Uqtirish xati
IV. Gràmmàtik mà’lumîtni mustàhkàmlàsh
Download 184.91 Kb. Pdf ko'rish
|
|
IV. Gràmmàtik mà’lumîtni mustàhkàmlàsh. O‘quvchilar 4- mashqdà berilgan maqollar va gaplarni kishilik olmosh ‘lari yoki bir so‘zini qo‘shib ko‘chiràdilàr, o‘zlik îlmîshining ma'nosida yuz bårgàn o‘zgarishlàr o‘qituvchi yordàmidà tushuntirilàdi.So‘ngrà 5- mashqdàgi tîpshiriq àsîsidà, o‘zlàri berilgan gaplardagi kishilik olmoshlarini o‘zlik olmoshlari bilan almashtirib yozàdilàr và ma'nodagi farqlarini tushuntiràdilàr. Ushbu màshqlàr o‘quvchilàrdà îlmîshlàrni nutqdà to‘g‘ri qo‘llàsh màlàkàlàrini hîsil qilishgà qàràtilgàn. V. Nutqiy màvzuni mustàhkàmlàsh. "Bîlàlàrning såvimli ko‘rsàtuvi" matni ustidà ishlàsh (6- màshq). O‘quv- chilàr màtnni îvîz chiqàrib o‘qiydilàr, o‘zlik olmoshini o‘zi bog‘langan so‘z bilan ko‘chiradilar và mà'nîlàrini tushun- tiràdilàr. VI. Adabiy o‘qish ruknida berilgan Dilshod Rajabning "Ko‘rsatuvni ko‘rib" she’ri ifîdàli o‘qitilàdi, nîtànish so‘zlàr lug‘ati ustidà ishlànadi. VII. Ìàvzuni yak unlàsh. BBB kàrtîchkàlàrini tàrqàtish và o‘quvchilàrdàn fikrlàrini îlish. O‘quvchilàrgà ushbu kàrtîchkàlàrni dàrs tugàshidàn îldinrîq tàrqàtib qo‘yish và dàrs îõiridà ulàrdàn qisqàginà to‘ldirib bårishni so‘ràsh o‘quvchilàrning o‘tilgàn màvzu bo‘yichà egàlàgàn bilim, ko‘nikmà và màlàkàlàrini àniqlàshgà và to‘g‘ri bàhî- làshgà yordàm båràdi. 41 Bilàr edim Bilib îldim Bilmîqchimàn Dàrsdà fàîl ishtirîk etgàn o‘quvchilàrni bàhîlàsh. Uyga vazifa: O‘zi yoqtirgan ko‘rsatuv haqida so‘zlab berish. VII MAVZU: KUZGI NE’MATLAR (Kelishik qo‘shimchalari bilan kelgan bo‘lishsizlik olmoshlarining qo‘llanishi) 15 - dars Darsning maqsadi: Darsning jihozlanishi. "O‘zbåk tili" darsligi, elåktrîn vîsitàlàr, videolavha và rasmlar. Darsda qo‘llanadigan måtîdlar. Intårfàîl måtîd, guruhlàrgà bo‘linib ishlàsh, àqliy hujum, gràmmàtik o‘yin. Darsdan kutiladigan BKM natijalari. O‘quvchi o‘zbek tilida bo‘lishsizlik olmoshlarining so‘roq olmoshlariga bir, narsa so‘zlarini qo‘shish orqali hosil bo‘lishi haqida ma’lumotga ega bo‘ladi; ularda o‘zlik olmoshlarini nutqda farqlab qo‘llash ko‘nikmalari hosil bo‘ladi; o‘zi sevgan teleko‘rsatuvlar haqida o‘z fikrini bog‘lanishli ifodalash malakasi shakllanadi. 3. Rivojlantiruvchi maqsad: O‘quvchilàrni erkin fikrlàshgà, o‘z fik- rini îg‘zàki và yozmà mustàqil bàyon etishgà o‘rgàtish. 2. Tarbiyaviy maq- sad: O‘quvchilarga kuzgi ne’matlar haqida ma’- lumot berish, ularni kuz fasliga, tabiatga muhab- bat ruhida tarbiyalash. 1. Òà'limiy màqsàd: O‘quvchilarga bo‘lishsiz- lik olmoshlari, ulàrning yasàlishi, bildiràdigàn mà’nîlàri haqida ma’lu- mot berish. 42 D Dàrs råjàsi: 1. Tashkiliy qism. Uy vazifasini so‘rash và bàhîlàsh. 8 daqiqa 2. Yangi màvzu bàyoni. Rasm asosida suhbat. (1 và 2- topshiriqlar). “Êuz tàbiàti” shå’ri và “Îltin kuz” màtni ustidà ishlàsh (1- màshq). 12 daqiqa 3. Grammatik qoida bàyoni 7 daqiqa 4. Mustahkamlash mashqlari (2-3- mashqlar). “Êuz nå’màtlàri” màtni ustidà ishlàsh. 10 daqiqa 5. Rebusni yechish va guruhlarga bo‘linib ishlash (3-4- topshiriqlar). 6 daqiqa 6. O‘quvchilar bilimini baholash, uyga vazifa. 2 daqiqa Darsning borishi: I. Tashkiliy qism. Uy vàzifàsini so‘ràsh và bàhîlàsh. O‘quvchilar tuzib kålgàn bolalar tålåko‘rsatuvlàri ro‘yõàtini o‘qiydilàr và ushbu ko‘rsàtuvlàr hàqidà mà’lumîtlàr bårà- dilàr. Eng to‘liq ro‘yõàt tuzgàn và ma’lumît to‘plàgàn o‘quv- chi àlîhidà ta’kidlab ko‘rsàtilib baholanadi. II. Yangi màvzu bàyoni intårfàîl o‘yindàn bîsh- lànàdi. O‘qituvchi o‘quvchilàrni ikki guruhgà bo‘làdi và dàrslikdà bårilgàn ràsmlàrdàn birini tàsvirlàsh tîpshirilàdi (1- tîpshiriq). So‘ng Shukur Sa’dullaning "Kuz tabiati" haqidagi she’ri o‘qitiladi (2- topshiriq), nîtànish so‘zlàr bilàn tànishtirilàdi và shå’r màzmuni àsîsidà kuz fàlidà tàbiàtdà bo‘làdigàn o‘zgàrishlàr so‘zlàtilàdi. Shundàn so‘ng "Îltin kuz" màtni o‘qitilàdi và o‘quvchilàr e’tibîri àjratib ko‘rsatilgan hech bir, hech qaysi so‘zlarigà qàràtilàdi (1- màshq). 1- guruh: Bîg‘, måvà tårimi jàràyoni 2- guruh: Dàlà, pîliz ekinlàri yig‘imi 43 À Àqliy hujum III. Grammatik qoida bàyoni. O‘qituvchi ushbu misîllàrdàn fîydàlànib î‘quvchilarga bo‘lishsizlik olmoshlari so‘roq olmoshlariga hamda bir, narsa so‘zlariga hech so‘zini qo‘shish orqali hosil qilinishi haqida ma’lumot beriladi. B il ib ol i ng ! Bo‘lishsizlik olmoshlari so‘roq olmoshlariga hamda bir, narsa so‘zlariga hech so‘zini qo‘shish orqali hosil qilinadi. Masalan: hech bir, hech narsa, hech kim, hech nima, hech qaysi, hech qancha, hech qanday, hech qayer kabi. Hech narsa, hech kim, hech nima shaxs va narsa-buiyumni, hech bir, hech qaysi, hech qancha, hech qanday olmoshlari narsa- buyumning belgisi yoki miqdorini, hech qayer, hech qachon so‘zlari esa o‘rni yoki paytni inkor qilish uchun ishlatiladi. IV. Ìustàhk àmlàsh. Darsning bu bosqichi ikki bîsqichdàn ibîràt. À) Grammatik ma’lumotni mustahkamlash uchun dàrslikdàgi 2-3- mashqlàr bajartiriladi. 2- mashqdà so‘zlàrgà àvvàl hàr, kåyin håch so‘zini qo‘shib, yangi so‘zlar hosil qiling va shu so‘zlar asosida matn tuzish tîpshirig‘i bårilgàn. Bu intårfàîl usuldà tàshkil etilàdi và î'quvchilar ikki guruhga bo‘linàdi. Håch kim håch nàrsà dåmàdi. Sizgà håch nimà qilmàdimi? Håch qàysi màmlàkàtdà yoshlàrgà bizdagidày shàrîitlàr yo‘q. hech + kim, nimà hech + bir, narsa 1- guruh: Hàr +... 2- guruh: Håch +... 44 Birinchi guruhgà berilgan so‘zlarga har so‘zini, ikkinchi guruhgà hech so‘zini qo‘shgan holda yangi so‘zlar hosil qilish, shu so‘zlarni tàyanch qilib matn tuzishni topshirish mumkin. Qaysi guruh topshiriqni birinchi bo‘lib sifatli bajarsa rag‘batlantiriladi. Â) Nutqiy màvzuni mustàhkàmlàsh uchun 3- màshq và 3-4- tîpshiriqlarni bàjàrish ko‘zdà tutilàdi. 3- màshqdà rasmlarda tasvirlangan mevalarning nomini yozib gaplarni to‘ldirish so‘ràlgàn. Bu màshqni hàm intårfàîl usuldà bàjàrtirish và guruhlàr musîbàqàsi tàrzidà tàshkil etish sàmàràli bo‘làdi. 3- topshiriqda berilgan rebusni yechish so‘ralgan. 4- topshiriq àsîsidà "Kim ko‘p biladi?" o‘yinini tashkil qilish. O‘quvchilàr guruhlargà bo‘linàdi. 1- guruh poliz ekinlarini, 2- guruh mevalarning nomlarini topishi va dos- kaga ustun shàklidà yozishi kåràk. Bu o‘rindà o‘qituvchi nîmlàri àytilgàn måvàlàrning fîydàli õususiyatlàri hàqidà gàpirib bårishni so‘ràshi hàm màqsàdgà muvîfiq. Shuningdåk, hàr bir guruh îldigà kuz nå’màtlàri bilàn to‘ldirilgàn likîpchà yoki sàvàtchàni qo‘yib, undàgi måvàlàrni nàvbàtmà-nàvbàt tà’riflàb bårishni so‘ràsh hàm mumkin. V. Dàrsni yakunlàsh. O‘qituvchi dàrsni yakunlàydi, fàîl ishtirîk etgàn o‘quvchilàrni bàhîlàydi. Uyga vazifa: Sàhîvàtli kuz fàsli bizgà in’îm etàdigàn nå’màtlàrning fîydàli õususiyatlàri hàqidà mà’lumîtlàr yozib kålish. 45 16 - dars Darsning jihozlanishi. "O‘zbåk tili" darsligi, slàydlàr, bîzîr và hîsil bàyràmi tàsviri vidåîlàvhàsi yoki ràsmlàr, Yo‘ldosh Sulaymon va Mamarasul Boboevning shå’riy to‘plamlàri. Dars måtîdlari. Hamkorlik metodi, aqliy hujum, kim tez topadi? klaster usuli. Darsdan kutiladigan BKM natijalari. O‘quvchi o‘zbek tilida o‘zlik olmoshi nutqda kishilik olmoshi yoki bir so‘zi bilan, shuningdåk, qaratqich kelishigi qo‘shimchasi bilan qo‘llanganda, ma’noni ta’kidlab kålishi haqida ma’lumotga ega bo‘ladi; ularda o‘zlik olmoshlarini nutqda farqlab qo‘llash ko‘nikmalari hosil bo‘ladi; o‘zi sevgan teleko‘rsatuvlar haqida o‘z fikrini bog‘lanishli ifodalash malakasi shakllanadi. Dàrs råjàsi: 2. Darsning tar- biyaviy maqsadi. O‘quvchilarga kuz- gi nå’màtlar, hosil bayrami, dåhqîn- làrning måhnàti ha- qida ma’lumot be- rish, o‘quvchilarni d å h q î n l à r n i n g mehnatini qàdrlàsh- gà undàsh, måh- nàtsåvàr õàlqimiz- ni e’zîzlàshgà o‘r- gàtish. 3. R iv o j l a nt i- r uv chi ma qs ad: lug‘at b oyligini oshirish, ulàrdà bo‘lishsizlik îl- mîshlàrini nutqdà to‘g‘ri qo‘llàsh ko‘- nikmà và màlà- kàlàrini shàkllàn- tirish. Og‘zaki va yozma bog‘lanishli nutqini rivojlan- tirish. 1. Darsning ta’- l i m i y m a q s a d i . O‘quvchilargà bo‘- lishsizlik olmosh- larining egalik va kelishik qo‘shimcha- lari bilan qo‘llanishi, bu qo‘shimchàlàr- ning qo‘shilish tàrti- bi hàqidà mà’lumît bårish, lug‘at boyli- gini oshirish. 1. Tashkiliy qism. Uy vazifasini so‘rash. 7 daqiqa 2. Yangi màvzugà kirish (5- và 6- topshiriqlàr). “Êuz” shå’ri ustidà ishlàsh. 8 daqiqa 3. Grammatik qoida bàyoni. Slàyd nàmîyishi. 7 daqiqa 46 D Darsning borishi: I. Tashkiliy qism. Uy vazifasi so‘ràb bàhîlànàdi. O‘quvchilàr kuz nå'màtlàrining fîydàli õususiyatlàri hàqidà mà’lumît båràdilàr. II. Yangi màvzugà kirish. O‘qituvchi o‘quvchilàr tîmînidàn àytilgàn fikrlàrni to‘ldirib, o‘quvchilar e’tibîrini darslikda berilgan ràsmlàrgà qàràtàdi. O‘quvchilàr 4- topshiriq àsîsidà rasmlarda kim tasvirlangani, ular nima ish bilan mashg‘ulligi haqida so‘zlab beradilar. So‘ngrà Yo‘ldosh Sulaymonning "Êuz" shå’ri ifîdàli o‘qitilàdi (5- tîpshiriq) và shå’r màzmuni so‘zlàtilàdi. Bun- dà àsîsiy e’tibîr shå’rning yakuniy qismigà qàràtilàdi. O‘quv- chilàrgà "Shunday go‘zal, Shunday asal, Ehson tutgan o‘zi kim? Dehqon og‘am, Dehqon tog‘am, O‘sha dehqon ama- kim!" sàtrlàri yanà qàytàdàn o‘qittirilàdi. O‘qituvchi kuzgi nå’màtlar bîbîdåhqînlàrimizning màshàqqàtli måhnàti bilàn åtishtirilishi, bîzîrlàrimiz, dàsturõînlàrimizning to‘kin- sîchinligi ulàr tufàyli ekànligi, shu bîis dåhqînlàrning mehnatini qàdrlàsh, sàhîvàtli yurtimiz và måhnàtsåvàr õàlqimizni e’zîzlàsh bizning burchimiz ekànligini uqtiràdi. III. Grammatik qoidà bàyoni. Slàydlàr vîsitàsidà bo‘lishsizlik olmoshlarining kelishik qo‘shimchalari bilan turlànishi, olmoshlarga egalik và kelishik qo‘shimchalarining qo‘shilish tàrtibi haqida ma’lumot beriladi. 4. Grammatik qoidani mustahkamlash mashq (4- màshq). 8 daqiqa 5. “Hîsil bàyràmi” màtni ustidà ishlàsh (5 mashq). Âidåîlàvhà nàmîyishi. 7 daqiqa 6. Adabiy o‘qish. M.Boboyevning “O‘zbekiston” she’ri ustidà ishlàsh. 6 daqiqa 7. Ìàvzuni yakunlàsh, o‘quvchilàrni bàhîlàsh và uygà vàzifà. 2 daqiqa 47 Slàyd nàmîyishi: B Bo‘lishsizlik olmoshlari kelishik qo‘shimchalari bilan qo‘llanishi Bo‘lishsizlik olmoshlari kelishik qo‘shimchalari bilan qo‘llanishi mumkin. Masalan: hech kim hech nima + -ni, -ning, -ga, -da, -dan hech narsa hech qancha Ayrim olmoshlarga avval egalik qo‘shimchalari, so‘ngra kelishik qo‘shimchalari qo‘shilib keladi. Masalan: hech qaysi hech bir + imiz + -ni, -ning,- ga, -da, - dan hech qayer IV. Mustahkamlash. Ìàvzuni mustàhkàmlàsh uchun dàrslikdàgi 4-5- màshqlàr và 6- tîpshiriq bàjàrtirilàdi. 4- mashqdà berilgan namuna àsîsidà îlmoshlarni so‘zlar bilan almashtirib, gaplar tuzdirish và gaplàr mazmunidagi o‘z- garishni tushuntirib bårish tîpshirig‘i bårilgàn. Ushbu màshqni àvvàl dîskàdà klàstår usulidà bàjàrtirish, tîp- shiriqning ikkinchi qismini esà mustàqil bàjàrtirish màq- sàdgà muvîfiq bo‘làdi. qovunlar Biz uzumlar -ni uzmoq tarvuzlar anorlar Siz olmalar -ni termoq xurmolar V. Nutqiy màvzuni mustàhkàmlàsh. "Hîsil bày- ràmi" màtni ustidà ishlàsh (5- mashq). O‘quvchilàr màtnni qavs ichida berilgan so‘zlardan mosini qo‘yib ko‘chiràdilàr. 48 So‘ng màtn o‘qitilàdi, õàtîlàr to‘g‘rilànàdi. Shuningdåk, hîsil bàyràmi hàqidàgi ràsm yoki vidåîlàvhàni nàmîyish qilish và quyidàgi yo‘llîvchi sàvîllàr àsîsidà suhbàt uyushtirish mumkin: 1. Siz tàsvirdà nimàlàrni ko‘ryapsiz? 2. Nimà uchun bu "Hîsil bàyràmi" dåb àtàlàdi? 3. Dåhqînlàrning ko‘zlàridàgi quvînch nimàni ifîdàlàydi? 4. Bîshqà màmlàkàtlàrdà hàm shundày bàyràmlàr o‘tkàzilàdimi? V VI. Adabiy o‘qish. O‘qituvchi Mashrab Boboyevning "O‘zbekiston" she’rini àvvàl o‘zi ifîdàli o‘qib båràdi, so‘ng o‘quvchilarga "Zànjir" usulidà o‘qitiadi, nîtànish so‘zlàr lug‘àti ustidà ishlànàdi. VII. Ìàvzuni yakunlàsh. O‘qituvchi àytilgàn fikr- làrni umumlàshtiràdi và màvzuni yakunlàydi. O‘quvchilàr tîmînidàn to‘ldirilgàn BBB kàrtîchkàlàrini o‘qitish îrqàli ulàr màvzu yuzàsidàn egàllàgàn bilim, ko‘nikmà và màlàkàlàr àniqlànàdi. Dàrsdà fàîl ishtirîk etgàn o‘quvchilàr bàhîlànàdi và uygà vàzifà bårilàdi. B ilàr e dim B ilib îldim Bilm îqc h im àn Uygà vazifa: "O‘zbekiston" she’rini yod îlish. Shå’r màtnidàgi egàlik qo‘shimchàli so‘zlàr và so‘rîq gàplàrning o‘qilishigà e’tibîr bårish. 17 - dars NI - 2. Test sinovi 18 - dars Takrorlash 49 V VIII MAVZU: KUTUBXONADA (Kelishik qo‘shimchalari bilan kelgan gumon olmoshlarining qo‘llanishi) 19 - dars Darsning maqsadi: Dars måtîdlàri: hamkorlik metodi, aqliy hujum, BBB usullàri. Darsning jihîzlànishi và vositalàri: "O‘zbåk tili" darsligi, tarqatma materiallar, videolavha, CD, DVD disklar, proyektor, slàyd. Darsdan kutiladigan BKM natijalari. O‘quvchi o‘zbåk tilidà gumîn olmoshlarining yasàlishi va ma'nolari haqida ma’lumotga ega bo‘ladi; gumîn olmoshlarini nutqda qo‘llash ko‘nikmalari hosil bo‘ladi; kitob o‘qish va kutubxona mavzularida fikrini bog‘lanishli ifodalash malakasi shakllanadi. Dars rejasi: 3. Rivojlantiruvchi maqsad. O‘quvchilar og‘- zaki va yozma nutqini, o‘z fikrini turli nutqiy vàziyatlàrdà erkin ifo- dalash malakasini rivoj- lantirish. 2. Tarbiyaviy maq- sad. O‘quvchilarda kitîb- ni såvish, kitîb o‘qishgà måhr uyg‘îtish îrqàli ularning ilmgà intilishini kuchàytirish. 1. Òà’limiy màqsàd. O‘zbåk tilidà gumîn ol- moshlarining yasàlishi haqida ma’lumot berish, bu îlmîshlàrini to‘g‘ri qo‘llàsh ko‘nikmàlàrini, nutqdà mustàqil ishlàtish màlàkàsini shàkllàntirish. 1. Tashkiliy qism. Uy vazifasini so‘rash. 7 daqiqa 2. Rasm àsîsidà và “Êutubõînàdà” màvzusida suhbat. 1- topshiriq va 1- màshq bajartiriladi. 10 daqiqa 50 II. Taskiliy qism II. Yangi màvzu bàyoni Grammatik qoidan bàyonidàn àvvàl 1- mashqdà- gi matnni o‘qitish và o‘quvchilàrni màtn màzmunigà hàmdà màtndà àjràtib ko‘rsàtilgàn kimdir, qàysidir, kimlàrningdir so‘zlàrigà o‘quvchilàr e’tibîrini jàlb qilish màqsàdgà muvîfiq. Bilib oling! Αqituvchi o‘quvchilàrgà o‘zbåk tilidà gumîn îlmîshlàri shaxs va narsa-buiyum, ulàrning belgi, miqdori, o‘rni, payti nîàniqligini ifîdàlàshi, ulàr so‘roq olmoshlari îldidàn àllà so‘zini yoki ulàrdàn kåyin - dir qo‘shimchàsini qo‘shish orqali hosil qilinishi hàqidà mà’lumît båràdi. Buning uchun quyidàgi slàyddàn fîydàlànish tàvsiya etilàdi: 1- slàyd nàmîyishi: 3. Grammatik qoida bàyoni. Slàyd nàmîyishi. 7 daqiqa 4. Mustahkamlash mashqlari (2-4- mashqlar). 8 daqiqa 5. “Bilàsizmi?”rukni àsîsidà guruhlarda ishlash (2- tîpshiriq). 10 daqiqa 6. BBB usuli.O‘quvchilàrni bàhîlàsh và uyga vazifa. 5 daqiqa Uyga vazifa — Ì.Bîbîyåvning "O'zbåkistîn" she’ri ifodali o‘qitilàdi hàmdà 5- mashqda bårilgàn mevalar ta’rifi so‘ràlàdi. Shu àsîsdà o‘tilgàn màvzu bo‘yichà o‘quvchilàrning bilim và màlàkàlàri baholanadi. Nutqiy màvzugà kirish. 1. Ràsm ustidà ishlàsh và "Êutubõînàdà" màvzusidà suhbàt (1- topshiriq). 2. 1- màshqni yozma bajarish. 51 G Gumîn îlmîshlàrining hîsil qilinishi kim nimà qàysi àllà + qàndày + dir qànchà nåchtà III. Mustankamlash. Grammatik ma’lumotni mustahkamlash uchun dàrs- likdà berilgan 2-4- mashqlàr yordàmidà o‘quvchilàrdà so‘zlarga alla so‘zini yoki -dir qo‘shimchasini qo‘shib, gumon olmoshlarini hosil qilish (2- mashq), qavs ichida berilgan olmoshlardan mosini qo‘yib gaplarni to‘ldirish (3- màshq), kå gàplàrdàgi gumon olmoshlarini topib, qo‘llanishini tushuntirish (4- mashq) ko‘nikmàlàri hîsil qildirilàdi. IV. Guruhlarda ishlash. O‘quvchilargà 2- tîpshiriqdàgi "Bilasizmi?" rukni o‘qiti- làdi. So‘ngrà 5 tà guruhga bo‘linib, kim nimani và qàndày o‘rganganligini yozib chiqàdilàr. So‘ngrà hàr bir guruhdàn bittàdàn vàkil chiqib, buyuk àllîmàlàrimiz hàqidà mà’lumîtlàr båràdilàr hàmdà nàmunà àsîsidà o‘z õulîsàlàrini yozàdilàr. Qaysi guruh topshiriqni birinchi bo‘lib và yaõshi bajarsa, yuqîri bàhî bilàn rag‘bat- lantiriladi. V. Dàrsni yakunlàsh. Dàrs yakunidà àvvàldàn tàrqàtib qo‘yilgàn BBB kàr- 1- guruh: Àbu Ràyhîn Båruniy 2- guruh: Ìuhàmmàd Àl Õîràzmiy 3- guruh: Àbu Àli ibn Sinî 4- guruh: Àl Ôàrg'îniy 5- guruh: Ìirzî Ulug'båk 52 tîchkàlàri o‘quvchilàrtîmînidàn to‘ldirtirilàdi hàmdà o‘quvchilàr egàllàgàn bilim, ko‘nikmà và màlàkàlàr àniq- lànib, ulàrgà bàhî qo‘yilàdi. B ilàr e dim B ilib îldim Bilm îqc h im àn Uygà vàzifà. Ìàktàbingiz kutubõînàsidàn olgan kitoblaringiz haqida so‘zlab bering. 20 - dars Darsning jihozlanishi. "O‘zbåk tili" darsligi, "Ìà'rifàt màrkàzi" ràsmi, elåktrîn kutubõînà hàqidà vidåîlàvhà, slàydlàr. Dars måtîdlari. Hamkorlik metodi, aqliy hujum, rîlli o‘yin. Dars rejasi: 1. Darsning ta’- l i m i y m a q s a d i . O‘quvchilarga gu- mîn olmoshlarini ko‘plik và kålishik qo‘shimchàlàri bilàn qo‘llanishini tu- shuntirish và gu- mîn îlmîshlàrini nut q jàr àyonidà to‘g‘ri qo‘llàsh ko‘- nikmàlàrini shàkl- làntirish. 2. Darsning tar- biyaviy maqsadi. O‘quvchilarni kitob o‘qishga undash, ularning ilmga in- tilishini kuchay- tirish, zàmînàviy kutubõînàlàr àfzàl- liklàri bilàn tànish- tirish. 3. Rivojlanti- ruvchi maqsad: O ‘ q u v c h i l a r n i mavzu doirasida og‘zaki va yozma erkin so‘zlashish m a l a k a l a r i n i i shakllantirish. 1. Tashkiliy qism. Uy vazifasini so‘rash. 8 daqiqa 2. “Ìà’rifàt màrkàzi” màtni ustidà ishlàsh, elåktrîn kutub- õînà vidåîlàvhàsi yoki ràsm asosida suhbat (3- topshiriq, 5- màshq). 10 daqiqa 53 D Darsning borishi: I. Taskiliy qism. II. O‘tilgàn màvzuni mustàhkàmlàsh. O‘quvchilàr diqqàti dàrslikdàgi 3- topshiriqdà bårilgàn suhbat matnini rolli o‘qish tàvsiya etilàdi. So‘ngrà "Ìà'rifàt màrkàzi" matni ustidà ishlànàdi (5- màshq). Àvvàl màtn o‘qitilàdi, màtndàgi îlmîshlàrni àniqlàtilàdi và ulàrning mà'nîsi izîhlàtilàdi. Ushbu màtn ustidà ishlàsh jàràyonidà Òîshkånt shàhridà yangi qurilgàn "Ìà’rifàt màrkàzi" ràsmidàn, u yårdàgi elåktrîn kutubõînà hàqidàgi vidåî- làvhàdàn fîydàlànish tàvsiya etilàdi. III. Yangi mavzu bayoni. Bilib îling! Gumon olmoshlariga ko‘plik qo‘shim- chalari kelishik qo‘shimchalaridan oldin qo‘shiladi. Masalan: kimdir — kimlargadir, nimadir — nimalarni, birovlarning kabi. Birov, biron, biror so‘zlàri gumon olmoshlari bo‘lib, ulàr bir so‘ziga -ov, -on, -or qo‘shim- chalarini qo‘shish orqali yasàladi. Biron, biror so‘zlari biron-bir, biror-bir shaklida juft holda ham qo‘llanadi. 3. Grammatik qoida bilan tanishtirish.1-và 2- slàydlàr nàmîyishi. 8 daqiqa 4. Mustahkamlash mashqlari (6- mashq, 4- topshiriq ) 7 daqiqa 5. Àdàbiy o‘qish. “Êitîb o‘qishning hikmàti” màtni ustidà ishlàsh. Zànjir usuli. 10 daqiqa 6. Òåst yordàmidà o‘quvchilàrni bàhîlàsh và uyga vazifa. 2 daqiqa Uy vazifasini so‘ràb bàhîlàsh. O‘quvchilàrdàn "Ìàktàb kutubõînàsidà" màvzusidà tuzib kålgàn màtnlàri o‘qitilàdi, îõirgi o‘qigàn kitîblàri hàqidà, tuzgàn màtnlàri tàrkibidà qo‘llàgàn gumîn îlmîshlàri, ulàrning yasàlishi bo‘yichà qo‘shimchà sàvîllàr bårib, o‘quvchilàrning egàllàgàn bilim-ko‘nikmàlàri bàhîlànàdi. 54 Ushbu qîidàni tushuntirishdà 1- màvzudàgi slàydning dàvîmini nàmîyish qilish yaõshi nàtijà båràdi. 2- slàyd nàmîyishi: G Gumîn îlmîshlàrining kelishik và ko‘plik qo‘shimchalari bilan ishlatilishi kim ni àllà + nimà + làr + ning birîv gà birîn-bir dà birîr-bir dàn Download 184.91 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|