Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti b. B. Berkinov, D. S. Ashurova, M. K. Abdullaeva, G. E. Zahidov

N„(6) 
; 
n=(b+l), Ь+1..„+л+т
Bu erda m-baza davridagi yil soni, N „ ^ —olti yoshdan maktabga 
qabul qilingan bolalar soni; N„ 
- etti yoshdan maktabga qabul qilingan 
bolalar soni.
Ikkinchi yilga qolgan o’quvchilarni prognoz koeffitsienti
O’quvchilaming umumiy sonidan ikkinchi yil o’qishda qolgan 
o’quvchilar soni maktab kontingentini oshishiga olib keladi.
Ushbu prognozni amalga oshirishda dinamik qatorlar tahlili shuni 
ko’rsatdiki, qishloq joylarida va shaharlarda ikkinchi yil o’qishda qolgan 
o’quvchilar soni kamayish tendentsiyasiga ega va u holda vaqtga bog’liq 
bo’lgan funktsiya sifatida qaraladi. 
Bu erda ushubu prognoz uchun eng 
samarali holda prognoz quyidagi funktsiya ko’rinishiga ega bo’ladi:
Y=(ao +ait + a2 1 /t)“1
Bu erda ao, ai , a2 ...-regressiya koeffitsientlaridir.
Mintaqa hududida o’quv kompleksini joylashtirish
hozirgi sharoitda maktab tizimini yanada rivojlantirish maqsadida 
ma'lum hududning o’zida rayonlashtirish ishlari amalga oshirilmoqda.
Istiqbolda mintaqa hududida joylashgan o’quv kompleksini yanada 
yaxshilashda birinchi navbatda shu hududdagi demograflk ko’rsatkichlar, 
raonlashtirishning geografik va milliy xususiyatlari hisobga olinishi lozim. 
Shu bilan bir qatorda maktab va boshqa o’quv muassasalarini joylashishi, 
o’quvchilaming minimal tashish hajmi hisobga olinishi lozimki, ular 
chiziqli programmalash masalalari bilan taaluqlidir. Prognoz qilinayotgan 
davrda ta'lim tizimini optimal joylashtirishning matematik modelitni 
tuzishda quyidagi modeldan foydalanamiz:
123

---

i, j-rayonlaming aholi punktlari indekslari (i, j =1,2, ...n(t)), bu erda 
n(t)-aholi punktlarining t- yildagi soni; K -ta’lim tili indeksi, bu erda 
asosan o’qishning ikki tili, ya'ni o’zbek va rus tilalri hisobga olinadi va o’z 
navbatida 1,2 ni qabul qiladi.
Chiziqli dasturlashda o’quvchilaming qisqa vaqt ichida o’z turar 
joylaridan o’qishlarigacha optimal joylashtirish masalasi turadi.
Matematik masala esa у у
hajmini topish chiziqli funktsionalni minimumga erishtirishi lozim: