KEM, syp. 1. Bolmaly derejesinden az, belli bir
möçberden egsik, ýetmez. Lezzeti kem bolar, söz
bolsa uzak (Misgingylyç). 2. Üpjünçilik ýa-da
guramaçylyk taýdan ýetmezçilik edýän, ýetmez. Oraz
ýagdaýyny bilýär her kimiň, Kömegin ýetirýär bolsa
bir kemiň (A. Kekilow). 3. Güýç taýdan asgyn, pes.
Habar alsaň birekden, Özün kem saýmaz döwden
(Magtymguly). 4. Jan saglykda bolan ýetmezlik,
sagat dällik.
Kem bolmazlyk oňat bolmak, erbet bolmazlyk,
ýerine düşmeklik. Aýtjak sözüňi oýlabrak aýtsaň, kem
bolmaz! (B. Kerbabaýew). Kem däl deňeşdirilýän
zatlaryň, degşirilýän pikirleriň we ş.m. biri
beýlekisinden pes däl, erbet däl. Kem etmesin!
hudaý hiç bir zatda ilden kem etmesin
diýen
manyly dileg sözi. Kem galmazlyk (oturmazlyk) bir
zat barada bäsdeşlik etmek, birine deňleşjek bolmak,
pes durmazlyk. Bike hem ondan kem oturmady (R.
Gelenow). Kem görmezlik bir zady ýerlikli
hasaplamak, makul bilmek, oňat hasaplamak. –
Belet ýerimi men özümem kem görmedim – diýip,
elindäki kagyzyny uzatdy (A. Gowşudow). Kemi
galmazlyk oňat ýerine ýetirilmek, makullarlyk
ýagdaýda edilmek, kemsiz ýerine ýetirilmek. Oglum,
taýyň kem-ä galmandyr (
Görogly
). Kemini
goýmazlyk 1) bir zady doly ýerine ýetirmek,
kanagatlanar ýaly derejede amal etmek. Arkaýyn bol,
hemmesini ýerbe-ýer ederis, kemini goýmarys (B.
Pürliýew). 2) bir zadyň hezilini, hözirini görmek,
göwün solpudan çykmak.Hawa, olar saz-söhbetiň
kemini goýmandyrlar (N. Pomma). Kemi ýok oňat,
gowy, göwnejaý. Onuň ýigit kemi ýok. Kem
Do'stlaringiz bilan baham: |
