Tuzuvchi : shohruh arabjonov


Download 2.34 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/91
Sana16.11.2023
Hajmi2.34 Mb.
#1778723
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   91
LEKSIKOLOGIYA 
Leksikologiya yunoncha so'zdan olingan bo'lib, "so'z ta'limoti" degan ma'noni 
bildiradi. Tilimizda leksikologiya o'rnida ba'zan leksika atamasi qo'llanishi 
mumkin.Leksika atamasi 2 ma‘noda qo‘llanadi. 
1)lug‟at tarkibini o‟rganuvchi bo‟lim. 
2)tilning lug‟at tarkibi, so‟zlar yig‟indisi. 
Leksikologiya quyidagi birliklarni o'rganadi : 
1)so'z va uning lug'aviy ma'nolari (atash ma'nosi) 
2)ma'no ko'chimlari (sinekdoxa, metafora, metonimiya, vazifadoshlik) 
3)so'zning shakl va ma'no munosabatiga ko'ra turlari (omonim, sinonim, antonim, 
paronim, dublet, uyadosh) 
4)O'zbek tili leksikasining boyish manbalari (olinma va o'zlashgan so'zlar) 
5)Monosemiya va Polisemiya 
6)So'z ma'nolarining torayishi va kengayishi 
7)Qo'llanilish doirasi chegaralangan va chegaralanmagan so'zlar 
(kanselyarizm, istarizm, arxaizm, vulgar, varvar va hokazo.) 
So‟zning atash ma'nosi(lug‟aviy, leksik)  - so'zning borliqdagi barcha uchun 
tushunarli bo'lgan bosh(tub) ma'nosi. 
Grammatik ma'no - leksemaning tilshunoslik nuqtayi nazaridan ilmiy asoslangan 
ta'rifi. 
Ona atash ma'nosiga ko'ra volida, grammatik ma'noga ko'ra - shaxs oti, birlik, bosh 
kelishikda. 
Atash ma'nosiga ega so'zlar : 
Turdosh otlar : qalam, daftar, kitob 
Sifat : oq, qora, issiq, sovuq 
Fe'l : kelmoq, ketmoq, kulmoq 
Ravish : kop, yayov 
Son : olti,yetti 
🔰Atash ma'nosiga ega so'zlar - ma'no qobig'iga ega so'zlar. Bularga olmoshdan 
tashqari qolgan barcha mustaqil so‘z turkumlari kiradi. 
🔰
Ma'no qobig'i bo'sh so'zlar :
Atoqli otlar, olmoshlar : men, sen
Yordamchilar : boglovchi, komakchi yuklama 



Download 2.34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   91




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling