Узбекистон республикаси халк таълими вазирлиги у. Файзиева, Д. Назарова, Ф. Цодирова


Download 7.62 Mb.
Pdf ko'rish
bet125/143
Sana30.10.2023
Hajmi7.62 Mb.
#1734276
1   ...   121   122   123   124   125   126   127   128   ...   143
верботонал методдт
фойдаланмок- 
далар. Бу метод жахонда тан олинган: турли миллий тилларга 
эга булган 70 та мамлакатлардаги 600 дан ортик марказларда 
(АКД1, Франция, Бразилия, Россия, Япония, Хитой ва б.) 
верботонал тизими кулланмовда.
Х,озирда Россияда саломатлик имкониятлари чекланган 
болаларни комплекс системали урганиш, улар учун маълумот 
олишнинг адекват йулларини аниклаш, ота-оналар ва педагог- 
ларга консультациялар беришни амалга оширадиган 
психо- 
логик-тиббий-педагогик комисссиялар
тармогини ривожлан- 
тиришга жиддий эътибор берилмокда.
Махсус (коррекцион) таълим муассасаларининг табака- 
лаштирилган тармогини такомиллаштириш давом этмокда, 
уларнинг инновацион моделлари яратилди ва таркалди, 
саломатлик имкониятлари чекланган шахсларга турли, шу 
жумладан, касбий таълим муассасаларида укитишнинг хар хил 
интеграцион шакллари пайдо булди.
Карлар ва заиф эшитувчиларнинг махсус мактаб шароит- 
ларида таянч таълим олишларининг хозирги боскичи уларга 
урта ва олий касбий билим юртларида таълим олишни давом 
эттиришлари имкониятини беради. Россия тажрибасида 18 та 
олий укув юртлари 
уз
таркибида саломатлик имкониятлари 
чекланган (карлар, курлар ва ш.к.) талабалар учун ташкил 
этилган мустакил факультетлар, марказлар ёки гурухларга эга, 
шу жумладан: МДПУ, Н.Э.Бауман номидаги МДТУ, Герцен 
номидаги РДПУ, Уральск давлат педагогика университетининг 
Ижтимоий институти, Новосибирск Давлат техника универ­
ситета ва бош. эшитишида муаммоси булган шахсларнинг 
замонавий 
юкори 
интеллектуал 
касбларни 
эгаллашлари 
уларнинг жамиятга туликрок интеграциялашувига, 
бозор 
иктисодиёти шароитларига мослашувига имкон беради.
Мавжуд тажрибаларни урганиш натижасида келтирилган 
маълумотларга кура, «инклюзив таълим» тушунчасига хам 
турли хилдаги карашлар ва фикр-мулохазалар баён килинган.
Шунга карамасдан фалсафада ушбу тушунчалар орасида 
жуда катта фарк мавжуд. Бу фаркларни куйидагича ифодалаш 
мумкин:
267


-интеграциялашган таълим махсус эхтиёжли болаларнинг 
умумтаълим мактабига катнаши (яъни диккат марказида айнан 
мактабга келиб-кетиш туради);
-инклюзив таълим: махсус эх,тиёжли болаларнинг умум­
таълим мактабларида самарали таълим-тарбия олиши (яъни 
барча эътибор таълим сифатига каратилади).
Бу иккала тушунча уртасидаги тафовут янада тушунар- 
лирок баён этилган булиб, куйидагича таъкидланади:
Имконияти чекланган болаларнинг интеграциялашган 
таълимига куйиладиган талабларга биноан бу жараённи ижти- 
моий психология, укитиш психологияси хамда ижтимоийлашув 
жараёнини тадкик килиш натижаларини урганиш, билиш асо- 
сидаги бирбутун педагогик концепция сифатида куриш лозим. 
Бунда таълим олиш имкониятларининг тенглиги мухимдир. 
Умумтаълим мактабларидаги интеграциялашган таълимда им- 
кониятлар тенгсизлигининг вужудга келишини олдини олмас- 
лик натижасида вужудга ксладиган ижтимоий, оилавий имко- 
ниятлар, укувчиларнинг жисмоний, рухий имкониятларига бул­
ган муносабатларнинг уз-узидан тенгсизликни келтириб чика- 
риш томонига шаклланишига йул куйилмаслик зарур.
1. Мактабда интеграциялашган ва табакалаштирилган 
таълим мактабдаги интеграциялашган таълим туфайли бир 
томондан укувчилар тенг шароитда таълим олиб улгаяди, 
ижтимоий хаётга тайёрланадилар, иккинчи томондан улар учун 
кулай шароитлар яратилиб, сифатли таълим олишлари учун 
имкониятлар яратилади.
Укувчилар 
ва 
укитувчилар 
орасида 
толерантлик, 
хамжихатлик, каби хислатлар тарбияланади.
Мактабда инклюзив мухит тугри ташкил килинса, махсус 
эхтиёжли болалар ижтимоийлашуви самарали кечади.
2. Узаро ижтимоий хамкорликдаги таълим. Бу гоянинг асл 
мазмуни «турли ижтимоий табакалардан иборат булган ва 
турли имкониятли болаларнинг узок вактлар давомида бирга- 
ликда таълим олиши натижасида улар орасида купкиррали 
контактларни шакллантириб ривожлантиради.
Узаро ижтимоий хамкорликдаги таълимнинг асл мохияти 
бу масаладаги ижтимоий хурофотларни бартараф этиш, ахоли- 
нинг турли табакалари орасидаги таълимдаги сегрегацион
268


ёндашувларни келтириб чикарувчи турли салбий тусиклар ва 
келишмовчиликларни йукотиш билан богликдир.
3. 
Таълим даражасини 
кутариш. 
Интеграциялашган 
таълим доирасида барча болаларга сифатли таълим бериш 
оркали укувчилардаги индивидуал имкониятларни ривож- 
лантириш даражасини кутариш мумкин булиб, шу оркали хар 
бир шахснинг замонавий индустриал жамият хдётидаги уз урни 
ва иштирокини таъминлайди.

Download 7.62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   121   122   123   124   125   126   127   128   ...   143




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling