Toshkent moliya instituti bank ishi fakulteti bank ishi va auditi

 
 
 
2. Sof inkasso boʼyicha hisob-kitoblar. 
 
Inkasso topshiriqnomasi unda koʼrsatilgan mablag‗larni toʼlovchining banki 
hisobvarag‗idan so‗zsiz ravishda hisobdan chiqarish boʼyicha mablagʼlarni 
oluvchining topshirigʼi nazarda tutilgan to‗lov hujjati. 
Inkasso topshiriqnomasi mablag‗larni to‗lovchining faqat asosiy talab qilib 
olinguncha depozit hisobvarag‗iga taqdim etilishi mumkin, bundan chet el 
valyutasidagi bank hisobvaraqlariga taqdim etiladigan inkasso topshiriqnomasi 
mustasno. 
Quyidagilar inkasso topshiriqnomalarini taqdim etish huquqiga ega: 
a) davlat soliq xizmati organlari — oʼz muddatida to‗lanmagan byudjet tizimiga 
o‗tkaziladigan soliqlar va yig‗imlarni undirish to‗g‗risida; 
b) bojxona organlari — o‗z muddatida to‗lanmagan bojxona to‗lovlarini undirish 
to‗g‗risida; 
v) davlat ijrochilari va undiruvchilar ijro hujjatlari bo‗yicha pul mablag‗larini 
undirish to‗g‗risida; 
(65-bandning «v» kichik bandi Oʼzbekiston Respublikasi Markaziy banki 
boshqaruvining 2020 yil 25 avgustdagi 18/9-sonli buyrug‗i (ro‗yxat raqami 3229-
1, 07.09.2020 y.) tahririda — Qonun hujjatlari maʼlumotlari milliy bazasi, 
07.09.2020 y., 10/20/3229-1/1259-son) 
g) O‗zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi — Oʼzbekiston Respublikasining 
berilgan davlat kafolatlari bilan amalga oshirilgan toʼlovlar va ular bilan bogʼliq 
xarajatlar summasini qarz oluvchidan undirish hamda byudjet ssudasi yoki kredit 
liniyasi, shu jumladan foizlarni qaytarish toʼgʼrisida; 

---

d) O‗zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi Qishloq xo‗jaligini davlat 
tomonidan qoʼllab-quvvatlash jamg‗armasi (bundan buyon matnda Jamgʼarma deb 
yuritiladi) 
— 
Jamg‗arma 
mablag‗lari 
hisobidan 
tijorat 
agentlariga 
(«O‗zpaxtasanoat» 
АJ, 
«O‗zdonmahsulot» 
АJ, 
«O‗zagrolizing» 
АJ, 
«O‗zmashlizing» MChJ) ajratilgan maqsadli mablagʼlarni qaytarish boʼyicha 
majburiyatlar tijorat agentlari tomonidan bajarilmagan taqdirda, ularning bank 
hisobvaraqlariga. 
«Sud hujjatlari va boshqa organlar hujjatlarini ijro etish to‗g‗risida»gi O‗zbekiston 
Respublikasi Qonunining 7-moddasida nazarda tutilgan hujjatlar ijro hujjatlari 
hisoblanadi. 
Inkasso topshiriqnomasi ijro hujjatlari asosida taqdim etilganda, unga ijro 
hujjatining asl nusxasi, agar asl nusxasi yo‗qolgan boʼlsa — dublikati ilova 
qilinadi, bundan elektron shaklda taqdim etilgan holatlar mustasno. Mablag‗larni 
ijro hujjatlarining nusxalari asosida hisobdan chiqarish taqiqlanadi. Ijro hujjatlari 
asosida taqdim etilgan inkasso topshiriqnomasining «To‗lov maqsadi» grafasida 
ijro hujjatining nomi, tartib raqami va sanasi ko‗rsatiladi. 
Inkasso topshiriqnomalarining to‗g‗ri taqdim etilishi bo‗yicha javobgarlik inkasso 
topshiriqnomasini taqdim etgan organlar zimmasiga yuklatiladi. Inkasso 
topshiriqnomalari 
bo‗yicha 
to‗lovlarni 
mablagʼlarni 
to‗lovchilarning 
hisobvaraqlaridan so‗zsiz ravishda hisobdan chiqarishga oid eʼtirozlar bank 
tomonidan koʼrib chiqilmaydi. 
Inkasso topshiriqnomalari boʼyicha mablag‗larni undirib olishni to‗xtatib qo‗yish 
yoki chaqirib olish inkasso topshiriqnomasini taqdim etgan organ tomonidan yoki 
undiruvchining arizasiga koʼra yoxud sud qaroriga muvofiq amalga oshiriladi. 
Inkasso topshiriqnomasi sud qaroriga asosan yoki toʼlovchi tugatilganligini 
tasdiqlovchi maʼlumot mavjud hollarda bekor qilinishi mumkin. 
Inkasso topshiriqnomasi mablagʼlarni to‗lovchi yoki oluvchining bankiga qog‗oz 
va elektron shaklda taqdim etilishi mumkin. 
Qog‗oz shakldagi inkasso topshiriqnomasi mablag‗larni toʼlovchining bankiga 
taqdim etilganda, undagi rekvizitlar mablag‗larni oluvchining banki tomonidan 
tekshiriladi hamda tekshirgan masʼul xodimga biriktirilgan shtamp bilan 
tasdiqlanadi. 
O‗zbekiston Respublikasi byudjet tizimi byudjetlarining shaxsiy gʼazna 
hisobvaraqlariga 
mablagʼlarni 
undirishni 
nazarda 
tutuvchi 
inkasso 
topshiriqnomalari mablagʼlarni oluvchining banki tomonidan tasdiqlanishi talab 
etilmaydi. 
Inkasso topshiriqnomasi bitta operatsiya boʼyicha takroran taqdim etilishi mumkin 
emas, bundan dastlabki inkasso topshiriqnomasi mablagʼlarni toʼlovchining 
bankiga kelib tushmagan hollar mustasno. 
Qog‗oz shakldagi inkasso topshiriqnomasi mablagʼlarni oluvchi yoki toʼlovchining 
bankiga uch nusxada taqdim qilinadi. Bunda inkasso topshiriqnomasining: birinchi 
va ikkinchi nusxalari ijro uchun bankda qoldiriladi; 
Uchinchi nusxasi qabul qilish sanasi koʼrsatilgan holda inkasso topshiriqnomasini 
qabul qilib olgan masʼul xodim tomonidan imzolanadi va unga biriktirilgan bank 

---

shtampi bilan tasdiqlanib, inkasso topshiriqnomasini taqdim etgan shaxsga 
qaytarib beriladi. 
Mablag‗larni oluvchining bankiga taqdim etilgan inkasso topshiriqnomasining 
birinchi va ikkinchi nusxalari «Toʼlov hujjatlarini rasmiylashtirish» jurnalida qayd 
etilgan holda pochta xizmati orqali mablagʼlarni toʼlovchining bankiga yuboriladi. 
Elektron shakldagi inkasso topshiriqnomasi toʼlov hujjatlarini taqdim etish tizimi 
orqali mablagʼlarni toʼlovchining bankiga elektron raqamli imzo bilan tasdiqlangan 
holda ijro uchun yuboriladi. 
Mablagʼlarni toʼlovchining banki tomonidan toʼliq bajarilgan qogʼoz shakldagi 
inkasso topshiriqnomasining: 
birinchi nusxasi bankning buxgalteriya kunlik hujjatlar yigʼmajildiga tikib 
qo‗yiladi; 
ikkinchi nusxasi shaxsiy hisobvaragʼidan koʼchirma bilan birga mablagʼlarni 
to‗lovchiga taqdim etiladi. 
Elektron shaklda taqdim etilgan inkasso topshiriqnomalarning hisobi bankda 
dasturiy ravishda yuritiladi. 
Mablagʼlarni toʼlovchining banki tomonidan toʼliq bajarilgan elektron shakldagi 
inkasso topshiriqnomasining nusxasini shaxsiy hisobvaragʼidan ko‗chirma bilan 
birga mablagʼlarni toʼlovchiga taqdim etish tartibi bank va mijoz o‗rtasida 
tuziladigan shartnomada belgilanadi. 
Mablagʼlarni oluvchining bankiga toʼlov tizimi orqali kelib tushgan elektron 
shakldagi inkasso topshiriqnomalari roʼyxat koʼrinishida chop etiladi va bankning 
buxgalteriya kunlik hujjatlar yigʼmajildiga tikib qoʼyiladi. 
Elektron shakldagi inkasso topshiriqnomasining nusxasini mablagʼlarni oluvchiga 
uning shaxsiy hisobvaragʼidan koʼchirmaga ilova qilgan holda taqdim etish tartibi 
mijoz va bank oʼrtasida tuziladigan shartnomada belgilanadi. 
Mablagʼlarni toʼlovchining hisobvaragʼida yetarli mablagʼ boʼlmagan taqdirda, 
inkasso topshiriqnomasi bank tomonidan 2-son kartotekada hisobga olinadi va 
mablagʼlarning yetarli boʼlgan qismi doirasida toʼlov amalga oshiriladi, bunda 
inkasso topshiriqnomasining orqa tomonida qisman toʼlov amalga oshirilgan sana, 
qisman toʼlangan summa va qoldiq koʼrsatilib, imzo qoʼyiladi. 
Inkasso topshiriqnomasi boʼyicha summaning qolgan qismi mablagʼlarning kelib 
tushishiga qarab toʼlab boriladi. 
Toʼlov hujjatlarini taqdim etish tizimi orqali yuborilgan inkasso topshiriqnomasi 
asosida amalga oshirilgan qisman toʼlovlar hisobi dasturiy ravishda yuritiladi. 
Mablagʼlarni toʼlovchining hisobvaragʼida mablagʼlar mavjud boʼlmagan taqdirda, 
inkasso topshiriqnomasi 2-son kartotekada hisobga olinadi hamda mablagʼlarning 
kelib tushishiga qarab toʼlab boriladi. 
Inkasso topshiriqnomasi 2-son kartotekada hisobga olinganligi va toʼlov summasi 
haqida u kelib tushgan kundan keyingi operatsiya kunidan kechikmay mablagʼlarni 
oluvchining bankiga yoki mablagʼlarni oluvchiga xabar beriladi. 
Mablagʼlarni toʼlovchining banki inkasso topshiriqnomasining oʼz aybi bilan 
bajarilmaganligi yoki lozim darajada bajarilmaganligi uchun qonun hujjatlarida 
belgilangan tartibda javobgardir. 

---