Tvich va diqt ma'ruza lotin

Detallarni yaroqli - yaroqsizlarga saralashda ular besh guruxga ajratilib, turli 
rangdagi bo’yoqlar bilan belgilab quyiladi: 
Magnit - kukun usuli (darzlar, govaklar aniqlanadi, ta'mirlash zavodlarida 
qo’llaniladi); yuvish-kukun usuli (sirtki va sirtga yaqin joyda joylashgan darzlarni, 
govaklarni aniqlashda qo’llaniladi); 
Induktsiya (uyurmali tok) usuli yordamida kuzga kurinmaydigan darzlar 
aniqlanadi; 
Ultratovush usuli - bu usul ultratovushning bir jinsli metalldan o’ta olish 
xususiyatigga asoslangan. 
Rentgenografiya usuli - bu usul rentgen nurlarining detal qalinligiga qarab (nur 
utkazilgan qatlam qalinligi, ichki nuqsonlarning mavjudligi va x.k. ga qarab) turlicha
yutilishiga asoslangan; 
Bosim usuli - ichi bo’sh detallarga kuzga kurinmaydigan nuqsonlarni (ko’pincha 
ochik darzlarni) aniqlashda qo’llaniladi. Bu usulda detallar ichiga bosim bilan suv yoki 
xavo kiritiladi. 

---

116
Gidravlik usul - bu usulda korpus detallar (tsilindrlar bloqi, silindrlar 
kallagi)dagi darzlar aniqlanadi. 
Pnevmatik usul - ikki sxema bo’yicha qo’llaniladi.
Xromlash. Xromli elektrolit haroratini, kontsentratsiyasini va tok zichligini 
o’zgartirish yo’li bilan mexanik xossalari bir-biridan farqlanadigan qoplamalarni olish 
mumkin.
Metallanish. Har xil qalinlikda qatlam olish (20-30 mkm dan 6-8 mm.gacha) 
imkoniyati borligi bilan boshqa usullardan ajralib turadi.
Po’latlash. Xromlashga nisbatan po’latlash samarali va unumli, chunki tok 
bo’yicha chiqishi 75 - 96% ga teng, bu esa cho’kish tezligi xromlashga nisbatan 5-7 
barobar yuqori 0,2-0.4 mm/soatga yetadi.
Payvandlash va qoplash mashina detallarini ta'mirlashning eng asosiy usullari 
xisoblanadi.
Bosim ostida deformatsiyalanishiga asoslangan qayta tiklashning quyidagi asosiy 
turlari mavjud.