Ушбу ы=ув =ылланма в 5140900 касб таълим (бинолар ва иншоотлар =урилиши) йыналиши быйича билим олаётган талабалар, 3-йиллик ма

 
TASHUVCHI TRANSPORTLAR. YuKLOVCHI-TUSHIRUVCHI MASHINALAR. 
Reja: 
1. Yuk tashish transportlarining turlari xaqida umumiy tushunchalar 
2. Maxsus transport vositalari
3. Yuklovchi va tushiruvchi mashinalar 
4. Konveerlar va ularning turlari 
5. Materiallarni xavo yordamida uzatish 
6. Yuk avtomobillari, traktorlar va g’ildirakli shatakchilar. 
Tayanch so’z iboralar 
Og’ir yuklarni tashuvchi maxsus avtomobillar, xavo transporti , konveer va xavo yordamida 
ishlovchi moslamalar, avtomobil transportlari, temir yo’l transporti, yuk avtomobillari, 
zanjirli va g’ildirakli traktorlar, pnevmog’ildirakli shatakchilar, bir o’qli shatakchilar, 
konveerlar, suv transporti 

---

69 
2. 1. Yuk tashish transportlarining turlari xaqida umumiy 
tushunchalar. 
qurilishda yuklarni bir joydan ikkinchi joyga ko’chirish, tashish asosan yer usti, suv 
va xavo transportlari yordamida bajariladi. qurilishda yuklarni 90% dan ortiqrog’i yer usti 
transportlari: avtomobilь, temiryo’l transporti, truboprovod moslamalari yordamida amalga 
oshiriladi. Tashiladigan yukga qarab, transportlar tanlanadi. Ya’ni uzoq-yaqinligi, yetkazib 
berishga ketadigan vaqt va shunga o’xshash parametrlar xisobga olinadi. 
Yuk tashish mashinalarini quyidagi guruxlarga bo’linadi: 
- yuk avtomobillari va traktorlari; 
- temiryo’l transporti; 
- xavo transporti; 
- pnevamatik yuk tashish qurilmalari; 
- gidravlik yuk tashish qurilmalari; 
- suv transportlari. 
Avtomobilь transportlari. Eng ko’p ishlatiladigan va qulay transport turi xisoblanadi. 
qurilish ob’ektini o’zida xam yuklarni tashib, joylarda xech qanday ortiqcha yuklanishga xojat 
qoldirmaydi. Barcha yuklarni (grunt, konstruktsiyalar, materiallar, texnologik jixozlar, 
qurilish materiallari) tashish traktor, avtomobilь, g’ildirakli, tayanch (80% yuk) shular 
zimmasiga tushadi. Avtomobilь transportlariga tushadigan sarflar, butun qurilish montaj 
ishlarining 10...15% ini tashkil etadi. Ular o’z navbatida: umumiy tartibda foydalaniladigan 
va maxsuslashtirilgan avtomobillarga bo’linadi. Umumiy tartibda foydalaniladigan 
avtomobillarga: yuk ko’taruvchi, suyuq va yashiqsiz maxsulotlarni tashiy oladigan barcha 
transportlar kiradi. 
Avtomobilь yoki o’rindiqli shatakchilar pritsepli yoki yarim pritsepli bo’lsa, 
avtopoezd deb yuritiladi.