У ч е н ы е з а п и с к и 21 Н. Муроди ашъори тах. Мидй дар f арби чин


Download 169.95 Kb.
Pdf ko'rish
bet6/9
Sana03.02.2023
Hajmi169.95 Kb.
#1148570
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
prayerful-laudatory-poetry-in-west-china

У Ч Е Н Ы Е З А П И С К И
27
Биравни килиб ишк, ила нотавон,
Биравни килиб васл ила комрон. (7;5)
( Маг ар буе аз иащ мастат кунад,
Талабгори ajçdu алаппат кунад.
Ба пои талабраз; бад-он цо барй
В-аз он цо ба боли му шаббат пари). (9;7-11)
Дар нихояти тавхиди хеш боз аз кдсмати наъти «Бустон» 
ёдовар шуда, ба ситоиши Расули Худо мепардозад. Ба назар 
чунон мерасад, ки шоир мехохад бештар аз калимоти форсию 
арабй мустафид бошад. Чунончи дар Саъдй мушохида мекунем: 
Карим-ус-сачоё, чамил-уш-шиям,
Наби-ал-бароё, шафеъ-ул-умам, - (9; 11) 
дар Низорй чунин ба назар мерасад (калимоту изофахои уйгурй 
ишора шудаанд):
Маалкисса, уд зоти оличаноб,
Шафеъ-ул-умам, шохи явм-ул-хисоб.
Ки махбуби Хак,, балки матлуби Хак,
Ки матлуби Хак,, балки махбуби Хак- 
Хабиби Худо, ишкнин матлай*
Мухаббат гулистонинин манбай. (7;7)
Ё:
Зихй пок зоту 
ЗИ Х Й
пок дин,
Вучуд-ул-ало, рахмат-ул-оламин.
Расули Худо, балки махбуби Хак,
Хабиби Худо, балки матлуби Хак,- • •
Шафеъ-ул-умам рузи махшардур ул.
Ки рузи киёматда сарвардур ул[3]. (7;8-9)
Аз муоинаи ин абёт хулоса мешавад, ки мисолхои манзум ба 
тарчума эхтиёч хам надоранд. Наъти достонхои у 24 байтро ташкил 
додааст. Унвони шеър форсист: «Наъти он Хазрат саллалло.уу 
алail^и васаллам». Низорй баробари табаррук чустан аз маснавии 
Шайх Саъдй, дониш ва хунари шеърии худро низ намоиш медихад. 
Яъне, хар чо ки пайравии суханвари уйгур аз адабиёти форсу точик 
ба назар ояд, маънии истифодаи муфт ё ниш они бехунарии шоирро 
надорад. Аз ин чихат, Низорй дар ашъори тахмидии хеш хатман 
мавзуоти нав ворид месозад. Масалан, вакте аз Паёмбари ислом 
сухан мекунад, хуруфи исми уро таъбир карда, «мим»-у «хо»-ву


«мим»-у «дол» (шакли форсии номи Мухаммад)-ро тафсир мекунад, 
ки дар «Бустон» ин ифода мушохида намешавад. Ва, умуман, дар 
саросари тахмидот ш оир кушиш мекунад сабки хешро дар 
маъниофарй мунъакис кунад. Ручуи суханварони уйгурро ба 
адабиёти форсу точик аломати эхтирому мухаббат ва иктидои 
муридона ба адабиёти мазкур метавон хисоб кард. Ин кори эшон, 
агар ифтихори мо - форсизабонони чахон бошад, барои адабиёти 
классикии уйгур боиси гановат ва баракоту камолот аст.
Тибки анъанаи тахмидсарой шоир бояд пас аз наът, аз 
хулафои рошидин - сахобагони кибори Паёмбар ёд оварад. 
Одатан ин кисмат метавонад бахши алохида ё мулхак бар бахши 
наът бошад. Дар Низорй чун дар асари Саъдй манкабат пайваст 
бар наът каламдод шудааст. Китъахои тавсифии Абубакру Умар, 
Усмону Х,айдарро, чуноне ки дар «Бустон» мушохида мекунем, 
дар Низорй тарчума ва шархи он ба назар меояд. Барои равшан 
ш удани м атлаб, аввалан м утаваччех мешавем ба намунаи 
«Бустон», баъдан ба «Хамса»-и Низорй:
Нахустин Абубакр - пири мурид,
Умар панчабарпечи деви марид.
Хирадманд Усмони шабзиндадор,
Чахорум Алй - шохи Дулдулсавор...
Туро иззи «лавлок»-и тамкин бас аст,
Саной ту «То хо»-ву «Ё син» бас аст.
Чй васфат кунад Саъдии нотамом,
Алайк-ас-салот, эй Наби-юс-салом.(9;13)
Дар Низорй:
Ки бордур ано гурт ёри дуруст,
Абубакри Сиддик - ёри нахуст.
Ки Форуки аъзам - адолатсиришт,
Хаё кони Усмон - ибодатсиришт.
Ки шеъри Худо - шохи Дулдулсавор,
Али-юр-ризо, сохиби Зулфикор...
Дуруду салом ол, асхобига,
Ки таслим авлод, ахбобига.
Аё шохи «лавлок», бадр-уд-дучо,
Ш афоат майидин мано кил ато. (7;9-10)
Низорй муассири эчоди Саъдй ва дилбохтаи осори вай аст. 
Чун ба асари хачими у бори дигар назар медузем, умуман, маълум

Download 169.95 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling