Ушбу ы=ув =ылланма в 5140900 касб таълим (бинолар ва иншоотлар =урилиши) йыналиши быйича билим олаётган талабалар, 3-йиллик ма

P= S + eK 
Bunda :
E – kapital mablag’lar samaradorligining me’yoriy koeffitsienti – 0.15. 
 
K – ekskavator yordamida 1 m
3
tuproqni kovlashdagi solishtirma kapital 
mablag’ (ushbu qiymatlarni yuqorida xisoblab topganmiz). 
 
S – ekskavator bilan 1 m
3
 tuproqni kovlashdagi qiymat. 
 
Ekskavatora e-504 
 
= 0,65 m³ P
1
= 0,086+0,15 x 0,159= 0,11 Rub. 
= 0,8 m³ P
2
=0,119+0,15 x 0,258= 0,157 Rub. 
Ekskavatora e-652 
 
= 0,65 m³ P
1
= 0,095+0,15 x 0,164= 0,12 Rub. 
= 0,8 m³ P
2
= 0,0132+0,15 x 0,266= 0,172 Rub. 
Hisob natijalariga ko’ra, xandakdagi 1m
3
tuproqni kovlashda eng kam sarflangan 
keltirilgan harajatlar asosan cho’mich sig’imi V
kov
= 0,65 m
3
bo’lgan
E-504 – ekskavator ekanligini aniqlaymiz. 
Shu sababli, xandakni qazish ishlariga teskari cho’michli pichoqsimon keskichli e-
504 markadagi cho’mich sig’imi V
kov
= 0,65 m
3
bo’lgan ekaskavatorni tanlab olamiz. 
Handakni qazishda ortiqcha tuproqni tashib ketish uchun transport vositalari 
sonini va uning samarali markasini tanlash. 

---

155 
 
Handakdagi tuproqni qazish ishlari uchun tanlangan (cho’mich sig’imi V
kov
= 0,65 
m
3
) ekskavatorni ko’rsatkichlari va ortiqcha tuproqni tashib ketishdagi oraliq mafosaga 
(h=3,5 km va uslubiy ko’rsatmadagi 6 – ilova) asosan, ushbu tanlangan ekskavatorni 
to’xtovsiz ishlashi uchun yuk ko’tarish qobiliyati – 10 t: va kuzov hajmi – 7,5 m
3
bo’lgan 
avtosamosvalni tanlaymiz. 
Ekskavator cho’michiga joylashgan tuproq hajmini quyidagi formula bilan 
aniqlaymiz: 
Bizning misolimizda kovlanadigan tuproq guruhi – II(qumoq) bo’lganligi uchun, 
ekskavator cho’michining tuproq bilan to’lish koeffitsienti (K
nap
) uslubiy ko’rsatmani – 5 
ilovasiga asosan -0.85 ga teng deb olamiz. Tuproqni boshlang’ich yumshatilish koeffitsienti 
K
pr
=1,15 (7-ilova) ga teng deb olamiz. 
=0,48 m³ 
 
Unda ushbu tuproqni og’irligi quyidagicha bo’ladi: 
Q = 
x = 0,48 x 1,65=0,79 t 
Unda ushbu tuproqni og’irligi quyidagicha bo’ladi: 
Bunda: = 1,65 t/m³ (po eNiR e2-1 tablitsa 1.)– tuproqni hajmiy og’irligi. Tanlangan 
ekskavator cho’michi bilan yuk avtosamosvaliga to’ldiriladigan cho’michlar soni: 
=13 ta , 
U holda ushbu tuproq xajmi quyidagicha bo’ladi: