lqin maydonining biror nuqtasida sinusoidal to‘lqinning maksimumi o‘tgandan so‘ng 0.010 s vaqt o‘tgach energiya zichligi maksimumni 0.2 qismiga teng. Chadtota nimaga teng?
95. Chastotasi ν =100 Hz bo‘lgan tovush tebranishlari zichligi ρ =0.0013 g/sm 3 ga teng havoda υ =330 m/s tezlik bilan tarqalmoqda. Vaqtning t=T/4 momentida tebranishlar manbaidan x=λ/4 masofada joylashgan nuqtada Umov-Poyting vektorining oniy qiymati I=1.6 ⋅ 10 3 Vt/m 2 . Tebranishlar amplitudasi aniqlansin. (Tebranishlar kosinuslar qonuni bo‘yicha yuz beradi).


2-MASHG‘ULOT
YORUG’LIK INTERFERENSIYASI, DIFRAKSIYASI VA QUTBLANISH. KVANT OPTIKASI
Asosiy formulalar
• Yorug‘likning muhitdagi tezligi v = s/n
bunda s — yorug‘likning vakuumdagi tezligi; p — muhitning absolyut sindirish ko‘rsatkichi.
• Erug‘lik to‘lqini optik yo‘lining uzunligi L = nl,
bunda l — yorug‘lik to‘lqinining sindirish ko‘rsatkichi p bo‘lgan muhitdagi geometrik yo‘lining uzunligi.

• 
  Ikkita yorug‘lik to‘lqinining optik yo‘l farqi ΔL₁ –L₂
  

•Havoda turgan yupqa yassi parallel plastinka yoki yupqa
pardaning yukori va kuyi sirtlaridan kaytgan yorug‘lik to‘lqinla-
rining optik yo‘li farqi (1, a-rasm)

Δ=2d yoki Δ=2dncosε₂ +λ/2

bunda d — plastinkaning (yupqa pardaning) qalinligi; ε₁ — tushish burchagi; ε₂ — sinish burchagi.
Bu formulalardagi ikkinchi yig‘indi yorug‘lik to‘lqinining optik zichroq muhitdan qaytishda uning optik yo‘lining uzunligi A/2 ga o‘zgarishini hisobga oladi.
O‘tuvchi yorug‘likda (1, b- rasm) yorug‘lik to‘lqinining qaytishi optik zichligi kamroq bo‘lgan muhitdan amalg‘a oshadi va yorug‘lik nurlarining qo‘shimcha yo‘l farqi vujudga kelmaydi.
• Tebranishlarning yo‘l farqi Δφ ning to‘lqinlarning optik yo‘l farqi bilan bog‘lanishi
Δφ =
• Interferensiyada yorug‘lik intensivligining maksimumlar
sharti Δ=±kλ (k=0,1,2,3,…).
• Interferensiyada yorug‘lik intensivligining minimumlar sharti
Δ=±(2k+1)
• Qaytgan yorug‘lik uchun Ng‘yutonning yorug‘ (yoki o‘tgani uchun
qorong‘u) halk.alarining radiuslari
r_k =
bunda k — halqa tartib raqami (k== 1, 2, 3 ...); R — yassi parallel shisha plastinkaga tegib turuvchi linza sirtining egrilik radiusi.
Qaytgan yorug‘lik uchun korong‘u (yoki o‘tgani uchun yorug‘) halqalarning radiuslari