Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti abdurahmonov Q. X., Boqiyeva I. A

Qisqacha xulosalar 
Jamoa  mehnatidan  foydalanishning  o’zgarishi  ikki  tasnifda  bo’lishi  mumkin: 
ijobiy  yoki  salbiy.  Korxona  mehnat  resurslaridan  foydalanish  darajasini  tahlil 
etishning  vazifasi  topshiriqlarni  bajarilishida,  mehnatdan  foydalanishda  ro’y  bergan 
o’zgarishlarni aniqlab olish, kelib chiqish sabablarini o’rganish, oqibatlarini tugatish 
bo’yicha chora tadbirlarni ishlab chiqishdan iborat.  
Korxona  miqyosida  ishchi  kuchiga  taaluqli  ko’rsatkichlarni  tahlilining  asosiy 
maqsadi:  korxona  ishchi  kuchiga  obyektiv  baho  berish;  personalning  mehnat 
ko’rsatkichlariga  ta’sir  etuvchi  omillarini,  son  ko’rsatkichlarining  o’zgarishlarini  va 
o’zaro  ta’sirini  aniqlash;  aniqlangan  omillarni  bartaraf  etish,  salbiy  omillarni 
yo’qotish, ijobiy omillarni mustahkamlash chora-tadbirlarini izlab topishdan iborat. 
Tahlil  bosqichida  korxona  bo’yicha  ish  joylarida  kerakli  mutaxassislik  va 
kvalifikastiyalar bo’yicha jamlanganlikni aniqlash zarur. Bunday hol ishlab chiqarish 
jarayonining  uzluksizligini  ta’minlab  beradi.  Tahlil  jarayonida  asosiy  ishchilar  va 
yordamchi  ishchilarning  nisbiy  salmog’i    o’rganib  chiqiladi.  Ular  o’rtasidagi 
bog’liklik,  avvalo  asosiy  ishchilar  foydasiga  bo’lishi  kerak.  Ishchi  kuchining 
kamayishi  oqibatida  personal  miqdorining  tarkibiy  o’zgarishi  ro’y  berganligi 

---

 
146 
aniqlanadi.  Mehnat  resursalari  holatini  tahlil  etish  natijasida  korxona  miqyosida 
uning harakati, kadrlar qo’nimsizligining sabablarini aniqlash imkonini beradi.