Tra k to r va avtom obillarning foydalanish xossalarini
.5. ZA NJIR LI TRAKTORLAR YETAKCHI
Download 463.28 Kb. Pdf ko'rish
|
05DLP7tSugJO2n5H0Asm3Iy0z4mORnh9D4vGPfSq
- Bu sahifa navigatsiya:
- 6 .6 . TR A N SM ISSIY A MOYLARI Transm issiya moylari
6 .5.
ZA NJIR LI TRAKTORLAR YETAKCHI KO‘PRIKLARINING RIVOJLANISH ISTIQBOLLARI Z am onaviy trak to rlard a tu rli xildagi burilish m exaniz- m laridan keng foydalanish nazarda tutilm oqda. (K o ‘p diskli friksion m ufta, bir pog‘onali planetar, bort u zatm alar qutisi va boshqalar.) Yuqori q u w a tli sanoat traktorlarining m anevr qilish qobiliyatini oshirish zaruriyati b o ig a n i u ch u n bortli uzatm alar qutisiga ega b o ig a n burilish m exanizm ini ishla- tishn i ken gay tirish m o ija lla n m o q d a . Qishloq x o ‘jaligi va sanoat traktorlarida m oyda ishlay- digan k o ‘p diskli friksion m uftali burilish m exanizm i keng m iqyosda q o ila n ila d i. T ra k to rla rn in g yangi m o d ella rid a rezin ali g u sen itsan i ishlatish bilan bir qatorda ikki oqim li burilish m exanizm ini ishlatish h a m n azard a tu tilm o q d a. 6 .6 . TR A N SM ISSIY A MOYLARI Transm issiya moylari ju d a k o ‘p so h alard a ishlatilad'i. U lar trakto rlar, kom baynlar, o ‘ziyu rarsh assilar, avtom obil- la r n in g u z a tm a l a r q u tis i, y e ta k c h i k o ‘p r ik l a r i , b o r t uzatm alari, taqsim lash qutilari, rul bilan boshqarish m exa- nizm larida ishlatiladi. Bu agregatlar silindrik, konussim on, g ip oid tish li u z a tm a la rd a n ib o ra t. T ishli u z a tm a la rn in g k o ‘pchiligi b o tiris h va karterdagi m oyni sa ch ra tish usuli bilan m oylanadi. Ayrim h ollarda transm issiya p o dsh ipn ik va sh estern y alarin in g tishlari h am m oyni sach ratib , ham nasos y o rd am id a uzatib m oylanadi. Transm issiya m oylarining asosiy vazifasi ishqalanuvchi tutashm alarning yedirilishini, ishqalanishni yengishga sarf- lan a d ig an en e rg iy an i k am ay tirish , d e ta lla rn i so v itish va u larni k o rro ziy ad an saqlashdan iborat. B u ndan tash q ari, transm issiya m oylari zarbiy nagruzkalar t a ’sirini, shester- n y a la rd a n c h iq a d ig a n sh o v q in n i va u la rn in g titra s h in i pasay tirishi, sa ln ik la r va tu rli b irikm alardagi tirq ish la rn i zichlashi lozim . T raktorsozlik va avtom obilsozlikda gidrotransm issiyalar keng jo riy q ilinm oqda. U larda m oy ish m uhiti vazifasini bajarib, dvigateldan m ashinaning yetakchi tizim lariga burov- 158 chi m om entni uzatadi. Bundan tashqari turli rostlash mos- lam alari m axsus transm issiya m oylari b ila n to id irila d i. T ransm issiya m o ylarining ish sh a ro iti m o to r m oylari ish shiroitidan keskin farq qiladi. A w alo, tishli konussimon, silindrik, chervyakli u zatm alar d etallarining ishqalanuvchi sirtlarig a dvigateldagiga nisbatan a n c h a k a tta — 1500— 200 M Pa (15 000—20 000 kgk/sm 2) gacha, gipoid uzatm alarda h a tto 400 0 M P a (40 000 k g k /s m 2) g a c h a s o lis h tir m a yuklanm alar tushadi. Lekin transmissiyalarda sirpanish tezligi (2 ,5 —3,0 m /s dan k atta em as) va ish h a ro ra ti (taxm inan 80—100°C) uncha katta emas. Dvigatellar qu w atin ing oshishi va m ashinalarni ishlatish tufayli transm issiya agregatlarida ish harorati b a’zan 125—140°C gacha ko‘tariladi. Idishlardagi m oylarning h arorati m an a shunday, tish li ilashm alar bir- biriga tegadigan jo y lard a esa qisqa vaqtli m ahalliy qizish natijasida bu harorat 250°C va undan h a m yuqori b o iis h i m um kin. B unda intensiv oksidlanishdan tashqari, moydagi uglevodorodlar term ik parchalanadi ham . Transm issiya m oylarining xili ko ‘p b o iis h ig a qaram as- d a n , u larn i ish latishg a um um iy tala b la r q o ‘yiladi; — ularning yedirilishiga va tirnalishga qarshi xossalari kerakli darajada b o iis h i (moylash qobiliyati yuqori b o iib , tish li ila sh m a lard a m u stah k am parda h o sil qila olishi); — q o v u sh qo qlik-haro rat xossalari yaxshi, qotish h a ro rati kerakli darajada b o iis h i (m anfiy h a ro ra td a dvigatel- nin g oso n g in a yurgizib y uborilishni t a ’m in lash i); — agregatning ish rejimiga tez o ‘tishini va ishqalanuv chi ju ftla rn in g ish o n c h li m oylanishini t a ’m inlashi; — h a ro ra t t a ’sirid a ham d a vaqt o ‘tis h i bilan xossala- rini kam o ‘zgartirishi, tarkibida abraziv m exanik aralash- m alar va suv, shuningdek korroziyalovchi aktiv birikm alar b o im a slig i (detallarning m exanik va kim yoviy yedirilishi- ni kam aytirishi); — rez in a z ic h lam a la rn i yem irm asligi lo zim . Bu xossalarning ich id a tirnalishga v a yedirilishga q a r shi xossalari eng m u h im hisoblanadi. B u xossalarni yax- shilash u ch u n m oylarga qo 'shim chalar q o ‘shiladi. K ontakt h arorati yuqori b o ig a n d a q o ‘shim chalarning faol elem entlari ishqalanuvchi sirtlarda asosiy m etallga q araganda plastikroq va yedirilishga c h id a m liro q p a rd a lar h o sil qiladi. 159 |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling