U n w Mustaqil O'zbekiston davlatining 1 b u b


„0'zJ)AEWOOavto" qo'shma korxonasining birinefei


Download 1.6 Mb.
Pdf ko'rish
bet15/31
Sana03.06.2020
Hajmi1.6 Mb.
#114218
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   31
Bog'liq
11 sinf uzb tarixi 001


„0'zJ)AEWOOavto" qo'shma korxonasining birinefei

navbati 1996-yil mart oyida ishga tusbirildi. 1996-yil mart 
oyida „Damas", iyun oyida „Tiko", iyul oyida .jNeksrya" 
rusumli avtomobillar ishlab chiqarish boshlandi. 
1996-yil 19- iyulda korxonaning rasmiy ochilish marosimi 
bo'ldi, unda Prezident Islom Karimov qatnashdi va ,,0'zDAE-
WOOavto" qo'shma korxonasi qurilishida faol qatnashganlarga 
minnatdorchilik bildirdi. 
Bugun biz hammamiz katta tarixiy voqeaga guvoh : 
tto'lib taribmiz. Bagnn O'zbekiston xalqi intizor bo'lib 
kutgan nwborak ktui — mamlakatimizdagi ilk avtonwbff 
. zavodining ochilishi tantanali konlari yetib keldi. 
Bfc*-ucb yil oktin bunday bavas-wnid o'zgakur n yoq- . 
da tursin, ko'pchilik aholimizga ham afsonaday tuyalardi. • 
I. A. Karimov. „Yangicha fikriash va ishlash — davr takbi". 5- jfld, 
T., O'zbekiston, 1997, 74-78- better. 
,,0'zDAEWOOavto" qo'shma korxonasi 1996-yilda 25,3 
mingta, 1998-yilda 54,4 mingta, 1999-yilda 58,4 mingta 
„Damas", „Tiko", „Neksiya" rusumli avtomobillar ishlab 
chiqardi. O'zbekiston dunyoda avtomobil ishlab chiqaruvchi 28 
marnlakatdan biriga aylandi. 
159 

,,0'zDAEWOO" qo'shma korxonasi. 
O'zbekiston hukumati ,,0'zDAEWOOavto" qo'shma korxo-
nasiga butlovchi qismlar tayyorlovchi korxonalar qurish tad-
birlarini amalga oshirdi. Bu borada Vazirlar Mahkamasining 1995-
yil 30-mayda qabul qilingan „AvtomobilIar uchun butlovchi 
buyumlar ishlab chiqaradigan O'zbekiston—Koreya qo'shma 
korxonalarini tashkil etish to'g'risida" gi qarori muhim 
ahamiyatga ega bo'ldi. Qarorga muvofiq ,,0'zDAEWOOavto" 
uchun butlovchi qismlar tayyorlaydigan korxonalar tizimini 
yaratishni mahalliylashtirish dasturi ishlab chiqildi va qurilish 
ishlari boshlandi. 1996—2006-yillarda lak-bo'yoqlar, avtomobil 
o'rindiqlari, ichki jihozlari, elektr kabellari, shinalar, disklar, 
toblangan oynalar, tovush pasaytirgichlari, yoqilg'i baki, 
bamperlar va boshqa butlovchi qismlar ishlab chiqaruvchi ,,0'z-
Dong Ko", „Yan Ko", ,,0'z-Sem Yun Ko", ,,0'z-Dong Von 
Ko", ,,0'z-Tong Xong Ko", ,,0'z-Karam Ko", „Elektromash", 
„Meridian" kabi 75 ta yangi qo'shma korxonalar, ishlab 
chiqarish quwatlari barpo etildi. Mahalliy hamkorlar tomonidan 
2006-yilning 11 oyi davomida ,,0'zDAEWOOavto" zavodi 
uchun yetkazib bergan butlovchi qismlarning hajmi 113,2 mln. 
AQSh dollarini tashkil etdi. 
,,0'zDAEWOOavto", uning tarkibidagi korxona va insho-
otlarni barpo etish uchun 2000- yilgacha 600 mln. AQSH 
dollari o'zlashtirildi. 
1999-yil oktabrda Janubiy Koreyadagi yirik „Eksimbank" 
bilan ,,0'zDAEWOOavto" zavodini mohyaviy jihatdan qo'llab-
quwatlash bo'yicha bitim tuzildi va „DAEWOOMotors" kompa-
niyasi bilan hamkorlikda ,,0'zDAEWOOavto" zavodida „Matiz" 
va „Neksiya-2" rusumli avtomobillar ishlab chiqarishga kirishildi. 
160 


(/5 
00 


I— 
CO 

1 ^ 
CO 
I s 

o ^ 
t 3 
T3 
•a ^ 
o
 & 
< ! co 
Q >» 

^ co 
CO l— 
CO 
O CO 
«1 
CO CO 
(50
 C 
c >, 

V3 

CO 
CO 
•4-* 
C/3 
CO 
-4—* 
ON 

NO 
oo 
CO ON 
>»—< 

2007-yil oktyabr oyida „0'zDAEWOO" avto negizida 
„General Motors" korporatsiyasi bilan hamkorlikda „GM 
O'zbekiston" qo'shma korxonasi tashkil etildi. Natijada Asakada 
dunyoda mashhur „Shevrale" avromobillari — „Captiva", 
„Epika", „Takuma" rusumli engil avtomobillar ishlab chiqa-
rilmoqda. 
Mustaqillik yillarida neft mahsulotlari 
Yoqilg'i mustaqilligi
 ishlab chiqarishni jiddiy ko'paytirishga 
alohida e'tibor berildi. O'zbekiston 
hududida 2 trillion kubometrga yaqin gaz zaxiralari, 160 dan 
ortiq neft koni mavjud. Biroq mamlakat neft mahsulotlari ishlab 
chiqarish bo'yicha qaram bo'lib, qariyb 6 mln. tonnaga yaqin 
neft mahsulotlari chetdan keltirilar edi. Mustaqillikning dast-
labki yillarida Rossiya va boshqa mamlakatlardan sotib olingan 
neft mahsulotlari uchun 2 mln. tonna paxta xomashyosi (600 
ming tonna paxta tolasi) berilar edi. 
O'zbekistonning neft mustaqilligini ta'minlash asosiy vazi-
falardan biri sifatida ilgari surildi. Respublikada tarqoq holda faoli-
yat yuritayotgan neft hamda gazni qazib chiqarish va qayta 
ishlash korxonalari 1992-yilda tashkil etilgan „0'zbekneftgaz" 
konserniga birlashtirildi. 1998- yilda esa u „0'zbekneftgaz" milliy 
xolding kompaniyasiga aylantirildi. Mazkur kompaniya rivojlan-
gan davlatlardagi kompaniyalar bilan hamkorlik o'rnatib, 
1995—2000-yillarda tarmoqqa 1,5 mlrd. AQSH dollari miqdorida 
xorij sarmoyasini jalb etdi. Natijada respublikamizning Ustyurt, 
Buxoro—Xiva, janubi-g'arbiy Hisor, Surxondaryo, Farg'ona 
mintaqalarida gaz, neft va gaz kondensati qazib oluvchi 92 ta 
korxona kengaytirildi, yangi texnik uskunalar bilan jihozlandi. 
Yaponiyaning „Mitsuiy" firmasi bilan hamkorlikda Farg'ona 
neftni qayta ishlash zavodi jahon andazalari darajasida 
ta'mirlandi. Mazkur korxonaning dizel yoqilg'isi uskunasini za-
monaviy qismlar bilan jihozlashga 178 mln. AQSH dollari sarf-
landi. Bu korxonada 50 dan ortiq turdagi yoqilg'i mahsulotlari 
ishlab chiqarilmoqda. Neft mustaqilligiga erishishda AQSHning 
„ Dresser" va „lVf.Y.Kollogg" hamda Yaponiyaning „Nisho 
Ivali" kompaniyalari ishtirokida 1997- yilda barpo etilgan, yiliga 
2,5 mlrd. kubometr gaz haydash quwatiga ega bo'lgan Ko'k-
dumaloq kompressor stansiyasi, Buxoro viloyatidagi Qorovul-
bozor shahrida barpo etilgan neftni qayta ishlash zavodining 
o'rni katta bo'ldi. Buxoro neftni qayta ishlash zavodini bunyod 
etishda Fransiyaning „Texnip" kompaniyasi hamda „Kredi 
162 

Kommersial de Frans"
 va
 „Pariba"
  b a n k l a r i ,  Y a p o n i y a n i n g 
„ Marubeni"
 va
 „Jey-Ji-Si"
 kompaniyalari va
 „Eksport-import 
banki",
  A Q S H n i n g
 „Cheyz Manxetten"
  b a n k i ,  T u r k i y a n i n g 
„Gama"  k o m p a n i y a s i  o ' z  s a r m o y a l a r i ,  t e x n i k  a s b o b - u s k u -
nalari,  m u t a x a s s i s - q u r u v c h i l a r i  b i l a n faol  q a t n a s h d i .  B u x o r o 
neftni qayta ishlash zavodi 1997- yil  2 2 - avgust  k u n i ishga  t u -
shirildi va  b e n z i n , aviakerosin, suyultirilgan gaz, dizel yoqilg'isi 
kabi  m a h s u l o t l a r ishlab chiqara boshladi. Zavod qurilishi  j a r a y o -
nida 262  m l n  A Q S H dollari o'zlashtirildi.  Z a v o d qurilishiga 
„0'zbekneftgaz", ,,0'zmontajmaxsusqurilish", „Neftgazquri-
lish"
 va  b o s h q a sanoat, transport korxonalari, tegishli vazirliklar 
ulkan hissa qo'shdilar. 
1997- yilda respublikamizda 7,9  m l n  t o n n a yoki 1990- yilga nis-
b a t a n 2,8  b a r a v a r  k o ' p neft mahsulotlari ishlab chiqarildi va 
c h e t d a n neft mahsulotlari sotib olish  t o ' x t a d i . O'zbekiston neft 
mustaqilligiga erishdi, neft mahsulotlarini  c h e t d a n sotib oladi-
gan  m a m l a k a t d a n uni chetga sotadigan davlatga aylandi. 
Tabiiy gaz ishlab chiqarish  h a m o'sib bordi.  1 9 9 1 - yilda 41,8 
mlrd  k u b  m e t r tabiiy gaz ishlab chiqarilgan bo'lsa, 2005- yilda 
bu ko'rsatkich 59,7  m l r d  k u b metrga yetdi. 
O ' z b e k i s t o n d a neft va gaz ishlab chiqarish bilan bir  q a t o r d a 
kimyo sanoati  h a m rivojlandi.  T o s h k e n t ,  S a m a r q a n d , Andijon, 
F a r g ' o n a ,  C h i r c h i q ,  N a v o i y ,  O l m a l i q  k a b i  s h a h a r l a r d a g i 
kimyo sanoati korxonalari qayta  t a ' m i r l a n d i . Qizilqum fosforit 
k o m b i n a t i ,  Q o ' n g ' i r o t soda zavodi,  Q o ' q o n  v a Yangiyo'l  b i o -
k i m y o v i y  z a v o d l a r i  b a r p o  e t i l d i .  R e s p u b l i k a  k i m y o  s a n o a t i 
qishloq xo'jaligi  u c h u n  m i n e r a l o'g'itlar, ekinlarni  z a r a r k u n a n -
d a l a r d a n saqlovchi kimyoviy  m o d d a l a r ,  s u n ' i y tolalar,  b o ' y o q -
Neft va gaz kondensati ishlab chiqarishning o'sishi, ming 
tonna hisobida 
1991-y 1995-y 1998-y 2005-y 
163 

Tabiiy gaz ishlab chiqarishning o'sishi, mlrd m
3
 hisobida. 
1991-y 1995-y 1998-y 2005-y 
lar, polietilen, aholining kundalik  t u r m u s h i d a kerak  b o ' l a d i g a n 
mahsulotlar ishlab  c h i q a r m o q d a . 
S h o ' r t a n gaz-kimyo majmuasi O'zbekiston kimyo sanoatining 
faxri  h i s o b l a n a d i .  1 9 9 5 - yil  o k t y a b r d a  O ' z b e k i s t o n  b i l a n 
A Q S H n i n g
 „ABB Lummus Global"
  k o m p a n i y a s i  o ' r t a s i d a 
S h o ' r t a n gaz-kimyo majmuasini qurish bo'yicha bitim tuzilgan 
edi. Tezda qurilish-montaj ishlari loyihasi ishlab chiqildi. 1997— 
2001-yillarda  A Q S H ,  G e r m a n i y a , Yaponiya, Italiya va boshqa 
davlatlarning nufuzli kompaniyalari ishtirokida qurilish ishlari 
amalga oshirildi. 
Sho'rtan gaz-kimyo majmuasi qurilishida 1 mlrd 
AQSH doflari hajmida investitsiya o'zlashtiriidi. 2001- yil 
dekabrda Sho'rtan gaz-kimyo majmuasi ishga tnshirildi. 
Majmua yiliga 12s ming, tonna polietilen, 137 ming tonna 
suyultuihtan gaz va 126 ming tonna gaz kondensati ishlab 
chiqarish quwatiga ega bo'lgan dunyodagi "eng yirik 
korxonalardan biridir. 
1991 -yil  m a y oyida Toshkent, Farg'ona, 
YengU sanoat  B u x o r o  t o ' q i m a c h i l i k  k o m b i n a t l a r i , 
Andijon  v a  N u k u s  i p - g a z l a m a  k o m b i -
natlari, ular tasarrufidagi kichik va o'rta korxonalarni birlash-
tirgan
 „0'zbekyengilsanoat"
 davlat uyushmasi tashkil etildi. Bu 
u y u s h m a , bir tomondan,  m a v j u d  k o r x o n a l a r n i  a k s i y a d o r l i k 
jamiyatlari sifatida qayta tashkil etdi, ularni  t a ' m i r l a s h , yangi 
t e x n i k  j i h o z l a r  b i l a n  q a y t a  q u r i s h  o r q a l i  m a h s u l o t l a r ishlab 
c h i q a r i s h n i  k o ' p a y t i r i s h tadbirlarini  a m a l g a oshirdi.  M a s a l a n , 
„Buxoroteks"
 aksiyadorlik  j a m i y a t i 1994-yilda  o ' z mablag'lari 
h i s o b i d a n Shveysariyaning
 „Riter"
 firmasidan 2592  t a yigiruv 
g'altagi  q u w a t i g a ega  b o ' l g a n uskunalar sotib oldi. 1996-yilda esa 
164 

Shveysariyadan jalb etilgan 5 mln. shved frankiga ikkinchi yi-
giruv majmuyi sotib olib korxonani jihozladi. Natijada 1997-yil-
dayoq 1000 tonna kalava ip ishlab chiqarishga erishdi. 
Ikkinchidan,
 davlat uyushmasi tomonidan respublikamizdagi 
boy xomashyolarni, birinchi navbatda paxta tolasini qayta ishlab 
tayyor mahsulotlar ishlab chiqaruvchi yangi korxonalar barpo 
etish har tomonlama qo'llab-quwatlandi. 
O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi 1996-yil 
aprel oyida „Mahalliy va yengil sanoatni davlat tomonidan 
qo'llab-quwatlash tadbirlari to'g'risida" qaror qabul qildi. 
Qarorga muvofiq tarmoq bo'yicha 35 ta investitsiya loyihalari 
ishlab chiqildi va ularni amalga oshirish jarayonida 152 mlrd 
so'm, shu jumladan, 644,4 mln AQSH dollari hajmida chet el 
sarmoyalari o'zlashtirildi. Natijada 1996—2001-yillarda Janubiy 
Koreya ishtirokida „Kobul—O'zbek Ko" qo'shma korxonasiga 
birlashgan To'ytepa va Toshkent shahrining Ko'kcha mavzesida 2 
ta yirik qo'shma korxona, „Kobul—Farg'ona Ko" qo'shma 
korxonalari qurilib ishga tushirildi. Turkiya to'qimachilik kom-
paniyalari ishtirokida Nukus shahrida „Kateks" to'qimachilik 
majmuasi, Namangan viloyatida „Asnamtekstil", „Tap-fen", 
„Kosonsoy-Tekmen", „Atlas-Men", Qashqadaryo viloyatida 
„Qashteks", „Oqsaroy-to'qimachi" qo'shma korxonalari barpo 
etildi. Germaniya sarmoyadorlari bilan hamkorlikda 1998- yilda 
Andijonda „Anteks", Farg'ona viloyatining Yozyovon tumanida 
„Pfaff-Zinger" qo'shma korxonalari qurildi. 1999- yilda 
Xo'jaobod tumanida tikuv va trikotaj buyumlar ishlab chiqara-
digan „Tyan-Din-Du" O'zbekiston—Xitoy qo'shma korxonasi, 
2000-yilda yiliga 3800 tonna kalava ip ishlab chiqaradigan 
„Qorako'lteks" O'zbekiston—Amerika qo'shma korxonasi barpo 
etildi. 2002-yilda Respublika to'qimachilik sanoatida 17 ta qo'shma 
korxona faoliyat ko'rsatdi. Tarmoq bo'yicha 32 mingdan ortiq 
'yangi ish o'rinlari tashkil etildi. 2004-yilda 17 ta to'qimachilik 
korxonalari, jumladan „Beruniy teks", „Baliqchiteks", 
„Bursel—Toshkent" kabi yirik qo'shma korxonalar qurilib 
foydalanishga topshirildi. 
2002-yil boshlarida „0'zbekyengilsanoat" davlat uyush-
masiga birlashgan 15 ta kichik va 102 ta yirik korxonalar paxta 
tolasini qayta ishlab yiliga 130 ming tonna yigirilgan ip, 50 mln 
kvadrat metr gazlama, 2,5 mln kvadrat metr gilam, 62 mln 
dona trikotaj mahsulotlari, 32 mln juft paypoq, turli xil tiku-
vchilik buyumlari ishlab chiqarish quwatiga ega bo'ldi. 
165 

Agar 1991- yilda respublikathizda paxta tolasini qayta 
ishlash 12 foizni tashkil etgan boisa, 2005- yilda bu 
raqam 30 foizga yetdi. Chet ellarga kalava ip, paxta va 
shoyi gazlamalar eksport qitishga erisbildi. 
Respublikamizda qog'oz tanqisligi muammosini hal qilishga 
qaratilgan zavodlar qurildi. Namanganda barpo etilgan „Namangan 
qog'ozi", Yangiyo'lda qurilgan ,,0'zbek qog'ozi" qo'shma 
korxonalari shular jumlasidandar. Respublika Vazirlar Mahka-
masining 2001-yil 20-iyundagi „Respublika qog'oz sanoatini 
boshqarish tuzilmasini takomillashtirish chora-tadbirlari 
to'g'risida"gi qaroriga asosan ,,0'zbekqog'ozsanoat" uyushmasi 
tashkil etildi. Uning tarkibiga „Sanoatqalinqog'ozsavdo", ,,0'zbek 
qog'ozi" ochiq aksiyadorlik jamiyatlari, Yangiyo'l selluloza-qog'oz 
fabrikasi, „Namanganqog'oz" qo'shma korxonasi va boshqalar 
kiradi. ,,0'zbek qog'ozi" korxonasi yiliga 11 ming tonna qog'oz, 3,5 
ming tonna karton, 7,5 mln dona umumiy va 65 milhonta o'quv 
daftari ishlab chiqarmo'qda. Yangiyo'l selluloza-qog'oz fabrikasi yil-
iga 20 ming tonna paxta sellulozasi, 12 ming tonna yuqori sifatli 
yozuv qog'ozi ishlab chiqarmoqda. 
Mamlakatimizda poyabzal mahsulotlari va chinni idishlar, turli 
xalq iste'mol buyumlari ishlab chiqarish jadal rivojlanmoqda. 
Qurilish materiallari sanoati bazasi mustahkamlanib, os-
mono'par binolar, uy-joy qurilishi kengaydi. 
Mustaqillik yillarida O'zbekistonda 
Transport va aloqa transport tizimi — temiryo'li, avto-
mobil yo'li, havo, quvur va suv transporti rivoj topdi. 
O'zbekiston Markaziy Osiyoni Eron va Turkiya bilan bog'-
laydigan Tajan-Seraks-Mashhad temiryo'li qurilishida o'z yo'l 
quruvchilari, sarmoyalari, texnika vositalari bilan faol qatnashdi. 
Uzunligi 295 km bo'lgan mazkur temiryo'l 1996-yil may oyida 
qurilib ishga tushirildi. Natijada O'zbekiston o'z mahsulotlarini 
Fors ko'rfazigacha, Turkiyagacha, keyin Yevropa mamlakat-
lariga yetkazish imkoniyatiga ega bo'ldi. 
Prezidentimiz Islom Karimov tashabbusi bilan istiqlolning 
dastlabki og'ir yillarida mamlakatimiz hayotida beqiyos aha-
miyatga ega bo'lgan, Qizilqum va Ustyurt cho'llarida joylashgan 
shahar va qishloqlarni ijtimoiy jihatdan rivojlantirishga xizmat 
qiladigan Navoiy-Uchquduq-Sulton Uvaystog'-Nukus yo'-
nalishida temiryo'li qurish bilan bog'liq ishlar boshlandi. 
166 

1992—1993- yillarda temiryoTi qurilishining texnik-iqtisodiy 
loyihasi ishlab chiqildi. 1994—2002- yillarda loyiha qiymati 38,9 
m l r d  s o ' m n i  t a s h k i l  e t g a n  6 3 3  k m  u z u n l i k d a g i Navoiy-
Uchquduq-Sulton Uvaystog'-Nukus temiryo'li qurilib
 foydalan-
ishga  t o p s h i r i l d i .  2 0 0 1 - yil  2 3 -  m a r t  k u n i  m a z k u r  y o ' n a l i s h 
b o ' y i c h a  d a s t l a b k i  y u k  p o y e z d i ,  2 0 0 2 - yil  2 2 - avgust  k u n i 
y o ' l o v c h i  p o y e z d i  h a r a k a t l a r i  b o s h l a n d i .  M i s k i n ,  T o ' r t k o T , 
Ellikqal'a,  Q o r a o ' z a k ,  B e r u n i y d a yangi  z a m o n a v i y vokzallar, 
o ' n l a b yangi bekatlar, soha xodimlari  u c h u n turar  j o y binolari 
b u n y o d etildi.  N u k u s ,  U c h q u d u q  t e m i r y o ' l vokzallari  t o ' l i q 
qayta  t a ' m i r l a n d i . 1750 ta yangi ish o'rinlari yaratildi. 
„Bu esa O'zbekistonda yagona temiryo'l tizimini barpo 
etish, mintaqadagi foydatt qazilma konlarini kompleks 
o'zlashtirish, katta miqdordagi valuta mablag'larini ishlab 
topish va tejasfa, odamlarning uzog'ini yaqin qilisb bilan 
birga, ko'plab yangi ish o'rinlarini ochish, shahar va 
qishloqiarda yirik sanoat korxonalarini bunyod etish, eng 
muhimi, joylarda kichik va o'rta biznesni rivojlantirish 
imkonini beradi". 
I. A. Karimov. „Navoiy-Uchquduq-Sulton Uvaystog'-Nukus 
temiryo'li bunyodkorlariga" tabrigidan. 
O'zbekistonda yagona temiryo'l tizimini barpo etishda yana bir 
m u h i m ahamiyatga ega  b o ' l g a n Toshguzar-Boysun-Qumqo'rg'on 
t e m i r y o ' l i  j a d a l l i k  b i l a n  q u r i l d i .  2 0 0 7 -  y i l d a  u z u n l i g i  2 2 3 
k i l o m e t r l i k  m a z k u r  y o ' l  b o ' y l a b  p o y e z d l a r  q a t n o v i  y o ' l g a 
qo'yildi. Termiz shahrida yangi vokzal,  T o s h k e n t d a vagonlarni 
t a ' m i r l a s h zavodi qurilib ishga tushirildi.  A m u d a r y o uzra 681 
metrlik avtomobil-temiryo'l ko'prigi  b a r p o etildi. 
Mustaqillik yillarida  T o s h k e n t  m e t r o s i qurilishi  h a m  j a d a l 
" s u r ' a t d a  o ' s d i .  T o s h k e n t  m e t r o s i 30 yillik tarixga ega. 1971— 
1 9 7 7 -  y i l l a r d a  T o s h k e n t  m e t r o s i n i n g  C h i l o n z o r  y o ' n a l i s h i , 
1 9 8 4 — 1 9 9 1 -  y i l l a r d a  O ' z b e k i s t o n  y o ' n a l i s h i  q u r i l i b  i s h g a 
t u s h i r i l g a n  e d i .
 „Toshmetroloyiha"
  i n s t i t u t i  1 9 9 2 -  y i l d a 
T o s h k e n t  m e t r o s i n i n g 9  t a  b e k a t d a n  i b o r a t  Y u n u s o b o d 
y o ' n a l i s h i n i  q u r i s h n i n g  t e x n i k - i q t i s o d i y  a s o s l a r i n i  i s h l a b 
c h i q d i  v a  q u r i l i s h  i s h l a r i  o l i b  b o r i l d i .  2 0 0 1 - yil  a v g u s t d a 
Y u n u s o b o d  y o ' n a l i s h i n i n g 6  t a  b e k a t d a n  i b o r a t  b i r i n c h i 
q i s m i — „Mingo'rik", „ Vim us Rajabiy", „Abdulla Qodiriy" 
„Minor", „Bodomzor"
  v a
 „Habib Abdullayev"
  b e k a t l a r i 
167 

foydalanishga topshirilib, yo'lovchi tashish yo'lga qo'yildi. 
Ularni barpo etish uchun 38 mlrd so'm xarajat qilindi. 
Toshkent metrosi har kuni 370—380 ming yo'lovchiga xiz-
mat ko'rsatadi. 2001- yilda metropolitendan jami 142 milliondan 
ortiq kishi foydalandi. Toshkent metrosi tinch va osoyishta xal-
qimizning yukini yengil, olisini yaqin qiladigan tezkor va ishon-
chli yo'lga aylandi. 
Avtomobil yoilari qurilishi jadal olib borildi. 1991—2001-
yillarda 727 km uzunlikdagi avtomobil yo'llari, 460 ta ko'prik 
va yo'l o'tkazgichlar, 4000 ga yaqin avtopavilon qurildi. Sha-
har va qishloqlarda'gi ichki yo'llar ta'mirlandi. Toshkent— 
O'sh xalq-aro yo'lining Angrendan to Farg'ona vodiysiga kir-
ib borguncha qismi barpo etildi. Bu yo'nalishda Qamchiq va 
Rezak dovonlarida avtomobil qatnovi uchun mo'ljallangan 
tunnellar qurildi. Katta O'zbek yo'li, Toshkent—Olmaliq yo'li 
ta'mirlandi. Toshkentda uzunligi 32 km bo'lgan Toshkent 
kichik halqa yo'li qurildi. 
O'zbekistonda Buyuk ipak yo'lini tiklash maqsadida 2294 
km. dan iborat bo'lgan „Andijon—Toshkent—Nukus— 
Qo'ng'irot" avtomagistrali jadallik bilan qurilmoqda. Mazkur 
avtomagistralning eng murakkab qismi hisoblangan 100 km lik 
tog'lik qismi Angren—Xonobod shaharlari o'rtasidagi avtoyo'l, 
Qamchiq va Rezak dovonlarida avtomobil qatnovi uchun tunnel-
lar qurilib foydalanishga topshirildi. Bu magistralning qurib 
bitkazilishi O'zbekiston uchun muhim ahamiyatga ega bo'lib, 
respublikamizning Sharq G'arb mamlakatlari bilan savdo, iqti-
sodiy va madaniy aloqalarni yanada rivojlantirishga qulay imkoni-
yat yaratadi. 
Mamlakatimizda havo transportini rivojlantirish maqsadida 
1992-yil 28-yanvarda „O'zbekiston havo yo'llari" Milliy avia-
kompaniyasi tashkil etildi. Kompaniya O'zbekistonni dunyoning 
yirik shaharlari bilan havo yo'llari orqali bog'lash, aviamaydoni-
ni „A-310", „Boing-757", „Boing-767", „RJ-85" kabi o'ta 
zamonaviy havo fcemalari bilan to'ldirish tadbirlarini amalga 
oshirdi. Toshkent aeroporti kutish zali, Buxoro, Samarqand va 
Urganch aeroportlari, uchish-qo'nish yoiaklari xalqaro stan-
dartlar darajasida qayta ta'mirlandi. 
,,0'zbekiston havo yo'llari" Milliy aviakompaniyasi o'zining 
10 yillik qizg'in faoliyati davomida Yer kurrasining rivojlangan 
20 mamlakati bilan havo aloqalarini o'rnatdi, turli mamlakat-
168 

Toshkent, Urganch, Samarqand, Buxoro shaharlaridagi yangi 
xalqaro aeroportlar. 
larda 40 ta vakolatxonasi faoliyat ko'rsatmoqda. Kompaniya 20 
milliondan ortiq yo'lovchiga xizmat qildi. „O'zbekiston havo 
yoilari" milliy aviokompaniyasi parvozlar xavfsizligini ta'min-
lashda dunyoga tanildi. 
Mamlakatimizda pochta, telefon, telegraf, radio, televide-
niye hozirgi zamon talablari darajasida rivoj topdi. Keyingi 10 
yilda respublikada o'rnatilgan telefonlar soni 10 martadan ziyod 
ko'paydi. Toshkent shaharlararo telefon stansiyasi dunyodagi 
barcha mamlakatlar bilan telefon aloqasini ta'minlamoqda. 
Mustaqillik yillarida kommunikatsiya tarmog'ini rivojlantirish 
"maqsadida o'nlab xorijiy firma va kompaniyalar bilan hamkorlik 
o'rnatildi. 
1991-yilda mamlakatimizda tashkil etilgan „MTS — 
O'zbekiston" („0'zdunrobita") kompaniyasi Markaziy Osiyo-
da birinchi bo'Ub milliy uyali aloqa tizimini barpo etdi. O'tgan 16 
yil davomida respublikamizning 20 ta yirik shaharlari, avtomobil 
yo'llari va tog'li hududlarda aloqa stansiyalari, radiorele 
liniyalari, texnik-muhandislik tarmoqlari barpo etilib, aholi 
istiqomat qiladigan hududlarning 90 foizini uyali aloqa tizimlari 
bilan qamrab oldi. 
169 

Xalqaro avtomatik rouming  t a q d i m etadigan O'zbekistondagi 
uyali  a l o q a  k o m p a n i y a l a r i — MTS, „Unitel", „Koskom", 
„Perfektum Mobile", „Uzmobili"
 kompaniyalari  b a r p o etildi. 
„ K o s k o m " kompaniyasi o'zbekistonlik abonentlarga  d u n y o n i n g 
20 ta  m a m l a k a t i d a g i uyali  a l o q a d a n foydalanish imkoniyatini 
y a r a t d i .  2 0 0 8 - y i l  y a n v a r d a  u y a l i  a l o q a d a n  f o y d a l a n u v c h i 
a b o n e n t l a r soni 6  m l n . nafardan oshdi. 
M u x t a s a r aytganda, mustaqillik yillarida  m a m l a k a t i m i z iqti-
sodiyotida amalga oshirilgan  t u b tarkibiy o'zgarishlar, yangi kor-
x o n a l a r n i n g  b u n y o d etilishi  s a m a r a l i natijalar  b e r d i .  1 9 9 1 — 
2002-yillarda 1872  k o r x o n a va  b o s h q a ishlab chiqarish  m u a s -
sasalari qurildi,  m a h s u l o t n i n g 9,5  m i n g d a n ortiq yangi turlarini 
ishlab chiqarish o'zlashtirildi. Respublikamizda  1 9 9 1 - yilda ish-
lab chiqarilgan sanoat mahsulotlari hajmini 100 foiz deb olsak, 
u n d a n keyingi yillarda kamayib, 1992-yilda 94,7 foizga, 1993-
yilda 98,1 foizga tushgan edi. 1995-yilga kelib makroiqtisodiyotda 
b a r q a r o r l i k k a  e r i s h i l d i  v a  1 9 9 6 - y i l d a n  b o s h l a b  i z c h i l  o ' s i s h 
t a ' m i n l a n d i . 
O ' z b e k i s t o n d a paxtachilik qishloq  x o ' -
Qishloq xo'jaligi  j a l i g i n i n g  y e t a k c h i  t a r m o g ' i  h i s o b -
lanadi. Markaziy Osiyo mamlakatlarida 
yiliga 2  m l n  t o n n a  p a x t a tolasi yetishtirilsa,  u n i n g 1,4  m l n 
t o n n a s i  o ' z b e k  p a x t a s i  t o l a s i d i r .  O ' z b e k i s t o n  p a x t a  t o l a s i 
y e t i s h t i r i s h  b o ' y i c h a  d u n y o d a to'rtinchi,  u n i  e k s p o r t qilish 
bo'yicha esa ikkinchi o'rinda turadi. 
Respublikamizda paxta hosildorligi va sifatini yaxshilashga katta 
e'tibor  b e r i l m o q d a . Shu  m a q s a d d a qator suv omborlari va sun'iy 
k a n a l l a r  q u r i l m o q d a ,  y e r n i n g  m e l e o r a t i v  h o l a t i n i yaxshilash 
tadbirlari amalga oshirildi. Suv tanqisligi hisobga olinib, 1998 
1996—2007- yillarda sanoatning o'sishi 
(o'tgan yilga nisbatan foiz hisobida) 
170 

Download 1.6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   31




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling