Узбекистон республикаси халк таълими вазирлиги у. Файзиева, Д. Назарова, Ф. Цодирова


Download 7.62 Mb.
Pdf ko'rish
bet94/143
Sana30.10.2023
Hajmi7.62 Mb.
#1734276
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   143
а + 2 < 2 , b: b > 2
ёзувлари 
тугри буладиган кийматларини топинг»),
4-синфда х • 3 = 76 - 58, х : 5 = 30 : 6 куринишидаги 
мураккаброк тенгламалар хам киритилади. Бундай машклар, 
асосан, амал таркибий кисмлари ва натижалари орасидаги 
богланишларни билиш асосида ечилади.
Бундай ишлар 4-синфда давом эттирилади.
Бошлангич синфларда арифметик масалалар математика 
курсининг энг катта ва мухим таркибий кисмидир. Уларда бутун 
курснинг асосий мазмуни ва шу билан бирга арифметик тушун- 
чаларнинг мазмуни очиб берилади. М асалалар ечиш ж араё­
нида укувчилар томонидан хар бир амал маъноси ва уларни 
куллашнинг асосий холлари узлаш тирилади: огзаки ва ёзма 
хисоблаш м алакалари к уллани лади ва м устахкам лан ади, 
м асалалар ечишга ургатиш укувчиларнинг мустакил фаолият-
205


ларини ривожлантириш учун, уларда ф аоллик ва таш аб- 
бускорликни ош ириш учун кенг имкониятлар яратади.
Арифметик амалларнинг мазмунини очиш содда масала- 
ларни (яъни, бир арифметик амал билан ечиладиган масала- 
ларни) ечиш билан боглик. Ш унинг учун, хар бир укув йили 
дастурида содда масалаларнинг барча мумкин булган холлари 
берилади.
Масалаларни танлаш ва уларни вакт буйича жойлаштириш 
тизими шундай хисоб билан тузиладики, бу бирор ж ихатдан 
ухш аш булган (ш унинг учун болалар аралаш тириб ю бора- 
диган) масалаларни, узаро тескари масалаларни таккослаш, 
карши куйиш учун шароит яратиб беради. Бунда укувчиларнинг 
турли масалалар билан учрашишлари назарда тутилган. Бунда 
эса, масалалар ечишда зарарли булган ва котиб колган фикрлар 
пайдо булишининг олди олинади, болалар бошидан бошлабок 
масалани ечиш учун у ёки бу амални танлашдан олдин уни 
асосли тахлил киладилар.
Укувчиларда масалаларни ечиш куникмаси турт йил 
мобайнида аста-секин ривожланиб бориб ва нихоят уларнинг 
узлари ечиш га кучлари ета оладиган арифметик масалаларни 
ечиш йулларини мустакил топа олишларига эришилади.
Бошлангич синф математика дастурининг асосий талаб- 
лари укувчилар томонидан турт арифметик амалга оид содда 
матнли масалаларни ечиш куникмасини эгаллаш дан иборат 
булиб, улар куйидаги куриниш даги масалалардир:
- хар бир амал мазмунини очиб берувчи (икки кушилув- 
чининг йигиндиси, айирма, купайтмани топиш, тенг кисмларга 
булиш ёки мазмунига кура булишга оид);
- берилган сондан бир неча бирлик (ёки бир неча марта) 
катта (кичик) булган сонни топиш талаб этилган масалалар 
хамда айириш ва булиш ёрдамида сонларни таккослашга 
(айирмали ва каррали таккослашга) дойр;
- амал таркибий кисмларидан бирини топишга дойр;
- соннинг улушини ва улушга кура сонни топишга дойр.

Download 7.62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   143




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling