Türkmenistanyň Bilim ministrligi

Partiýasynyň Merkezi Komitetiniň Orta Aziýa Býurosy
Merkezi Aziýa Respublikalarynda milli-territorial alamatlar 
boýunça 
milli-döwlet 
bölünişigini 
geçirmekligiň 
maksadalaýyklygy barada karar çykarýar. 
Muny amala aşyrmak barada ýörite komissiýa döredilýär. 
Komissiýa iki soýuz respublikany-Özbegistan we Türkmenistan 
respublikalaryny, şeýle hem iki awtonom oblasty-Täjigistan we 
Gara Gyrgyzstan oblastlaryny döretmekligi teklip edýär. 
1924-nji ýylyň 12-nji iýunynda RK(b)P-niň MK-niň Syýasy 
Býurosy "Merkezi Aziýa respubliklarynda milli-döwlet 
bölnüşigini geçirmek baradaky" meselä seredýär. Onda Merkezi 
Aziýanyň 
territoriýasynda 
garaşsyz 
Türkmenistan 
we 
Özbegistan respublikalaryny döretmek, Türküstanyň gazak 
etraplaryny birleşdirip, Gazagystan ASSR-ny, RSFSR-yň 
düzüminde Gyrgyzstan awtonom welaýatyny we Özbegistan 
SSR-niň düzüminde täjikleriň awtonom oblastyny döretmek 
barada karar kabul edilýär. 

---

167 
Şeýle hem Özbegistan we Türkmenistan SSR-niň SSSR-iň 
düzümine girizmek göz öňüne tutulýar. 1924-nji ýylyň 14-nji 
oktýabrynda Bütinsoýuz Merkezi Ispolnitel Komitetiniň 
sowetleriniň ikinji sessiýasy Türküstan Merkezi Ispolnitel 
Komitetiniň milli-döwlet bölünişigi baradaky çykaran kararyna 
laýyklykda, Özbegistan SSR-niň düzümindäki Täjigystan 
awtonom oblastyny üýtgedip, Täjigistan awtonom sowet 
sosialistik respublikasyna öwürmek, Gyrgystan (Gazagystan) 
ASSR-na Garagalpak awtonom oblastyny birikdirmek, Gara 
Gyrgyzstan (Gyrgyzstan) awtonom oblastyny bolsa, RSFSR-iň 
düzümine birleşdirmek barada karar kabul edýär. 
1924-nji ýylyň 27-nji oktýabrynda SSSR-iň BMIK-niň ikinji 
sessiýasy Türküstan MIK-niň, Sowetleriň V Bütünbuhara we V 
Bütinhorezm gurultaýlarynyň milli-döwlet bölünişigi we täze 
sosialistik respublikalary hem-de oblastlary döretmek baradaky 
haýyşlaryny kanagatlandyrýar. 
Milli-döwlet bölnüşigi netijesinde Özbegistan SSR-niň 
territoriýasyna 
17,071600 
gektar 
meýdan 
geçipdir. 
Respiblikanyň ilaty (1926-njy ýylyň ilat ýazuwyna görä 4 
million 445 müň 726 adama barabar bolupdyr. Onuň 4/3 
bölegini özbekler tutupdyr. 
Respublikanyň paýtagty 1930-njy ýyla çenli Özbegistanyň 
merkezinde ýerleşýän Samarkant şäheri bolupdyr. Milli-döwlet 
bölnüşiginden soňra respublikada 185 sany fabrik-zawod 
kärhanalary bolup, onuň umumy öndürýän önümi 106,9 million 
manada deň bolupdyr. Oba hojalygynyň öňdebaryjy pudagy 
bolan pagtaçylykda ilatyň 85%-i zähmet çekipdir.