Traktorlar va avtomobillar nazariyasi

2 Kurs ishlarini bajarish bo`yicha ko`rsatmalar

Mavzuni bajarishda talabalar ushbu ko`rsatmaning 2.1, 3 va 4 -bandlariga amal qilishi talab qilinadi. Mavzu bo`yicha kurs ishlarini bajarish va tushuntirish xatini shakllantirishga misol 8-ilovada keltirilgan.

2.1 Traktorning tortish hisobi va asosiy parametrlarini aniqlash

Traktorni tortish hisobini bajarishda traktorning massasi, hisoblangan (nazariy) harakat tezligi va kerakli dvigatelning quvvati aniqlanadi. Bu yerda shassi, transmissiya va boshqa qurilmalarning ba'zi parametrlari aniqlanadi [3, 4, 10, 11].

Traktor bo`yicha hisob-kitoblarni amalga oshirayotganda, berilgan uning tortish sinfidan boshlashingiz kerak. Traktorning tortish sinfi nominal tortish kuchi - P<sub>ilgn</sub> ning qiymati bilan tavsiflanadi. P<sub>ilgn</sub> - texnik tavsifda ko`zda tutilgan ekspluatatsion massada (balast yuklari bo`lgan g'ildirakli traktorlar uchun) hosil yigib olingan dala sharoitida ang’izning o`rtacha zichlikdagi va namligi normal (8...18%) bo`lgan xolatida, tortish samaradorligining FIK maksimal qiymati zonasida aniqlanadi. Bunda yuritmaning shataksirashi ruxsat etilgan chegaralardan oshmasligi kerak. G'ildirakli traktorlar uchun ruxsat etilgan shataksirashi 16 % (4x2) yoki 14 % (4x4), zanjirli traktorlar uchun - 3 %. 4x2 traktorlar uchun tortish samaradorligining maksimal qiymatlari zonasi 60...64 %, 4x4 traktorlar uchun – 65...68 %, zanjirli traktorlar uchun – 70...74%

Hisob-kitoblarning quyidagi bosqichlari ketma-ket amalga oshiriladi.


2.1.1 Traktorning tortish diapazonini hisoblash

Tortish diapazoni-bu P_ilgn kancasidagi nominal tortish kuchining P_ilgmin ning minimal tortish kuchiga nisbati, undan oqilona foydalanish mumkin. Tortish diapazonining kattaligi δ_t -quyidagi formula bo`yicha hisoblanadi:

δ_t = = Ɛ∙ (2.1)

bu erda: P'_ilgn - oldingi tortish sinfidagi traktorlar uchun o`rnatilgan nominal tortish kuchi; Ɛ - traktorning tortish zonasini kengaytirish koeffitsiyenti. Ɛ = 1,25…1,3 tavsiya etiladi.
Traktorlarning tortish sinflari 1-ilovada keltirilgan. Traktorlarning har bir tortish sinfi diapazoni tuproqlarning turli fizik-mexanik tavsifiga, bitta tortish sinfida bir nechta traktor modellarining mavjudligiga bog'liq.
Tortish diapazoni - δ<sub>t</sub> ni aniqlashda, biz standart yuklanishga mos keladigan ilgakdagi nominal tortish kuchlari P<sub>ilgn</sub> ning qiymatlaridan foydalanamiz. Masalan, topshiriqda traktorning tortish sinfgi 3 ko`rsatilgan bo`lsa, unda (1.1) formula bo`yicha hisob-kitoblarda biz P_ilgn = 30 000 N, P’_ilgn = 20000 N olamiz.
Boshqa tortish sinflari bilan qonuniyatli bog'liq bo`lmagan traktorlar uchun tortish δ<sub>t</sub> = 2 olinishi mumkin.
Qabul qilingan traktor ilgagidagi hisoblangan minimal tortish kuchi ang’izda (o`rib olingan bug’doy dalasida) ishlash shartlari: