Türkmen d I l I n I ň DÜŞÜndirişLI
TORLAMAKLYK [torlomokluk], iş ady. Torlamak ýagdaýy. TORLANMAK
Download 12.69 Mb. Pdf ko'rish
|
Türkmen diliniň düşündirişli sözlügi II (K-Z)-2016`Ylym
TORLAMAKLYK [torlomokluk], iş ady.
Torlamak ýagdaýy. TORLANMAK [torlonmok], işl. Ýyrtygy, deşigi tor salnyp tikilmek; daşy tikilip tor bilen örtülmek. Torlanan pökgi. TORLAŞDYRMAK [torloşdurmok], işl. Geýimiň, jorabyň, haltadyr ganaryň we ş.m. ýyrtyk, deşik ýerlerini tor salyp tikişdirmek. TORLAŞMAK [torloşmok], işl. 1. Torlamaga kömekleşmek. 2. Bileleşip torlamak. Ýüň joraplary torlaşyp oturmak. TORLATDYRMAK [torlotdurmok], işl., ser. Torlatmak. TORLATMAK [torlotmok], işl. Torlamak işini başga birine etdirmek. Ýyrtyk ganarlary torlatdyk. TORLAÝYŞ [torloýuş], iş ady. Torlamak ýagdaýy. TORLY, syp. Ýüzi tor bilen örtülen (gawun hakynda). Onýança sakçy eline bir torly gawun alyp, kümäniň içine girdi. TORSARMA [torsormo], iş ady. Torsarmak ýagdaýy. TORSARMAK [torsormok], işl. Gaharlanyp, öýkeläp ýüz-gözüňi çytmak, ýüzüňi turşatmak, kineli görnüşe girmek. Seniň bujagaz torsarmaň nämäniň alamaty? TORSARMAKLYK [torsormokluk], iş ady. Torsarmak ýagdaýy. Torsarmaklyk saňa gelişmeýär. TORSARMAZLYK [torsormozluk], iş ady. Torsaryp durmazlyk. TORSARTMAK [torsortmok], işl. Ýüz-gözüňi üýtgetmek, turşatmak, egşitmek. Ol ýüzüni torsartdy. TORSARYLMAK [torsorulmok], işl., ser. Torsarmak. Dostum, sen näme beýle torsarylýarsyň? TORSARYLYŞMAK [torsorluşmok], işl. Birnäçe ýa-da köp bolup torsorulmak. TORSARYŞ [torsoruş], iş ady. Torsarmak ýagdaýy. TORSARYŞMAK [torsoruşmok], işl. Birnäçe bolup torsarmak. TORSUK, at. Tumşugy ak zolakly, gysga aýakly ýabany haýwan, sakartorsuk. Agsak keýik müň torsuga ýetdirmez (Nakyl). Torsuk ýaly etli-ganly, semizje (çaga hakynda). TORTEMEN, at. Tor örmek (dokamak) üçin ulanylýan agaç gural. TORUM [to:rum], at. Alty aýdan bir ýaş aralygyndaky uly köşek. Men öňünden baraýyn, Gyz toýuny göreýin, Gapy tutan gonaga, Torum pulun bereýin (Hüwdi). TOSAŇSYRAMAK [tosoňsuromok], işl. Nägile bolup, gaharlanyp torsarylmak, tossaň-tossaň etmek. Ol gaharlanyp tosaňsyrap gitdi. TOSAŇSYRAŞMAK [tosoňsuroşmok], işl. Birnäçe bolup bilelikde tosaňsyramak. TOSAŇ-TOSAŇ [tosoň-tosoň]: tosaň-tosaň etmek ser. Tosaňsyramak. TOSLAMA [toslomo], 1. iş ady. Toslamak ýagdaýy. Töweregindäkiler onuň çyna berimsiz toslamasyny keýpiköklük bilen diňleýärdiler 378 ( Edebiýat we sungat ). 2. Bir zat ýa biri hakynda oýlanyp tapylan ýalan gürrüň. TOSLAMAK [toslomok], işl. Toslama, ýalan gürrüň tapmak, ýalan sözlemek, özüňden oýlap gep tapmak. TOSLAMAKLYK [toslomokluk], iş ady. Toslamak ýagdaýy. TOSLANMAK [toslonmok], işl. Toslama gürrüň tapylmak. Toslanyp tapylan gürrüň. TOSLAŞDYRMAK [tosloşdurmok], işl. Birnäçe zady toslamak. TOSLATMAK [toslotmok], işl. Ýalan gürrüň çykartmak. TOSLAÝYŞ [tosloýuş], iş ady. Toslamak ýagdaýy. TOSUN, syp. Iş görmedik, işe bişişmedik ýa-da köp wagtlap iş etmän, eli işden çykan. Tosun pyýada basym ýadady. TOSUNLYK [tosunluk], at. Iş görmän, işe bişişmän ýa-da köp wagtdan bäri iş etmän, işden çykmaklyk ýagdaýy. TOŞAP [toşop], at.1. Üzüm, gawun, garpyz ýaly miwe hem bakja ekinlerinden suwy gaýnadylyp alynýan süýji, goýy önüm. TOŞAPLY [toşoply], syp. Düzüminde toşap bolan, toşap goşulan. Toşaply süýji. TOT, at. Howanyň ýüzüni gaplap alýan tozan, çaň. TOTAM [totom], at. Öwlat hasaplanýan adamlaryň aýallarynyň hormat bilen tutulýan ady. TOTLANMA [totlonmo], iş ady. Totlanmak ýagdaýy. TOTLANMAK [totlonmok], işl. Tot bilen örtülmek, tot emele gelmek, tot basmak. Gijara ýel turjak ýaly edip, howa totlandy. TOTLY, syp. Tot gaplap alan, gurşap alan. Garşyda seleňläp duran dagyň başy hem totludy. TOTUÝA [to:tuýo], at, k.d. Sürme, göze sürtülýän daş (rowaýata görä, ol gözüň görgürligini artdyrýar). Adamlaryň asly birdir, biri-birinden parhyýa, Biri başyň agyrydyr, biri gözge totuýa (Nakyl). Kylaý men hem ýüzün köňlüm zyýasy, Gadam topragyny göz totuýasy (Sopy Allaýar). Totuýa eýlesem gadam tozundan (Kemine). TOTY [to:ty], at.1. Tropik ýurtlarda ýaşaýan we käbir aýdylan sözi gaýtalap bilýän dürli reňkli owadan tokaý guşy. Toty, bilbil mesgen tutan, Howaly baglar görüner (Magtymguly). Toty kimin suhanwer, sözläp, şirin tile gel (Kemine). 2. Gyza dakylýan at. TOW, at. 1. Bir zady towlamak netijesinde salynýan burgy. Ýüpüň towy. 2. Açar bilen towlanyp, pružiniň ýetirilýän iş ýagdaýy (ol sagady ýa-da şoňa meňzeş bir enjamy herekete getirmek üçin peýdalanylýar). Tow berilýän oýunjak. 3. göç.m. Nägilelik, öýke. Gep ara tow düşürmän saklamakda bolsa gerek. TOWAKGA [towokgo], at. Birinden edilýän haýyş. Towakga etmek. TOWAR [towor], syp. 1. Keýkerip duran. Towar owlak. 2. Buýra-buýra, burum-burum. Towar saçlyja gyz. 3. Gyza dakylýan at. TOWARMAK [towormok], işl., gepl.d. Towly bolmak, buýralanmak. TOWARTMAK [towortmok], işl. Towaryp duran görnüşe getirmek. Ýaňyja boglan gulpagyny towardyp oturan gyzjagaz öz bilýän zadyny aýtdy. TOWAR-TOWAR [towor-towor], syp. Towary köp bolan (saç hakynda). TOWARYLMAK [toworulmok], işl., ser. Towarmak. TOWAZZYG [towozzy:ğ], at, k.d. Kiçi göwünlilik, özüňi kiçi tutmaklyk. Tekepbire – tekepbir, lowazzyga – towazzyg (Nakyl). Mämmet han patyşanyň gaşyna baryp, tagzym we towazzyg bilen iki bükülip salam berdi ( Saýatly - Hemra ). TOWÇA [towço], at.1. Däridir seçmäniň üstünden peşeňe dykylýan keçe, mata we ş.m. zatlar. 2. Gäminiň jaýryklaryna dykylýan ýagly esgi we ş.m. zatlar. Gäminiň jaýryklary towça bilen dykyldy.3. Ýörite urgan üçin işilen ýüpüň bir dini, bir gaty. TOWHA [towho], at. Aşygyň alçydan beýleki eşek münen tarapy. Alçy mündürip, towha gopdurmak birini oýnamak. Gelin-gyzlar ony oýnap, alçy mündürip, towha gopdurýarlar (A. Gowşudow). TOWHULDAMA [towhullomo], iş ady. Towhuldamak ýagdaýy. TOWHULDAMAK [towhullomok], işl. Towhulduly güňleç ses çykmak, güňleç seslenmek. Tüpeňiň sesi towhuldap çykdy. TOWHULDAMAKLYK [towhullomokluk], iş ady. Towhuldamak ýagdaýy. TOWHULDAŞMAK [towhulloşmok], işl. Köp zat towhuldamak. Baýramçylyk agşamy tüpeň sesleri zarp bilen towhuldaşýardylar. TOWHULDATDYRMAK [towhullotdurmok], işl., ser. Towhuldatmak. TOWHULDATMAK [towhullotmok], işl. Towhuldyly güňleç ses çykartmak, güňleç seslendirmek. Ol towhuldadyp atyp goýberdi. TOWHULDAÝYŞ [towhulloýuş], iş ady. Towhuldamak ýagdaýy. Toplar atylanda, olaryň towhuldaýşy daşdan eşidilýärdi. TOWHULDY [towhully], at. Tüpeň, top we ş.m. atylanda çykýan güňleç sesiň ady. Towhuldy deränin içini ýaňlandyrdy. TOWK, at, k.d. Duzak, halka, bent, tor. Towk salar al biläni (Mätäji). TOWKY, at. Başa düşen bela, sütem, jebir, garamat. TOWLABERMEK [towla:vermek], işl. Towlap başlamak. TOWLAM [towlom], at. Bir zadyň towlanan bölegi. Bir towlam kak. TOWLAMA [towlomo], iş ady. Towlamak ýagdaýy. TOWLAMAK [towlomok], işl. Tow bermek, işmek, burmak. TOWLAMAKLYK [towlomokluk], iş ady. Towlamak ýagdaýy. 379 TOWLAMAZLYK [towlomozluk], işl. Towlamak işini amal etmezlik. TOWLAM-TOWLAM [towlom-towlom], syp. Köp ýerine tow düşen, bulaşyk, burum-burum bolan. Eşegiň aýagyna daňylýan ýüp towlam-towlam bolupdyr, açar ýaly däl. TOWLANJYRAMAK [towlonjuromok], işl. 1. Agyry we ş.m. zerarly eýläk-beýläk buruljamak. Balam janyna ýaranyp bilmän, towlanjyrap ýatyr (B. Kerbabaýew). 2. Näz-kereşme etmek. Gyz towlanjyrap, ýüzüni aňryk öwürdi. 3. Nägilelik, närazylyk bildirmek. TOWLANMAK [towlonmok], işl. 1. Tow berilmek, burlan, işilen ýagdaýda bolmak. 2. Agyry we ş.m. zerarly eýläk-beýläk burulmak, bükülmek. Aňkar gyzardy, towlandy, wah-wah-eý! diýip, böwrüni tutdy (B. Kerbabaýew). 3. göç.m. Nägilelik, närazylyk bildirilmek, boýun gaçyrmak. Gelmändiň erkiňe özüň bu ýerik, Edersiň towlanman hyzmat içerik (A. Kekilow). TOWLANYŞMAK [towlonuşmok], işl. Burum- burum bolup durmak (köp zat hakynda). Tapgyr- tapgyr ösýär bahar şemaly, Suwlar towlanyşyp, çasly akýardy (N. Pomma). TOWLAŞDYRMAK [towloşdurmok], işl. Tow berişdirmek, buruşdyrmak. Gaşlaryny sypaşdyryp, murtlaryny towlaşdyrdy (A. Durdyýew). TOWLULYK [towluluk], at. 1. Towy barlyk. 2. göç.m. Närazylyk, öýkelilik; kinelilik. TOWLURAK [towlura:k], syp. Az-kem towly. TOWLY, syp. 1. Tow berlen, towy bar bolan. Üçünjisi – gözleri ýanyp duran, seňrigi tüňňi, murty towly, sakgaly çotga ýaly, reňki öçük, inedördül bir adamdy (B. Kerbabaýew). 2. göç.m. Öýkeli, närazy; kineli. Biri-biriňe gaharly, towly gezip ýörmek gowy däl. Download 12.69 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling