Umumiy tavsilotlar

Tadqiqotning maqsadi talabalarning kasbiy kompetensiyasini shakllantirishning pedagogik texnologiyalarini nazariy jihatdan asoslash ­, ularni o'quv jarayoniga tatbiq etishning pedagogik shartlarini aniqlash va sinab ko'rishdir.
Tadqiqot gipotezasi, agar quyidagi shartlar bajarilgan bo'lsa, oliy ta'limning o'quv jarayoniga joriy etilgan yangi ta'lim texnologiyalari bo'lajak jismoniy tarbiya o'qituvchilarida kasbiy kompetentsiyani shakllantirishga yordam beradi degan taxminga asoslanadi :­

• 
  talabalarning kasbiy va shaxsiy rivojlanishi va o'z-o'zini rivojlantirish oliy jismoniy tarbiyaning asosiy maqsadi va qadriyatiga aylanadi;
  
• 
  ta'lim sub'ektlari munosabatlarini insonparvarlashtirish ­oliy ta'limda ovqatlanish jarayonini tashkil etish uchun asos bo'ladi;
  
• 
  fanlar tayyorlash fanlari mazmunining yetakchi tarkibiy qismlaridan biri o‘qituvchining “shaxsiy dunyosi” bo‘ladi;
  

•' talabalar faoliyati oliy ta'limning madaniy-ma'rifiy makonida o'z-o'zini anglash uchun maksimal imkoniyatlar yaratadigan umumiy va jismoniy "qudyura" kontekstida tashkil etiladi.
Ko'zlangan maqsad va ilgari surilgan gipotezaga muvofiq ­quyidagi tadqiqot vazifalari belgilandi :

1. 
   Bo'lajak o'qituvchini, shu jumladan jismoniy tarbiya o'qituvchisini kasbiy tayyorlashning tendentsiyalari va zamonaviy muammolarini aniqlash va tizimlashtirish.
   
2. 
   "Jismoniy madaniyat o'qituvchisining kasbiy kompetensiyasi" pedagogik kontseptsiyasini aniqlang, jismoniy madaniyat o'qituvchisining kasbiy kompetensiyasi tarkibini aniqlang, uni shakllantirish mezonlarini ishlab chiqing ­.
   

3 ^ Bo'lajak jismoniy madaniyat o'qituvchilarining kasbiy kompetensiyasini shakllantirishni amalga oshiradi ­va uni shakllantirish shartlarini ochib beradi.

4. 
   Talabalarga yo'naltirilgan va kompetentsiyaga asoslangan yondashuvlar tamoyillari kontekstida malakali jismoniy madaniyat o'qituvchisini tayyorlashning prognostik modelini ishlab chiqish .­
   

5. Jismoniy tarbiya sohasida bo'lajak mutaxassislarning kasbiy kompetensiyasini shakllantirish uchun ta'lim texnologiyalarini ishlab chiqish va sinovdan o'tkazish.
Tadqiqotning uslubiy asosini madaniyatshunoslik, pedagogikaning madaniy madaniyatning rivojlanish qonuniyatlari haqidagi asosiy qoidalari tashkil etdi; jismoniy madaniyat umuminsoniy va shaxsiy madaniyatning ajralmas qismi sifatidagi qoidalar; shaxsga yo'naltirilgan ta'limning nazariy qoidalari , madaniy jihatdan mosligini ­belgilaydi . lerre -kasbiy ta'lim mazmuniga va o'quv texnologiyalarini ishlab chiqishga o'ziga xos, sinergik va integrativ yondashuvlar, bu o'quvchining sub'ektivligi, refleksliligi, linnosti va faoliyat tajribasini shakllantirishni va ushbu yangi asosda uning kasbiy kompetensiyasini shakllantirishni ta'minlaydi .­
Tadqiqotning nazariy asoslari quyidagilardan iborat:
•• zamonaviy ta'limning qadriyatlari va maqsadlari (V.P.Borisenkov, B.S.Gershunskiy, N.D.Nikandrov, N.F.Talizina);
^{4 ta} zamonaviy didaktik nazariyalari (M.N.Berulava, O.V.Gukalenko, V.V.Kraevskiy, N.V.Kuzmina, Yu.K.Senko, V.A.Slastenin);

• 
  ta'lim va madaniyat o'rtasidagi munosabatlar g'oyalari (E.V. Bondarevskaya, S.I. Gessen, OV, Gukalenko, N.B.Krylova, M.Knyazeva, V.N.Rozin, V.N.Rudenko va boshqalar);
  
• 
  talabalarga yo'naltirilgan ta'lim tushunchalari (E.V. Bondarevskaya, T.I. Vlasova, V.V. Serikov, I.S. Yakimanskaya);
  

⁴ g'oyasi, uning kasbiy kompetentsiyasini shakllantirish (V.A.Adolf, A.G.Bermus, T.E.Isaeva, ­..V.V.Kraevskiy, N.V.Kuzmina, V.V.Serikov, V.A.Slastenin, A.V.Xutorskoy va boshqalar). ;
⁴ shaxsning o'zini o'zi tashkil etish nazariyasi (S.V.Kulnevich, R.A.Kurenkova);
⁴ g‘oyasi (AL. Danshpok, A.N. Novikov va boshqalar) va kasbiy-pedagogik tayyorgarlik jarayonini faollashtirish (V.P.Bespalko,
A.A. Grekov, V.I. Danilchuk, V.A. Slastenin, N.F. Talyzina va boshqalar);

• 
  jismoniy tarbiya sohasi uchun mutaxassislarning kasbiy tayyorgarligini modernizatsiya qilish g'oyalari (V.K. Balsevich, Z.N. Vyagkina, Yu.D. Jeleznyak, A.A. Zaxarov, L.P. Matveev, V.M. Motorin, O.V. Petunin, I.V.Rabotin va boshqalar).
  

Tadqiqotning asosi, usullari va bosqichlari.
va boshqalar kafedralari asosida olib borildi. ­jangovar sport, yengil atletika, suv sporti va turizm, «nazariya. Pridnestrovian davlat universitetining jismoniy tarbiya va sport usullari. T.G. Shevchenko, o'quvchilarning o'quv va ishlab chiqarish amaliyotidan o'tishlari uchun asos bo'lgan Tiraspol shahridagi boshqa ta'lim muassasalari - sport ... umumiy ta'lim maktablari negizida muayyan tadqiqot vazifalari hal qilindi.
Tadqiqotda quyidagi usullar qo'llanildi: falsafiy, ijtimoiy-pedagogik, psixologik, pedagogik va uslubiy adabiyotlarni qiyosiy, tarkibiy bo'lmagan, kontseptual tahlil qilish;
oliy o'quv yurtlarida o'quv jarayonining xususiyatlarini o'rganish, tajriba
rivojlanishiga imkon beradi
o'g'ri modeli.FKda o'qituvchini tayyorlash; empirik usullar: kuzatish, so‘roq, test, suhbat, o‘z-o‘zini baholash; pedagogik eksperiment ­, talabalarning o'quv faoliyati natijalarini tahlil qilish; miqdoriy tadqiqot ma'lumotlariga statistik ishlov berish usullari.
Tadqiqot 1998-2005 yillarda o'tkazilgan.
Tadqiqotning asosiy bosqichlari.
1-bosqich (1298 - 2001). O‘rganilayotgan muammo bo‘yicha falsafiy, psixo-pedagogik va sotsiologik adabiyotlarni tahlil qilish, tadqiqotning nazariy va metodologik asoslarini aniqlash. Bo'lajak jismoniy tarbiya o'qituvchisini tayyorlash jarayonini modernizatsiya qilish zaruratining asoslari . ­O'qituvchining kasbiy malakasining mazmuni, tuzilishi va mezonlarini ochib berish, ularni aniqlash uchun diagnostika vositalarini tanlash va ishlab chiqish. Aniqlash eksperimentini o'tkazish.
II bosqich (2001-2004). Bo'lajak o'qituvchilarni tayyorlash dasturlarini tahlil qilish_ Jismoniy va jismoniy tarbiya sohasida bo'lajak mutaxassislarning kasbiy kompetensiyasini shakllantirish bo'yicha ta'lim texnologiyalarini ishlab chiqish va sinovdan o'tkazish Fakultet talabalarining kasbiy kompetensiyasini shakllantirish darajalarini monitoring qilish asosida ularning samaradorligini aniqlash. Jismoniy tarbiya va ijtimoiy fanlar. Fanlar tayyorlash fanlari mazmuni materiali bo`yicha talabaning kasbiy kompetensiyasini shakllantirish shartlarini ilmiy asoslash . ­Sh shtFOOooug
eksperimental tadqiqotlar, ularni kasbiy amaliyotga joriy etish ­, bo'lajak jismoniy tarbiya o'qituvchilarini tayyorlash, dissertatsiya materiallarini adabiy loyihalash.
Tadqiqotning ilmiy yangiligi shundan iboratki , unda pedagogik kategoriya sifatida “jismoniy tarbiya o‘qituvchisining kasbiy kompetensiyasi” tushunchasining mazmuni va tarkibiy-funksional xususiyatlari ochib berilgan ; ­Jismoniy madaniyat bo'yicha malakali o'qituvchini tayyorlashning mazmuni va pedagogik shartlari, shu jumladan uning kasbiy kompetensiyasini shakllantirishning uslubiy printsipi sifatida shaxsga yo'naltirilgan yondashuvni asoslash, malakali o'qituvchini tayyorlashning prognostik modeli ishlab chiqilgan. Jismoniy tarbiya sohasi mutaxassisining kasbiy kompetensiyasini fan tayyorgarligi fanlari asosida shakllantirish uchun yangi ta’lim texnologiyalarida kulturologik, kompetensiyaga asoslangan, integrativ va sinergetik yondashuv tamoyillariga asoslangan jismoniy madaniyat.