Tvich va diqt ma'ruza lotin

Qo’yim - detalni tayyorlash jarayonida tayyor detal yuzasidan olib tashlanadigan 
metal qatlami. 
To’g’ri qo’yilgan qo’yim - bunda sexning yuqori sifatli mahsulot ishlab 
chiqarishini eng past tannarx bilan ta'minlovchi qo’yim xisoblanadi.
Umumiy qo’yim – ko’rilayotgan yuzadan yakuniy ishlov berishda xosil bo’lgan 
yuzagacha olingan qatlam. Olinadigan qatlamlar juda aniq berilmaydi.
Oraliq qo’yim - operatsiya o’tishlarini bajarishda olib tashlanadigan metall 
qatlami.
Aloxida operatsiyani bajarishda olib tashlanadigan qatlam operatsion qo’yim 
deyiladi.
Umumiy qo’yim - xomaki detaldan xaqiqiy detalni tayyorlashda olib 
tashlanadigan metall qatlami.
Tajriba - statistik metodi qo’yim tajribalardagi ma'lumotlarp asosida ishlov 
berish texnologik jarayon uchun umumiy aniqlanadi.
Buyumlarning konstruktsiyasini texnologiyaga mosligini ishlab chiqish uzluksiz
jarayondir. 
Konstruktsiyaning texnologiyaga mosligini baholashning eng mukammal usuli bu
buyumning tayyorlash qiymatidir.
Ko’p jihozli ishlov berish operatsiyalarini ishlab chiqish va shakllantirish 
quyidagi ketma-ketlikda bajariladi. 
Silindrlar bloqining texnologik xususiyatlari unga ishlov berishda yuqori aniqlik 
va teshiklarni o’zaro joylashuvida va teshiklar katta aniqlik talab qiladi.
Tirsakli valning konstruktiv xususiyatlari, dvigatelning turi, silindrla soni va 
ularning dvigatelda qanday joylashuviga bog’liq.
Tirsakli vallarni tayyorlashda eng asosiy e'tibor bo’yinlarining ovalligi va 
konusligiga qaratiladi.
Tirsakli vallarga ishlov berilgandan so’ng ular dinamik muvozanatlanadi.
Tirsakli valning zagotovkasi issiq shtampovka yoki quyma usulida olinadi.

---

113
Bo’sh silindrlar - bunga porshen va gilzalar kiradi. Dvigatelda quriq va xo’l 
gilzalar ishlatiladi.
Oldingi ko’prik balkasi uchun zagotovkani to’g’ri burchakli prokatni 
shtampovkalash yo’li bilan olinadi.
Shatunlar asosan 40,45,45g2 va boshqa konstruktsion po’latlardan. 
Disk tipidagi detallarni o’ziga xos kontstruktsiyasi ularni barchasining (tormoz 
barabanlari, moxoviklar, tishli g’ildiraklar va boshqalar) diametir uzunligi va 
balandligidan 2 va undan ortiq bo’lgan aylanuvchan shakilga ega.
Disk tipidagi detallarga ishlov berishda asosan detallar aylanma harakat qiladi. 
Qotirish detalari asosan uglerodli va legerlangan 30-35-40X kabi po’latlardan 
tayorlanadi.
Bolt va gaykalarni hajmiy sovuq holda va issiq holda shtamplanadi.
Avtomobil kanotining detallari, kuzov detallari sovutish tizimining agregatlari 
xavo va moy tozalash tizimining agregatlari va boshqa muxim detallar list po’latidan 
sovuq holda shtamplash yoki shtamplangandan so’ng bu detallar yig’ish birligi qilib 
yig’iladi. 
Yig’ishning texnologik jarayoni bu detallarning ma'lum texnik va iqtisodiy 
maqsadga muvofiq holda uzlariga qo’yilgan talabga javob beradigan ravishdagi 
mashina va mexanizm xosil qilishdagi o’zaro birikishiga aytiladi.
Mashinasozlikda yig’ish ishlab chiqarishni yakka, seriyalab (kam seriyali, katta 
seriyali) va ko’plab (ommaviy) bo’lishi mumkin.