U. R. Xamdamov, dj. B. Sultanov, S. S. Parsiyev, U. M. Abdullayev
Download 3.88 Mb. Pdf ko'rish
|
a12b69867f018f785135aa04d3624799 Operatsion tizimlar грифли 100 шт
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ko‘p protsessorli tizimlar
- O‘tkazish hajmi oshdi
- Masshtabni tejamkorligi
- Ishonchlilik oshdi
|
Bir protsessorli tizimlar
Yaqin vaqtgacha ko‘pgina kompyuter tizimlari bitta protsessordan foydalangan. Bir protsessorli tizimda umumiy maqsadli ko‘rsatmalar to‘plamini, shu jumladan foydalanuvchi jarayonlarining ko‘rsatmalarini bajarishga qodir bitta asosiy protsessor mavjud bo‘lgan. Deyarli barcha bitta protsessor tizimlarida boshqa ixtisoslashtirilgan protsessorlar mavjud. Ular disk, klaviatura va grafik kontrollerlar kabi maxsus qurilmalar uchun protsessorlar shaklida taqdim etilishi mumkin; yoki, asosiy kadrlarda, ular ma’lumotni tizim komponentlari o‘rtasida tezkor ravishda ko‘chiradigan kiritish/chiqarish protsessorlari kabi ko‘proq umumiy maqsadli protsessorlar shaklini olishlari mumkin. Bularning barchasi ixtisoslashtirilgan protsessorlar cheklangan ko‘rsatmalar to‘plamini bajaradilar va foydalanuvchi jarayonlarini ishga tushurmaydilar. Ba’zan ularni operatsion tizim boshqaradi, chunki operatsion tizim 24 ularga keyingi vazifalari haqida ma’lumot yuboradi va ularning holatini kuzatadi. Masalan, disk kontrollerining mikroprotsessori asosiy protsessordan so‘rovlar ketma-ketligini oladi va o‘z diskini navbatga qo‘yish va rejalashtirish algoritmini amalga oshiradi. Ushbu tartibga solish asosiy protsessorni diskni rejalashtirish xarajatlaridan ozod qiladi. Maxsus maqsadli mikroprotsessorlardan foydalanish keng tarqalgan va u bir protsessorli tizimni ko‘p protsessorli tizimga aylantirmaydi. Agar bitta umumiy maqsadli protsessor mavjud bo‘lsa, unda tizim bir protsessorli tizimdir. Ko‘p protsessorli tizimlar So‘nggi bir necha yil ichida hisoblash tizimida ko‘p protsessor tizimlari (parallel tizimlar yoki ko‘p protsessorli tizimlar deb ham ataladi) ustunlik qila boshladi. Bunday tizimlarda ikki yoki undan ko‘p protsessorlar o‘zaro aloqa qiladilar, kompyuter shinasini, ba’zan esa soat, xotira va tashqi qurilmalarni almashadilar. Ko‘p protsessorli tizimlar birinchi marta serverlarda paydo bo‘ldi va shu vaqtdan boshlab ish stoli va ko‘chma tizimlarga o‘tdi. Yaqinda smartfonlar va planshet kompyuterlari kabi mobil qurilmalarda bir nechta protsessorlar paydo bo‘ldi. Ko‘p protsessorli tizimlar uchta asosiy afzalliklarga ega: O‘tkazish hajmi oshdi (Increased throughput). Protsessorlar sonini ko‘paytirib, biz kamroq vaqt ichida ko‘proq vazifalarni bajarishni kutamiz. Biroq, N protsessorlari bilan tezlashtirish koeffitsienti N ga teng emas; aksincha, u N dan kam. Bir nechta protsessorlar biron bir vazifani bajarish uchun birgalikda ishlaganda, uning barcha qismlari to‘g‘ri ishlashini ta’minlash uchun ma’lum miqdordagi qo‘shimcha xarajatlar kelib chiqadi. Ushbu xarajatlar va umumiy resurslar uchun raqobat, qo‘shimcha protsessorlardan kutilayotgan yutuqlarni kamaytiradi. Masshtabni tejamkorligi (Economy of scale). Ko‘p protsessorli tizimlar ekvivalent ko‘p protsessorli tizimlarga qaraganda arzonroq bo‘lishi mumkin, chunki ular periferik qurilmalar, saqlash qurilmalari va quvvat manbalaridan birgalikda foydalanishlari mumkin. Agar bir nechta dastur bir xil ma’lumot to‘plamida ishlayotgan bo‘lsa, mahalliy disklarga ega ko‘plab kompyuterlarga va ma’lumotlarning ko‘p nusxalariga ega bo‘lishdan ko‘ra, ushbu 25 ma’lumotni bitta diskda saqlash va uni barcha protsessorlarda ishlatish arzonroq. Ishonchlilik oshdi (Increased reliability). Agar vazifalarni bir nechta protsessorlar o‘rtasida to‘g‘ri taqsimlash mumkin bo‘lsa, bitta protsessorning ishdan chiqishi tizimni to‘xtatmaydi, faqat uni sekinlashtiradi. Agar bizda o‘nta protsessor mavjud bo‘lsa va ulardan bittasi ishdan chiqsa, qolgan to‘qqiz protsessorning har biri ishdan chiqqan protsessor vazifasining bir qismini olishi mumkin. Shunday qilib, butun bir tizim ishdan chiqmaydi va faqatgina 10 foizga sekinroq ishlaydi. Kompyuter tizimining ishonchliligini oshirish ko‘plab dasturlarda juda muhimdir. Download 3.88 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|