Урганч давлат университети “Жисмоний тарбия назарияси ва методикаси” кафедраси


Download 1.44 Mb.
bet38/77
Sana08.03.2023
Hajmi1.44 Mb.
#1253717
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   77
Bog'liq
Jismoniy tarbiya nazariyasi va metodikasi Maxsus sirtqi bo\'lim

Вакт характеристикаси.
Харакатнинг канча вакт давом этиши ва унинг суръати харакатнинг вакт характеристикасини ифода этади.
Харакатнинг маълум вакт давом этиши. Холат ва харакатларнинг давом этиши организм фаолиятини узгартиришда мухим роль уйнайди. Машк бажаришнинг давомийлиги (югуриш вакти, статик зур беришнинг давом этиши ва бошкалар) ни узгартириш билан нагрузканинг умумий хажмини тартибга солиш мумкин.
Жисмоний машклар техникасида харакатнинг айрим фазалари (эшкакни оркали олиб бориш ва эшкак эшиш, мулжаллаш ва туп ташлаш) ёки гавда айрим кисмларининг харакати катта ахамиятга эга. Бажарилаётган ишнинг канча вакт давом этиши хакида вакти вакти билан ахборот бериб туриш ишчанликни оширади.
Харакат суръати. Суръат деганда харакат циклининг такрорланиш частотаси ёки вакт огирлиги ичидаги харакат микдори тушунилади. Масалан, биз юриш суръати хакида - минутига 120 – 140 кадам, эшкак эшиш сураъти хакида – минутига 30 – 40 эшкак эшиш деб гапирамиз.
Суръат сузининг амалий тушунчаси тезлик тушунчаси билан якиндан богланган, аммо улар айнан ухшаш эмас. Масалан, кулни турли баландликка кутариш ва уни бир хил сураътда пастга тушириш мумкин, бундаги кул харакатлари эса хар хил булади. югуриш частотаси бир хил булиб, лекин югуриш кадами хар хил булса хам югуриш тезлиги турлича булади. шу билан бирга, масалан, югуриш тезлоиги хам кадамнинг узунлигига, хам кадамнинг частотасига боглик булиши хамда улар уртасида хар бир спортчи учун узига хос булган маълум даражадаги оптимал нисбат борлиги мутлако равшан.
Харакат суръати гавданинг массаси ёки харакатланаётган кисмининг инерция моментларига боглик. Масалан, кул панжаларини харакатлантиришда, гавда харакатига нисбатан (секундига 1 –2 харакат анча юкори суръатни (секундига 8 – 10 харакат) саклаб туриш мумкин. Купинча суръатнинг узгариши билан харакатнинг бутун структураси хам сифат жихатидан узгаради. Масалан, агар суръат маълум бир чегарадан ортиб кетса, нормал юриш югуришга айланади.
Педагогик амалиётда физиологик нагрзукани кучайтириш ёки камайтириш максадида харакатларнинг турли суръатларидан фойдаланилади. Агар харакат частотаси берилмаган булиб, машкнинг натижаси боглик булмаса, шугулланувчиларда харакатни бажаришнинг индивидуал суръати булади. у хам организмнинг хусусиятлари (буйи, огирлиги, нерв системасининг типи) хамда спортчининг умуман шахсий хусусиятлари (умумий активлиги, узига нисбатан талабчанлиги) ва мазкур харакатни кай даражада узлаштириб олганлиги билан белгиланади.

Download 1.44 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   77




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling