Tra k to r va avtom obillarning foydalanish xossalarini

---

— 
tra k to r va avtom obillarning foydalanish xossalarini 
y ax sh ilo v ch i yangi, ta k o m illa sh tirilg a n y e ta k c h i k o ‘p rik
m ex a n izm larin i ja d a l tatb iq etish.
M a iu m k i, yetakchi k o ‘prik m exanizm ini takom illash- 
tiris h tra k to r va av to m o b illard ag i b o sh q a m ex a n izm lar- 
ning konstruksyasini qism an takom illashtirishni talab etadi. 
Shu ju m la d a n to rm o z tizim i, u z a tm a la r qutisi va h.k.
Q u y id a y e ta k c h i k o ‘p rik n in g ay rim m e x a n iz m la rin i 
ta k o m illash tirish istiqbollarini k o ‘rib chiqam iz.
Bosh uzatm a. U zatm alarning m ustahkam ligini oshirish 
asosiy m aqsadlardan biri hisoblanadi. Shu m unosabat bilan 
kelajakda bosh uzatm alarda konusli aylana tishli va gipoid 
u z a tm a la r k e n g q o i l a n i l a d i . B u n d a y u z a tm a la r lo k a l 
kontaktga erishish va uzoq m uddat ishlash im konini yara- 
tadi.
U zatm aning kafolat m uddatida kapital t a ’m irlashga qadar 
ishlash im k o n in i beradigan, ro stlash n i tala b qilm aydigan 
k o n us tish li u z a tm a la r q o ila n ilis h i tra k to r va a v to m o - 
b illard a n sam arali foydalanish im k o n in i beradi.
Shu m u n o sab at bilan d etallarn in g yasalishiga q o ‘yila- 
digan tala b la r oshadi, y a’ni m aterial sifati, yig‘ish sifati, 
tishli birikm alarni rostlash aniqligini oshirish k o ‘zda tutilgan. 
Bu b o ra d a spiral tishli konus sh e ste rn y a larn in g ro stlash
m oslam asi 
0 , 1
m m aniqlikkacha rostlashni am alga oshirishi 
lozim .
G ipo id va konus bosh u zatm alard a shesternyalar tish - 
lashish zonalarning majburiy m oylash, podshipniklarini esa 
sirk u ly atsio n m oylash tizim i jo riy e tilad i.
G ild ir a k li tr a k to r la r d iffe re n sia li. D iffe re n sia l b o sh
uzatm a bilan birgalikda ishlashini inobatga oladigan b o is a k , 
b osh u z a tm ad a b o ‘ladigan tak o m illash tirish ishlari diffe- 
rensialg a h am tegishli b o i ib qolad i.
K elajakda sodda, sim m etrik, m ajburiy blokirovkalanuvchi 
va o ‘z - o ‘z id a n b lo k iro v k a la n u v c h i d iffe re n s ia lla r k e n g
tarq a la d i. S a tellitla r aylanish o ‘qi va y arim o ‘q sh e ste r- 
nyalarini biriktiruvchi majburiy blokirovkalaydigan friksion 
tishlashuvchi differensiallar istiqbolli hisoblanadi. B unday 
d if f e r e n s ia lla r tr a k to r n in g h a r a k a tla n is h p a y tid a h a m
blokirovkalash im konini yaratad i va bu bilan tra k to rn in g
yurishini yaxshilaydi.
139

---

0
‘z - o ‘z id a n blokirov k alanad ig an d ifferen siallar ich id a 
blokirovkalash koeffitsiyenti o ‘zgarmas b o ig a n differensiallar 
keng ta r q a la d i, c h u n k i u la r tra k to r h a ra k a tla n a y o tg a n
ta y a n c h y u z a fo n ig a a v to m a tik rav ish d a m o sla n u v c h a n
hisoblanadi.
Ikkita yarim o ‘qga b ir h arakat u zatuvchi ham d a b itta
yarim o ‘q n i t o ‘x ta tib , ik k in c h i y arim o ‘q q a a y la n ish la r 
m o m e n tin i t o i i q o ‘tk az a d ig a n u z u v c h a n d iffe re n sia lla r 
kelajakda zam on aviy tra k to rla rd a ishlatilm aydi.
Oxirgi uzatm alar. Oxirgi uzatm alar karterining m ustah- 
kamligini oshirish ishlari davom ettiriladi. D avriy ravishda 
rostlanm aydigan konstruksiyadagi podshipnik uzellari keng 
qo'llaniladi. Oxirgi uzatm a karterining germetikligi oshiriladi. 
B u n d a u z o q m u d d a t ishlash im k o n in i b e ra d ig a n m oyga 
chidam li zichlagichlar, ish m uddati shestem yalam ing ishlash 
m u dd atig a ten g b o ia d ig a n zich lag ich lar ishlab chiqilishi 
va ken g q o ‘lla n ilis h i k o ‘z d a tu tilm o q d a . Q o ‘z g ‘alm as 
birikm alar g erm etik lar orqali biriktiriladi.
6 -b o b