Тошкент вилояти чирчиқ давлат педагогика институти ҳузуридаги илмий даражалар берувчи dsc

Архитектура қурилиш чизмаларини ўқитишда график дастурлардан 
фойдаланиш методикасини такомиллаштириш даражаларининг қиёсий 
таҳлили (сон ва фоизларда) 
Гуруҳлар 
Талабалар сони 
Ўзлаштириш натижалари (% да) 
юқори 
ўртача 
паст 
Тажриба гуруҳи 
157 
77 
49 
52 
33 
28 
18 
Назорат гуруҳи 
153 
43 
28 
58 
38 
22 
34 
Тажриба-синов натижалари таҳлилига кўра, тадқиқот жараёнига жалб 
этилган тажриба гуруҳидаги талабаларда назорат гуруҳидаги талабаларга 
нисбатан билим, кўникма ва малакалар самарали шаклланганлиги аниқланди. Бу 
ҳолатни объектив баҳолаш учун статистик таҳлил амалга оширилади, 
аниқлаштирган хулосагина тажриба-синов ишларининг илмий, педагогик, 
технологик ва методик жиҳатдан тўғри самарали олиб борилганини 
тасдиқлайди. Таъкидловчи тажриба-синов даврида ҳам статистик таҳлилни 
амалга ошириш учун Стьюдент ва Пирсон методлари танланди. Мазкур метод 
икки гуруҳда қайд этилган кўрсаткичларни аниқлаш ва объектив баҳолаш 
имконига эга. Математик статистик методнинг моҳиятига кўра дастлабки 
босқичда тажриба ва назорат гуруҳларида қайд этилган статистик 
кўрсаткичларни танланмалар сифатида белгиланиб, баҳо кўрсаткичлари бўйича 
вариaцион қаторларни ҳосил қилиш лозим бўлди.  
Бу диаграммада қуйидаги кўринишни олди. 
3-расм. Архитектура қурилиш чизмаларини ўқитишда график 
дастурлардан фойдаланиш методикасини такомиллаштириш 
даражаларининг диаграммаси 
 
Диаграммадан кўриниб турибдики, тажриба гуруҳидаги юқори ва ўрта
кўрсаткичлар назорат гуруҳи кўрсаткичларидан юқори бўлганлиги. Бу ердан 

---

19 
тажрибадан кейин ўртача ўзлаштириш кўрсаткичи (77,0 – 63,7) 
%
=13,3
%
га 
юқори эканлиги келиб чиқади.
Демак, тажриба гуруҳидаги ўртача ўзлаштириш кўрсаткичи аниқлиги 
назорат гуруҳида юқоридаги натижаларга асосланган ҳолда математик статистик 
таҳлил қилиниб, тажриба якунидаги ҳолат учун ўрта қийматлар, танланма 
дисперсия, вариaция кўрсаткичлари, Стьюдентнинг танланма мезони, Стьюдент 
мезони асосида эркинлик даражаси, Пирсоннинг мувофиқлик мезони ва 
ишончли четланишлари топилди (3-жадвал).
3-жадвал 
X
Y
2
x
S
2
y
S
x
C
y
C
y
x
T
,
K
2
,m
n
X
x

y

2,31 1,91 0,5739 0,7319 2,62 3,63 4,44 
308 
17,11 0,11 0,13 
Олинган натижалардан Архитектура қурилиш чизмаларини ўқитишда 
график дастурлардан фойдаланиш методикасини такомиллаштириш бўйича 
ўқитиш самарадорлигини баҳолаш мезонининг бирдан катталиги ва билиш 
даражасини баҳолаш мезонининг нолдан катталиги орқали кўриш мумкин. 
Бундан маълумки, тажриба гуруҳидаги ўзлаштириш кўрсаткичи назорат 
гуруҳидаги ўзлаштиришдан юқори (13,3
%
га) экан. 
Юқоридаги статистик таҳлил шуни кўрсатадики, тадқиқот натижалари 
бўйича ўтказилган ва диссертaцияда келтирилган статистик таҳлиллар тажриба-
синов ишлари самарадор эканлигини ва бизнинг кўзлаган мақсадимиз 
тасдиқланганини кўрсатади.