Toshkent moliya instituti sh. H. Tashmatov, X. S. Asatullayev, Z. G. Allaberganov

Institutsionalizm – xo‗jalik yurituvchilar o‗rtasidagi munosabatlar 
nafaqat iqtisodiy, balki noiqtisodiy omillar ta‘sirida vujudga keladi. Shu 
sababli iqtisodiyotga muassasaviy o‗zgarishlar orqali ham ta‘sir ko‗rsatishi 
mumkin (T.Veblen, U.Mitchel, M.Veber, J.Gelbreyt). 
Konyunktur-statistik institutsionalizm - siklik hodisalarning 
tadqiq etilishi. 
 
Muhokama uchun savollar 
1. Institutsionalizm paydo bo‗lishining shart-sharoitlari?
2. Institutsionalizmning mohiyati va o‗rganish metodologiyasi 
nimalardan iborat?
3. Uning asosiy oqimlari va mafkurachilari kimlar?
4. Institutlar, deganda nimalar ko‗zda tutiladi?
5. T.Veblenning asosiy asaridagi g‗oyalar, «Veblen effekti» nimani 
anglatadi?
6. J.Kommonsning asosiy g‗oyalari, hukumatni isloh qilish 
islohotlari mohiyati nimadan iborat? 
 
 

---

238 
 
 
XIII BOB. JON MEYNARD KEYNS TA‟LIMOTI VA 
NEOKEYNSCHILIK 
 
13.1. 
J.M.Keynsning iqtisodiy ta‟limoti  
XX asrning birinchi yarmida iqtisodiy inqirozlarning damba-dam 
takrorlanishi tufayli ko‗pgina «kapitalizmni tartibga solishga» oid 
iqtisodiy g‗oyalar soni ko‗paydi. Ingliz iqtisodchisi Jon Meynard 
Keyns (1884-1946) ana shunday yo‗nalishning yorqin tarafdori bo‗lib 
shuhrat qozondi. 1909-yilda «Indeks uslubi» iqtisodiy maqolasi, 1913-
yilda uning birinchi asari - «Pul muomalasi va Hindiston moliyasi» 
kitobi chop etildi. 1919-yilda «Versal tinchlik shartnomasining 
iqtisodiy oqibatlari» nashr etilishi bilan u iqtisodchi sifatida 
ko‗pchilikka tanildi. Bu asarida u shartnomaga nisbatan bir qancha 
tanqidiy fikrlar bildirgan edi. Keyns 20-30-yillarda iqtisodiyotga oid bir 
nechta kitoblar yozdi («Ehtimollik to‗g‗risidagi risola» (1921), «Pul 
islohoti to‗g‗risida risola» (1923), «Mister Cherchelning iqtisodiy 
oqibatlari» (1925), «Erkin tadbirkorlikning intihosi» (1926), «Pul 
to‗g‗risidagi risola» (1930) va boshqalar), ammo unga mashhurlik 
keltirgan bosh asari - «Ish bilan bandlik, foiz va pulning umumiy