Udk 339. 1(075. 8) I. S. Tuxliyev, A. B. Bektemirov, Z. I. Usmanova ‘Turizmda strategik marketing’: O„quv qo„llanma – S.: Samisi, 2010 – 138 b

Rasm 13.2. Korxonaning ichki rejalashtirilishi:

13.4. Korxonaning ichki rejalashtirishda eng muhim elementlari

Korxonaning ichki rejalashtirishning asosiy elementlari quyidagilar:
Bashorat qilish: Bashorat qilish alohida tarmoqlar, milliy iqtisodiyotni va butun mintaqani kelajak rivojini o’rganishini o’z ichiga oladi. Shunday yo’l bilan yirik kompaniyalar o’zining rivojlanishining umumiy maqsadlarini butun va alohida bo’limlarga ajratadilar. Korxonaning ichki reja bashorat qilinishining eyelementi to’g’ridan- to’g’ri marketing bilan bog’liq bo’lgan holda korxonaning bozor strategiyasi formasini qabul qiladi. Albatta bunday sharoitda har qanday korxonalar ishlayvermaydi. Chunki buni amalga oshirish uchun yetarli resurslar, tajribali xodimlar bilan ta‘minlangan bo’lishi va axborot bazasi yaxshi yo’lga qo’yilgan bo’lishi kerak.
Masalaning qo’yilishi. Umumiy masalaning qo’yilishi bashorat qilish bazasida yaratiladi va uni amalga oshirish uchun kerakli resurslar bilan ta‘minlab, taxminiy muddati belgilanadi.
Rejaga uzgartirish kiritish. Dasturlash paytida rejani amalga oshirish muddati aniqlanadi. Dasturni alohida bosqichlari –bilan bohlash, ishlab chiqarish va savdo operatsilari bir-biriga boqlangan holda amalga oshiriladi.
Byudjetni tashkil qilish. Dastur resurslarni bo’linmalar orasida taqsimlash va har turdagi byudjetlarni tashkil qilish asosida tuziladi.
Byudjet bu – raqam holatidagi reja bo’lib, pul yoki natural ifodasidagi daromad va harajat balansi hisoblanadi.
Asosiy turdagi byudjetga kirim va chiqim smetasi, xom-ashyo harajat smetasi, kapital harajatlari smetasi, kassa byudjeti (naqd pul kirimi va tushumini tahmin qilish) va boshqalar. Shu yo’l asosida har bir bo’linmaning aniq funksiyalari, ijro etuvchilari va alohida operatsialarga mas‘ulllar aniqlanadi.
13.5. Rejalashtirish jarayonlaridagi boskichlar
Rejani amalga oshirish. Ohirgi bosqich bu - qilingan qarorlarni qo’yi tabaqalarga uzatish. Shu holatdan so’ng rejani amalga oshirish amaliyotda boshlanadi.
Agarda strategik harakteridagi uzoq muddatli reja butun korxona darajasidagi faoliyat natijasi bo’lsa, u holda qolgan rejalashtirish bosqichlari asosan bo’linmalar darajasida bo’lib va bir-biri bilan bog’lanishni talab qiladi.