Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti b. B. Berkinov, D. S. Ashurova, M. K. Abdullaeva, G. E. Zahidov

18.3. ITTni turli rivojlanish bosqichlardagi vazifalari.
Prognozda 
ko’rsatilgan 
yo’nalishlar 
mamlakat 
ilmiy-texnik 
rivojlanishining uzoq muddatli strategiyasi doirasida global xarakterga 
ega.
Xususiy ilmiy-texnik prognozlami ishlab chiqarish jarayonida 
prognozlashtirish ob’ekti sifatida ITTning turli yo’nalishlari hamda 
innovatsion siklning asosiy bosqichlari qatnashishi mumkin. Perspektiv (5- 
10 yil) va yillik xususiy ilmiy-texnik prognozlar ITTni davlat tomonidan 
tartibga solishda muhim rol o’ynaydi.
Ular boshqarishning barcha darajalarida ishlab chiqarilishi mumkin 
(mamlakatning xalq xo’jaligi, respublika, viloyat, tarmoqlararo kompleks, 
tarmoq, 
tashkilot). 
Davlatning 
maqsadli 
ilmiy-texnik 
dasturlari 
umumdavlat va tarmoqlararo xarakterga ega bo’lgan eng perspektiv ilmiy- 
texnik yo’nalishlaming muhim muammolari bo’yicha ishlab chiqariladi. 
Bu dasturlar texnikaning yangi avlodlarini va bazaviy texnologiyalami 
yaratishga yo’naltirilgan bo’lib, yangiliklaming butun innovatsion siklini 
o’z ichiga oluvchi 10-15 yil muddatiga ishlab chiqariladi. Markaziy, 
tarmoq, region va davlatlararo ilmiy-texnik dasturlari mavjud.
Davlatning ilmiy-texnikaviy siyosati shu davlatning ilmiy va ilmiy- 
texnik faoliyatiga bo’lgan munosabatni ifodalaydi hamda ilm, texnika va 
ilmiy-texnik yutuqlarini amalga oshirish sohasida O’zbekiston davlat 
hukumat organlar faoliyatining shakli, yo’nalishi va maqsadlarini aniqlab 
beradi.
Uning asosiy maqsadlari quyidagilar:
1) Ilmiy-texnik potensialni rivojlantirish, ratsional joylashtirish va 
samarali foydalanish.
2) Moddiy 
ishlab 
chiqarish 
sohasida 
progressiv 
tuzilmaviy 
o ’zgarishlami 
ta’minlash, 
uning 
samaradorligini 
va 
mahsulot 
raqobatbardoshligini oshirish.
3) Davlat iqtisodiyotini rivoj lantirishda ilm va fan- texnikaning 
hissasini oshirish, muhim ijtimoiy masalalami amalga oshirish.
4) Mamlakat mudofaa kuchlarini mustahkamlash.
5) Ekologik muhitni yaxshilash va boshqalar.
147

---

Bozor iqtisodiyoti sharoitlarida asosiy masalalardan biri, ilmiy-texnik 
faoliyatni moliyalashtirish prinsip va omillaridir.
O’zbekistonda ilmiy va ilmiy-texnik faoliyatni moliyalashtirish 
qonunchilik asosida uning maqsadli mo’ljaliga va moliyalashtiruvchi 
omillaming ko’pligiga asoslanadi.
Fundamental ilmiy izlanishlar asosan, markaziy byudjet mablag‘lari 
hisobidan moliyalashtiriladi. Markaziy ilmiy-texnik dasturlar, asosiy 
izlanishlar va eksperimental yangiliklar, markaziy byudjet mablag‘lari, 
ilmiy-texnik faoliyatni qo’llab-quwatlash fondi mablag'lari hamda 
qatnashish ulushiga qarab tashkilotlar, uyushmalar, banklar va boshqa 
xo’jalik sub’ktlar hisobidan moliyalashtiriladi.
Regional ahamiyatga ega bo’lgan ishlar O ’zbekiston sub’ektlarining 
byudjeti, mahalliy byudjet, regional fondlar va qatnashish hissasiga qarab 
tashkilotlar, uyushmalar, banklar va boshqa xo’jalik sub’ktlari mablag‘lari 
hisobidan moliyalashtiriladi.
Shuningdek, O ’zbekistonda davlat, nodavlat va xalqaro ilmiy va 
ilmiy-texnik faoliyatni qo’llab-quvvatlaydigan fondlar faoliyat ko’rsatadi. 
Ilmiy va ilmiy-texnik faoliyat grantlar hisobiga ham amalga oshirilishi 
mumkin.