Ҳудудларда аҳолининг кам таъминланганлик даражасини пасайтиришнинг статистик индикаторлар

www.scientificprogress.uz
 
Page 1511
суръатларининг ўзгаришига ҳисса қўшади ва шу билан дунё аҳолисининг тобора 
кўпайиб бораётган эҳтиёжларини қондириш учун имконият яратади. Глобаллашув 
таъсирининг 
кучайиши 
ижтимоий-иқтисодий 
тизимларнинг 
барқарор 
ривожланиш моделига ўтиш муаммосини келтириб чиқаради, бу унга маҳаллий ва 
хорижий олимларнинг қизиқишини кучайтиради. 
Хориж мамлакати олимларидан қуйидагилар барқарор ривожланиш ҳамда 
биринчи мақсади тўғрисида жуда кўп тадқиқотлар олиб борган. Жумладан: 
Simon Dresner[4,5,6] барқарор ривожланишнинг фанлараро соҳаси учун 
қулай ва кенг қамровли маълумотларга асосланган. У барқарорлик ҳақида 
фикрларнинг келиб чиқиши, эволюцияси ва ҳозирги ҳолати тўғрисида маълумот 
берган шу билан биргаликда, таҳлил ва танқидни таклиф қилган. 
Kirk Hamilton[7,8,9] барқарор ривожланиш таърифлари жуда кўп бўлсада 
иқтисодчилар жуда бой ҳодисалар тўпламини келтириб чиқариши мумкин бўлган 
оддий формулага асосланган индикаторларни айтиб ўтган, бу: агар умумий 
фаровонлик йўлида ривожланиш пасаймаса шунда барқарорликка эришилади, деб 
таъкидлаган. 
Michael A. Toman ва J.Pezzey[10] барқарор ривожланишнинг биринчи 
мақсадига нисбатан шундай фикр юритган, яъни: одамлар ёки уй хўжаликлари 
ўзларининг фаровонликларини максимал даражада оширишга ҳаракат қилишади, 
деб ўйлаган, аммо бу вақтинчалик фаровонлик ёки фойда олиш вақтининг бир 
мунча йиғиндиси ҳам бўлиши мумкинлиги, одамлар ҳар лаҳзада ҳар хил истеъмол 
турларидан, шу жумладан сотиладиган ва сотилмайдиган товар(иш ва 
хизмат)лардан фойдаланишлари мумкинлиги тўғрисидаги фикрлари натижасида, 
барқарор ривожланишга боғлаган.
Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлиги (МҲД) мамлакатлари олимлари 
ҳудудларнинг барқарор ривожланиши ва индикаторлари бўйича кўплаб 
тадқиқотлар ўтказган. 
М.С.Алексейчук[11] барқарор ривожланиш кўрсаткичини – минтақа(ҳудуд) 
ривожланишининг барқарорлигини баҳолаш учун ҳақиқий тежамкорлик 
индексини 
мослаштириш 
имкониятларини 
муҳокама 
қилиб 
ўзининг 
тадқиқотларида баён қилган. 
С.Н.Бобылев[12] ўз тадқиқотини Россия минтақалари учун барқарор 
ривожланиш кўрсаткичларини ишлаб чиқиш ва улардан фойдаланишга қаратган. 
Кўрсаткичларни ишлаб чиқиш бўйича услубий ёндашувлар, соҳадаги халқаро ва 
рус тажрибаларини кўриб чиқган. 
С.Е.Викторовна[13] мамлакатнинг барқарор иқтисодий ривожланиш 
кўрсаткичларини шакллантиришда ўзаро таъсир қилувчи ижтимоий тизимдир, 
шунинг учун минтақаларни барқарор ривожлантиришни таъминлаш устувор 
вазифалардир. 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 2 ǀ ISSUE 6 ǀ 2021 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan