Tra k to r va avtom obillarning foydalanish xossalarini

6 .3 . ZANJIRLI TRAKTORLARNING B U R IL ISH  
M EX ANIZM IN I BO SH Q A R ISH
K o‘p diskli friksion muftali burilish m exanizmini va tor- 
m ozlam i boshqarish traktorchi kabinadan turib boshqaradigan 
tortqilar tizim i, pedal va dastaklar yordam ida amalga oshiriladi. 
Planetar burilish m exanizm ining bort friksionini va burish 
torm ozlarini boshqarish richag yordam ida amalga oshiriladi. 
T o‘xtatish torm ozlari oyoq bilan bosiladigan va uni m a iu m
holatda ushlab turuvchi ilgakli pedal bilan boshqariladi. Trak­
to rn in g h a r b ir b o rti a lo h id a b o sh q a rila d i. B o sh q a rish
organlarining sonini qisqartirish uchun b a’zi bir traktorlarda 
har b ir friksionni, to rm ozlarni boshqarish b ittadan richag 
bilan amalga oshiriladi. Bunday tizim T-130 traktorida q o ila -
154

---

O' ng bort
nilgan (76-rasm). Boshqarish richagini (1) o ‘ngga yoki chapga 
siljitib, koromislo (5) va G-shaklli richaglar (3 va 4) orqali 
chap yoki o ‘ng b o rt friksioni ajratiladi. Siljigan richagni 
o ‘ziga q aratib h a ra k a tla n tirib , 7, 
6
va 2 -ric h a g la r o rqali 
o ‘ziga mos keluvchi burilish torm ozi siqiladi. Richagni (1) 
o ‘ziga qaratib to rtg a n d a ikki yelkali rich ag (7) bird an ig a 
ikkita burilish torm ozini siqadi, lekin b o rt friksion ajratil- 
maydi. Bu holatda burilish torm ozlari to ‘xtab turish torm o­
zi funksiyasini bajarad i. R ichagni shu n d ay h o la td a ilgak 
yordam ida to ‘xtatib turish m um kin.
T -1 5 0 tra k to rin in g b u rilis h in i b o sh q a rish u c h u n ru l 
c h a m b a ra g i ish la tila d i. R ul c h a m b a ra g i 42° d a n k ich ik
burchakka burilganida, bo rt gidravlik siquvchi m uftasi rul 
cham baragi burilgan to m o n g a qarab asta-sek in ajratilad i.
155

---