Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik

1. Kashtachilikda qo‘llaniladigan qanday chok turlarini bilasiz?
2. Amaliy mashg‘ulotni olib borish uchun texnologik xaritasi qanday 
tuziladi?
3. Nima uchun kashta tikishda asbob va moslamalardan foydalaniladi?
4. Qaytma chok, suv chok, iroqisimon chok, petlya chok, popop chok 
qanday bajariladi?
Qiyiqchani bichish, nusxa tushirish va tikish
O‘rta Osiyoda kashtachilik juda keng tarqalgan bo‘lib, oi-
lada har bir ayol kashta tikishni bilishi kerak bo‘lgan. Shu-
ning uchun har bir oila o‘zi uchun 
zardevor, palak, gulko‘rpa, kirpech, 
so‘zana, dorpech, oynaxalta, choyxal-
ta, parda, belbog‘, takyapo‘sh (yostiq 
ustiga yopiladigan), do‘ppi, ko‘ylak, 
dastro‘mol, hamyon, joynamoz, 
sumka, nimcha, mahsi-kavush, turli 
o‘lchamdagi xaltachalarni badiiy did 
bilan matolarga tikib tay 
yorlaganlar.
Qiyiqcha-belbog‘ erkaklar beliga 
bog‘lanadigan ro‘mol (54-rasm). Bel-
54-rasm. Qiyiqcha-belbog‘.

---

177
bog‘ bizda juda qadim zamonlardan beri foydalanib keli-
nadi. Hali tugmalar ishlatilmagan zamonlardayoq choponning 
oldi yopilib turishi uchun belbog‘ bilan mahkam bog‘lab 
qo‘yishgan. Payti kelganda belbog‘, joynamoz, dasturxon, 
peshonabog‘, dastro‘mol, tugun o‘rnida ham ishlatilgan. Qi-
yiqcha-belbog‘ tikish uchun gulsiz sidirg‘a surp, satin, se-
lon, atlas va tovar matolar ishlatilgan. Belbog‘ni gullari ilma, 
yo‘rma, suv, bosma choklarida tikilgan va turli o‘lchamli 
bo‘lgan. Hozir ham belbog‘ o‘zbek xalqining turli marosim-
larida ishlatiladi. Qiyiqchaning o‘lchami 110x110 sm bo‘ladi.
Qiyiqchani bichish va zanjir chokda tikish
Qiyiqchada uning naqshi, asosan, 4 ta chetki qismida joy-
lashgan bo‘ladi. Avval naqsh guli qiyiqchaga tushirib olinadi 
va zanjir chokda gazlama rangidan farq qiluvchi rangli ipda 
tikib chiqiladi (55-rasm).