Umumiy doc
Download 6.99 Mb. Pdf ko'rish
|
Texnologik jarayonlarni nazorat qilish va avtomatlashtirish
- Bu sahifa navigatsiya:
- 6.6- §. MODDALARNING NAMLIGINI O‘LCHASH
- Gazning mutlaq namligi
вискозиметрнинг схемаси
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 263 ket uyg‘onishidagi vaqt oralig‘i kattaligidan iborat. Suyuqlik qovushoqligi qancha katta bo‘lsa, impulslar orasidagi vaqt oralig‘i shuncha kichik bo‘ladi. O‘lchash signali detektordan ikkilamchi asbob 7 ga keladi. Qovushoqlik birligida darajalangan o‘lchash asbobi impulslar intervalining o‘rtacha qiymatini o‘lchaydi. Asbobning o‘lchashdagi xatoligi ±1%. Ultratovushli viskozimetrlar texnologik oqimlardagi turli suyuqliklarni uzluksiz nazorat qilish uchun ishlatiladi. Bu viskozimetrlarning o‘lchash chegarasi 0,0001...100 Pa∙s Tebranishli, ayniqsa, ultratovushli viskozimetrlarning qo‘llanilish sohasi Nyuton suyuqliklari bilan cheklab qo‘yiladi, bu suyuqliklarning qovushoqligi mexanik ta’sir jadalligiga bog‘liq bo‘lmaydi. Nyuton suyuqliklarda ular kamaytirib ko‘rsatadi, bu holda ham ulardan faqat qovushoqlik indikatorlari sifatidagina foydalanish mumkin. 6.6- §. MODDALARNING NAMLIGINI O‘LCHASH Gazlar, suyuq muhit va qattiq jismlarning namligi kimyo, oziq-ovqat, metallurgiya, neft-gaz, to‘qimachilik sanoatida va boshqa sanoat tarmoqlaridagi hamda qurilishdagi ko‘pgina texnologik jarayonlarning muhim ko‘rsatkichlaridan hisoblanadi. Har qanday jismda namlikning mavjudligi uning mutlaq (absolyut) hamda nisbiy namligi bilan xarakterlanadi. Gazning mutlaq namligi deyilganda normal sharoitlarda 1,0 m 3 gaz aralashmasidagi suv bug‘i massasi tushuniladi. Mutlaq namlikning birliklari g/m 3 yoki kg/m 3 . Nisbiy namlik deyilganda 1,0 m 3 aralashmadagi suv bug‘i massasi (hajmi)ning shu haroratdagi 1,0 m 3 aralashmadagi suv bug‘ining maksimal massasi (hajmi)ga nisbati tushuniladi. Nisbiy namlik o‘lchovsiz kattalik, ba’zan u foizlarda ifodalanadi. Materialdagi nam miqdorini miqdor jihatidan xaraqterlash uchun ikkita kattalik — nam saqlami va namlikdan foydalaniladi. Nam jism massasining mutlaq quruq material massasiga nisbati nam saqlami deb ataladi va quyidagicha ifodalanadi: PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 264 % 100 0 0 1 0 ⋅ − = = M M M H ёки M M H c c , (6.53) bu erda, M — nam massasi; M o — mutlaq quruq materialning massasi; M 1 — nam materialning massasi . Namlik jismdagi nam massasining nam material massasiga nisbati quyidagicha ifodalanadi: 1 M M W = . (6.54) Nam saqlamidan namlikka o‘tish va aksincha hollarda quyidagi nisbatdan foydalaniladi c c c H H W W W H − = − = 1 , 1 . Gaz namligini o‘lchash usullariga psixrometrik, shudring nuqtasi, gigrometrik (sorbsion), kondensasion, spektrometrik, elektr-kimyoviy, issiq o‘tkazuvchanlik usullari kiradi. Bulardan birinchi uchtasi eng ko‘p tarqalgan. Suyuqliklarning namligini o‘lchash uchun sig‘imli, absorbsion asboblar va suyuqlikning namlikka aloqasi bor biror xossasini o‘lchaydigan asboblardan foydalaniladi. Qattiq va sochiluvchan jismlarning namligini o‘lchash uchun bevosita va bilvosita usullar qo‘llaniladi. Quritish, ekstraksion va kimyoviy usullar bevosita o‘lchash usullarining ichida eng ko‘p tarqalgandir. Konduktometrik, dielkometrik, o‘ta yuqori chastotali, optik, yadroviy magnit rezonansli, termovakuum, teplofizika usullari bilvosita o‘lchash usullariga kiradi. Quyida sanoatda eng ko‘p tarqalgan usullarni ko‘rib chiqamiz. Download 6.99 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling