Ушбу ы=ув =ылланма в 5140900 касб таълим (бинолар ва иншоотлар =урилиши) йыналиши быйича билим олаётган талабалар, 3-йиллик ма

3. 3. Qurilish ko’targichlari 
Asosan yuklarni va kishilarni (bino qavatlariga) binoni tiklashda pardozlashda,
ta’mirlash ishlarida balandlikka ko’tarish uchun ishlatiladi. 
Yuklar cho’michlarga to’ldirilib, ma’lum cho’michga bir 
yo’nalishdagi o’zgarmas (qo’zg’almas) asos orqali xarakat qiladi. 
Ular vazifasiga qarab: yuklar uchun, yuk passajirlari uchun 
mo’ljallangan bo’ladi. Konstruktsiyasiga qarab - machtali, 
shaxtali, strunali turlarga bo’linadi.
Machtali ko’targichlar. Asosan ularni tiklanayotgan binoning 
tashqi qismiga o’rnatiladi. Ular asosan tayanch (1), minora 
(machta), yashik (6) (koretka) yuklar platformasi ( 7 ) ,
elektrolebedka (3), elektr jixozlari ( 2 ) dan iborat bo’ladi. 
Balandligi hq10 m dan yuqori bo’lsa binoga maxkamlanadi. 
Maxsus ko’targichlarni yuk ko’tarishi Qq1,6 t, balandligi hq200 
m gacha boradi. 
Yuk passajirlari ko’targichlari. Eng baland binolarni 
tiklashda yuklarni va kishilarni olib chiqishda yuk passajirlari ko’targichlari ishlatiladi. Ular 
asosan balandligi 30 qavatli binoni balandligigacha (hq110m) va yuk ko’tarish quvvati 
05…10 t gacha boradi. Materialni tushirib olishda extiyotlik choralari uchun siljuvchi 
maydon to’siqlar bilan chegaralangan 
3.4-rasm.Machtali 
ko’targich 
4 - 3 2 1
3. 3-расм. Гидравлик домкрат. 
1-хайдагич; 2-суюқлик баки; 3-сўрғич; 4-сочувчи мослама; 5-поршень;
6-цилиндр; 7-бўшатувчи клапан; 8-кўтарувчи мослама. 

---

88 
bo’ladi. Eng yuqori qismi to’xtagich moslamasi bilan jixozlangan. 
Ularni xda ikki tomonida to’siqlari bor (ogranchitelь) maxsus signallar 
o’rnatiladi (3.5 - rasm). 
Konstruktsiyasiga qarab yuk passajirlari ko’targichlari liftlarga 
o’xshab ketadi, ozroq farqi bunda boshqaruvchi kabinasi machtani 
yon tomoniga joylashtiriladi, ya’ni lift singari shaxtani ichki tomoniga 
joylashtirilmaydi. Yuk passajiri ko’targichlari bosh yo’nalishga ega 
bo’lgan machta (1) machtaning bosh qismidagi bloklar (4), kabina (5) 
dan 
iborat 
bo’lib, xarakatlanuvchi karetaga maxkamlanadi. 
Muvozanatlovchi yuk asos va unga o’rnatilgan lebedka - sim arqon 
tortuvchi shkif (6) va machtani balandligini o’zgarishiga yordamchi 
strela (3) dan iborat. Ko’targichlarni kabinasi xarakatlanuvchi 
maydonchadan va to’siqchalardan iborat bo’lib, kishilarni chiqishda va 
yuk materiallarini yuklashda xavfsizlikni ta’minlaydi. Kabinani 
boshqarish pulьti va maydonni xarakatini boshqarish kabinaning ichki 
qismiga joylashtirilgan.