Türkmen d I l I n I ň DÜŞÜndirişLI

ÖŇALDY [öňally], at. 1. Takyrda suw 
ýygnanmagy üçin, onuň akyp gitjek ugruna basylan 
bent. 2. Oba ady. 
ÖŇATLY, at. Gelin alynmaga gidilende we 
gaýdylanda gelnalyjylaryň öňünden gelýän atlylar, 
atbaşçy. Sona zatdan bihabar, Muňa öňatly geldi (A. 
Alamyşow). 
Öňatly gidiljek ýeriniň goňşy 
obamyzdadygyny eşiden dessimize gürrüňiň agramy 
şol ýana agdy (R. Gelenow). 
ÖŇBARAK 
[öňmarak], 
at. 
Gelin 
toýundabellenen pellehana

öň gelmeşek

edilip 
gurulýan çapyşyk.– Öňbaragyň bir semiz toklusy bar 
– diýip, jar çekdirdi (B. Kerbabaýew). 
ÖŇBAŞÇY [öňmaşşy], at. 1. Bir hereketiň, 
akymyň, guramanyň, edaranyň we ş.m. başynda 
durup, oňa ýolbaşçylyk edýän adam. 2. Öz yzy bilen 
alyp baryjy (köplenç, haýwanlar hakynda). Goýunçy 
köpek okdurylyp barşyna çöpleriň düýbüne 
bukdaklaşyp gelýän möjekleriň öňbaşçysynyň üstüne 
özüni oklady (A. Gowşudow). 3. Öňdebaryjy. Olar 
tutuş ýurdumyz boýunça ýygymda öňbaşçy bolmagyň 
hötdesinden gelýärler (

Nesil

). 
ÖŇBAŞÇYLYK [öňmaşşylyk], hal. Öňbaşçy 
bolmaklyk, ýolbaşçylyk etmeklik. Ýaşlar toparynyň 
öňbaşçylyk hyzmatyny ýokarlandyrmaly. 
ÖŇBAÝRAK [öňmaýrak], at. At çapyşygynda 
toýhana ilki gelene berilýän serpaý.
ÖŇDEBARYJY [öňdövaryjy], at. Önümçilikde 
zähmet 
öndürijiligi 
bilen 
beýlekilerden 
tapawutlanýan adam. 
ÖŇDELIK [öňdölük], at. Öňde baryjylyk, öňde 
bolmaklyk, öňe gidijilik. Gaýratam ederis, 
pagtanam ýygarys, öňdeligi-de elde saklarys. 
ÖŇDE-SOŇDA [öňdö-soňdo], hal. 1. Iru-giç, 
haçan hem bolsa, bir wagt, ahyrsoňy. Öňde-soňda 
bilinmän galjak zat bolmaz. 2. Hiç haçan, hiç wagt. 
Men öňde-soňda şondan başga ýalan sözlemedim (A. 
Gowşudow). 
ÖŇI-ARDY [öňü-a:rdy], at. Öňi we yzy, başy-
aýagy. 
Çyksa 
goşun 
öňi-ardy 
bilinmez 
(Magtymguly). 
