Transport vositalarini loyihalash va hisoblash

2
= s -J  
yoki 
/ = ~ e- a)\
Cu
-
nto)~
с , - та
1
=0
yoki с, =пшг bo‘lganda / = »
Shuning uchun 
= Ж
; yoki 
v «
30-«„ _ 30
я- 
к
bu yerda: c. =
gv- kardan valining solishtirma og‘irligi; 
lv -
kardan valining uzunligi.
Kardan valining egilishi uning yuklanish sxemasiga qarab aniq­
lanadi:
bu yerda: E -  birinchi darajali elastiklik moduli (E = 2-10
5
MPa); 
/„ - val ko‘ndalang yuzasining inertsiya momenti
da
i dv -  kardan valining ichki va tashqi diametrlari; 
Kardan valining massasi quyidagicha aniqlanadi:
bu yerda: у -  kardan vali materialining zichligi.
Sj va tv laming qiymatini o ‘miga qo'yib, kardan valining kritik 
aylanishlar chastotasini aniqlaymiz::
trubali val uchun: j , 
—*1
u
/LA
64
■ 
4
to‘liq val uchun: j u 
Sm
4
64
truba val uchun: n
tp=1
= 
12
• io
6
de
;
to ‘liq val uchun: 
= 
12
■
io
6
;
80

---

Kardan valining kritik aylanishlar soni dvigatelning maksimal 
aylanishlar sonidan 1,5-2 marotaba ko‘p boiishi kerak.
Buraluvchi yuklanishlar.
Kardan valining buralishi uzatilayotgan 
burovchi momentga bogMiq. Shuningdek, transmissiyada hosil bo‘luvchi 
aylanma tebranishlar kardan valining qo‘shimcha buralishiga sabab 
bo‘lishi mumkin. Agar kardan valining rezonansi sodir bo‘lsa, val 
sinishi mumkin. Rezonansning oldini olish uchun transmissiyadagi 
aylanma tebranishlar ilashish mexanizmida so‘ndiriladi.
Trubali kardan vali kam uglerodli po‘latlardan tayyorlanadi (po‘lat
15, po‘lat 20), devorining qalinligi 3,5 mm dan oshmaydi (yengil 
avtomobillar uchun - 2 mm; yuk avtomobillari uchun - 3,5 mm atrofida). 
Trubali kardan valining buralishdagi kuchlanishi:
e №ктеех-Ж тРтад
0,2
- d*) 
[zKp]=100...120 MPa.
Trubali kardan valining uchiga qotirilgan shlitsa legirlangan yoki 
uglerodli konstruksion po‘latlar 3 0 ,35X yoki 40dan tayyorlanadi.
To‘liq kardan vali asosan yetakchi g‘ildiraklaming yuritmasida 
ishlatiladi va legirlangan po‘latlardan tayyorlanadi.
T o iiq kardan valining buralishdagi kuchlanishi:
_