Uo‘K: 4(100) (075) kbk: 63. (0) R-17 Rajabov, Ravshan Jahon tarixi

Kvestorlar. Boshda kvestorlar konsullar tomonidan tayin-
landilar va ular konsullarning yordamchilari edilar. Mil.avv. 
447-yildan boshlab tribut komisiyalari to‘rt kvestorni saylay 
boshladi. Mil.avv. 409 -yildan bu lavozimga plebeylar ham 
saylandilar. Kvestorlar davlat xazinasini boshqardilar, kirim-
chiqim daftarlarini olib bordilar, davlat arxivining saqlovchilari 
edilar, harbiy yurishlarda konsullarga hamrohlik qildilar va 
qo‘shinning pul mablag‘ini boshqardilar. Hamda harbiy o‘ljani 
taqsimlash va sotish bilan shug‘ullandilar. 
Pretor. Mil.avv. 366-yilda o‘zlarining oralaridan bir kishini 
konsulning o‘rinbosari – pretorni senturiy komisiyalarida say-
lashga erishdilar. Pretorning vazifasi shaharda tartibni saqlash 
edi. Pretor oldida oltita liktor yurgan, u sud ishlari bilan 
shug‘ullangan vaqtida uning oldida ikki liktor turgan. Mil.avv. 
337-yildan plebeylar ham pretor lavozimini egallash huquqini 
olganlar. 
Senzor. Mil.avv. 443-yildan boshlab senturiy komisiyalarida 
faqat patritsiylar ichidan ikki senzor saylanadigan bo‘ldi. Ular 
5 yilda bir marta 18 oy muddatga saylanar edi. Senzorlar sobiq 
konsullardan saylangan. Ular Rim fuqarolarini mulk toifalari-
ga kiritib, senatorlar tarkibini tekshirib, uning yangi ro‘yxatini 
tuzishlari lozim edi. 
Tribunat. Xalq tribunlari triblar bo‘yicha o‘tkaziladigan ple-
bey yig‘ilishlarida saylangan. Xalq tribuni lavozimiga faqat ple-
beylar saylanishi mumkin edi. Dastlab ikki tribun saylangan, 
keyin ularning soni o‘ntaga yetgan. Xalq tribuni shaxsi daxl-
siz bo‘lgan. Ularning asosiy vazifasi plebeylarning manfaatlari-
ni himoya qilish edi. Plebeylar manfaati uchun xalq tribunlari 
diktator va senzordan tashqari magistratlar faoliyatiga arala- 
shishlari mumkin bo‘lgan. Xalq tribuni magistrat topshirig‘i, 
xalq yig‘ini, senat qarorini Veto (taqiq) bilan bekor qilish huquqi-
ga ega bo‘lgan. U hatto magistratni qamoqqa olish huquqiga 
ega bo‘lgan. Tribunlar plebey yig‘inlarini chaqirish huquqiga 

---

483
ega edi. Shahardan tashqarida tribun o‘z vakolatini yo‘qotgan. 
Ular magistrat emas edilar. Tribunning uyi har qanday plebey 
uchun boshpana bo‘lib, u kecha-kunduz ochiq turgan.