Тузувчилар: О. У. Авлаев, У. А. Бутаева, Г. Амирова. Таълимда интерфаол

“МАНТИҚИЙ ЧАЛКАШ ЗАНЖИР” МЕТОДИ 
 
Бу метод тушунчалар, билдирилган фикрлар ўртасида 
боғлиқликни юзага келтириш, уларни мантиқий жиҳатдан кетма-
кетликда тўғри ифодалашга ёрдам берувчи таълим стратегиясидан 
иборат. Унинг моҳияти шундан иборатки, ўқитувчи бу методни 
қўллашда машғулот мавзусини ёритувчи маълумотларни тўғри 
ҳамда нотўғри тартибда, ўзига хос чалкашликда баён этади. 
Талабаларнинг 
вазифаси 
мантиқий 
жиҳатдан 
нотўғри 
ифодаланган маълумотларни тўғри далилларга айлантириш, юзага 
келган мантиқий чалкашликни тузатиш, фикрларни муайян кетма-
кетликда тўғри жойлаштирган ҳолда узилган занжирни “улаш”дан 
иборат. Бу методни машғулотда қўллаш қуйидаги 16-схемада 
кўрсатилган тартибда амалга оширилади: 
16-схема 
“Мантиқий чалкаш занжир” методини амалда қўллаш
схемаси 
Ўқитувчи таълим олувчиларни стратегиянинг моҳияти билан таништиради 
Таълим олувчилар бир нечта кичик гуруҳларга бириктирилади 
Кичик гуруҳларга чалкаш маълумотларни ўзида
ифодалаган тарқатма материаллар берилади 

---

99
Масалан, “Таълим методлари” мавзуси бўйича амалий 
машғулот ўтказилаяпти, дейлик. Дастлаб ўқитувчи доскага таълим 
методларини чалкаштирилган ҳолда ёзиб қўяди (18-жадвал). Сўнгра, 
талабалардан мазкур методларнинг ҳар бирини қайси гуруҳга 
киришига қараб, оғзаки, кўргазмали ва амалий методларга 
таснифлашни таклиф этади. 
13-жадвал 
“Таълим методлари” мавзуси бўйича амалий машғулот учун 
дидактик материал намунаси 
 
1. Машқ 
2. Ҳикоя 
3. Видеометод 
4. Мунозара 
5. Дидактик ўйинлар 
6. Лаборатория методи 
7. Суҳбат 
8. Тушунтириш 
9. Маъруза 
10. Китоб билан ишлаш 
11. Экскурсия 
12. Намойиш