Узбекистон республикаси олий ва урта махсус таълим вазирлиги самарканд давлат чет тиллар институти м. Махмудова, У. Отавалиева


Укитувчининг хулк-атвори оммавийлиги


Download 0.68 Mb.
bet10/15
Sana09.01.2023
Hajmi0.68 Mb.
#1085755
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15
Bog'liq
ttex

Укитувчининг хулк-атвори оммавийлиги

Хаёт талабларига риоя килади.
Таълим-тарбиядаги ижод- корлик намуналарини курсатади ва уни оммага такдим этади.

Восита
Артист


укитувчи
ва артист
санъати-бу
психофизи-

огик хара-
катлар
санъатидир
Ижод
Хар томонлама уни­версал, ёркдн, фукаро- лик позициясига эга, тинмай уз устида иш- лаб борувчи ва уз ма- хорати билан бошуа- ларга таъсир килувчи шахс.

  1. Артистнинг хулк- атвори оммавийлиги Мавзу муаллифи ре­жиссёр талабларига риоя килади. Ижодкор- лик ва махорат намуна- ларини намойин этади. Унинг бу сифатлари омма хукмига хавола этилади.

Демак, хар иккаласининг хам касбий сифатлари халк маънавий мулкини тапкил этади.



  1. машгулот

Мавзу: Укитувчининг мимикаси ва пантомимик харакатларининг ифодаланиши
Режа:

  1. Мавзуга доир назарий билимларни такрорлаш.

  2. Новербал восита ёрдамида укитув чининг укув чиларга булганмуносабати, куникмалариниривожлантирувчи

машклар.
Машгулотнинг бориши

  1. Назарий билимларни такрорлаш учун саволлар:

а) мимика ва пантомимикани тасвирланг.
б) новербал воситаларнинг педагогик жараёндаги роли.
в) укитувчи уз хиссий холатини бошкариши деганда нимани тушунасиз?
г) педагог мимикаси ва пантомимикасига куйиладиган талаблар, ёш укитувчининг хатолари ва уни тузатиш йуллари.

  1. Новербал воситалар ёрдамида (сузсиз) укитувчининг укувчилари билан булган муносабати куникмаларини ривожлантирувчи машклар.

1-машк.
а) новербал саломлашиш (кулни кисиб ва хоказолар).
Бу машкнинг тахлилида харакатнинг мазмуни билан бажарилишининг мослигига эътибор берилади.
б) предметни узатиш талабалар уз тасаввурларидаги бирор предметни доира буйлаб новербал холда бир-бирларига узатадилар. Предмет кимга узатилган булса, у киши предметни кабул килиш коидасига мос холда кабул килади ва ёнидаги уртогига узатади.
Тахлилда шахснинг эмоцияси, хаёли ва очик чехралик (мулозамати) реакцияларига диктат килинади.
2-машк.
Мавзу: Фикрдаги сузни топиш.
Гурухдаги талабаларни иккига булип керак. Хар бир гурух узаро маслахатлапиб бирор аник предметни ёки мавхум нарсани билдирувчи сузни фикрларида танлаб олишади.
Гурухлар навбатма-навбат узаро мулжaплaридa танлаб олган сузни бир-бирларига (савол тарикасида) берадилар. Савол кайси гурухга берилган булса, уша новербал гурух новербал холда уз жавобини айтиши керак.
Савол берган гурух вакили жавобга рози ёки рози эмаслик вариантларини маъкуллапи ёки маъкулламаслигини новербал харакатлар билан билдириб туради.
(Бу машк талабанинг новербал воситасида пайдо буладиган хулкини ва мулокотини матклантиритга ёрдам беради).
3-машк.
Мавзу: Дераза оркали маълумот узатиш
Икки талаба бир-бирларига рупара турадилар. Буларнинг урталарида пундай калин питали дераза борки, у оркали - канчалик баланд овоз билан гаплашмасинлар, бир-бирларининг сузлари этитилмайди. (дераза хаёлда тасаввур этилади). Лекин булардан бири иккинчисига жуда бир мухим маълумотни етказиши ва жавобини олиши керак (кандай маълумот эканлигини шериклар бир-бирларига билдирмасликлари шарт)
Ролга таклиф этилган талабалар бу сахнани сидки дилдан новербал бажарадилар.
Тахлилда эмоционал холат ва маълумотни перигига етказишнинг канчалик мухимлигига доир муносабат ва харакатларга эътибор берилиши керак.
4-машк.
Мавзу: Шахснинг новербал хулки оркали унинг эмоционал холатини аниклаш
Шахснинг вахима, куркинч, хурсандчилик холатларидаги хулкий эталонларига (меъёрлари) караб, унинг эмоционал холатларини талабалар турли суратлар, фотосуратлар, китобдаги суратлардан фойдаланиш ёки новербал холдаги машклар оркали аниклашлари мумкин. (Бунда В.А.Лабунскаянинг «Невербальное поведение» Ростов, 1986, 51-57 бетлар; М.В.Гамезо,
И.А.Домашенколарнинг «Атлас психологии» М, 1986, 205-211, 238-243, 277 ва 267-бетлардан фойдаланиш мумкин).

  1. машк.

Мавзу: Шахснинг эмоционал холатини эмпатия оркали
аниклаш
Бу машкни хар бир талаба тавсия этилган вазиятга узини куйиб куриб, вазиятнинг мазмунини, вазият таъсирида пайдо буладиган хиссий холатларини новербал курсатиши кузда тутилади.
Машкни бажаришда айрим фильмлар фрагменти ёки фотосуратлардан фойдаланиб, харакатлар оркали мантикий тушунчани курсата билиш кузда тутилади.

  1. машк.

Мавзу: Бу ким?
Гурух талабалари (машкни утказишгача) шу гурухран исталган бир уртокларига тавсиф ёзадилар. Сунгра машгулот пайтида тавсиф мазмунини новербал харакатлар оркали гурухга «сузлаб» берадилар. Талабалар бу талабанинг ким эканлигини топиб курсатишлари (новербал) керак. (Талабалар учун бу машк алохида ахамият ва кизикиш касб этади).

  1. - машк.

Мавзу: Кузгу (зеркало)
Мапгулотда талабалар жуфт булиб иплайдилар.
Жуфтликлардан бири етакчи булиб, иккинчиси кузгу вазифасини утайди. Етакчи талаба фикран вазиятни танлаб олади хамда вазиятдаги харакатларни иккинчи шериги - «кузгу» олдида туриб бажаради. Етакчи талабанинг барча харакатлари - кул, оёк, бош, юз, тана харакатлари, кайфиятидаги узгаришлари, хиссий белгилари ва хоказолари унинг рупарасида турувчи «кузгу»да уз аксини топипи керак (яъни «кузгу» унинг харакатларини худди табиий кузгудагидек такрорлаши лозим).
Бу машк рупарада турувчи шахс симпатиясини, хисларини сезиш, бошка шахснинг ташки хулкини узига кучириш куникмаларини ривожлантиришга мулжалланган.

  1. - машк.

Мавзу: Доирага кир!
Гурух талабалари доира булиб кул уплапиб турадилар. Битта талаба доирадан ташкарида колади ва новербал восита ёрдамида доирага кириб олипга харакат килади.
Мапк тез фурсатда бажарилипи керак булиб, гурух аъзоларининг хар бири узини синаб куриши мумкин.
10-машк.
Мавзу: Талаба ёки укувчининг дарсга келиш кайфияти ва уисларини курсатувчи машк
Талабаларга дарсга келиш ва дарсга келганидан сунгги (дарс пайтида) кайфият ва хисларини новербал равишда намойиш килиб берип юклатилади.
Мапкни тахлил килипда вазифани бажарип вариантларини хисобга олиб шахс хулкига эътибор берилмасликка ижозат берилади. Тахлилда асосий эътибор бажарувчи шахснинг хулкини (характерларини) гурух кандай кабул килаётганлиги ва пахснинг вазифани бажаришидан каноатланиши ва хоказоларга каратилади.
11-машк.
Мавзу: Умумий мимик реакциялар
Бу машк аудиторияда машгулот пайтида педагог ва талабалар уз уринларида утирган вазиятда бажарилади. Талабалар бир-бирларининг реакцияларини курмасликлари улардаги
тортинчокликни йукотади.
А. Дарс бошланди
УI \J \J \J ГТЧ \J
Укитувчи уз урнида утиради. Тусатдан эшик очилиб кеч колган укувчи (ёки талаба) кириб келади. Укитувчи унга караб:
Талабчанлик билан: «Тезрок утир»
Хайрон колит билан: «Кутмаган эдим»
Аламзадалик билан: «Бонкаларга халакит беряпсан-ку?!»
Сурок мазмунида: «Бирор ходиса юз бердими?»
Хафачилик билан: «Иплапга халакит беряпсан»
Хурсандчилик билан: «Хайрият» ва ту каби харакатларни бажаради.
Б. Укитувчи укувчини доскага чикаради
Укувчи: «Мен уй вазифасини бажармадим, яна кечикиб келдим, узр».
Укитувчи реакцияси: «Сенга кандай нокулай эканлигини тупунаман».
Укитувчи: «Бундан буён дарсга кечикмассан ва уй вазифасини тайёрлаб келарсан-да!»
Укитувчи укувчи кечикиш сабабини айтар, деган маънода кутади.
Укитувчи укувчисига ён босишга харакат килиб дейди: «Ха, сен касаллигинг учун кечиккан булсанг керак».
Хайрон булиб: «Сендан буни кутмагандим, бу энди нечанчи марта кеч колишинг?» - деб сурайди.
Бепарволик билан: «Менга барибир эмасми? Узингга жабр киляпсан?» - дейди.
Тахлилда шу вазиятни ифодалашга доир харакатлар, юз харакатлари, умуман мимик харакатларнинг тугри бажарилишига диктат килинади.
В. Индивидуал реакцияларнинг ифодаланиши.
Машк «Б»га нисбатан осонрок, аудиторияда бажарилади.
Талабалардан ижодий ёндашиш талаб килинади.
Талабалар навбатма-навбат укитувчи ролини бажаришлари керак. Машк якунида энг максадга мувофик булган вариантни танлаб олиш мумкин.
Г. Бу машкда дарсга доир турли вазиятлар танлаб
олинган.

  1. Сиз доскага нималарнидир ёзяпсиз. Укувчилар хам сиз билан биргаликда уз дафтарларига сиз ёзган нарсаларни ёзиб боришлари керак.

ГТЧ С/ U .—1 с/
Тусатдан кандайдир шовкин булади. Сиз укувчилар томонга угирилиб, хайрон холда: «Нима булди?» -деб сурайсиз.
Норозилик билан: «Ким ёзмаяпти?», -дейсиз.
Талабчанлик билан: «Тинчланинг, хамма ёзсин!» ёки
Пауза холида: «Тинчланишингизни кутяпман»,
Жахл билан: «Жим, тинчланинг! Хамма ишлаётган пайтда шовкин килиш мумкинми?!»
Афсусланган холда: «Шундай мухим иш пайтида шовкин килиш мумкин эмаслигини тушунмаяпсизларми?». - дейсиз.

  1. Назорат иши

Сиз уз жойингизда утирибсиз. Баъзи талабаларингиз (укувчилар) шпаргалкалардан фойдаланишга харакат
килаётганлигини сезиб коласиз ёки ппаргалкадан кучираётганлигини куриб колдингиз. Укувчи билан нигохларингиз тукнашди.
Сизнинг нигохингизда каткий, ман этувчи, чексиз хайрон колиш, жахл, энди нима харакат килишини кутувчи, юзаки- хамдардлик маънолари ифодаланиши керак.

  1. Укувчи доска олдида

Укувчи вазифани доскада тугри бажарди.
Сизнинг реакциянгиз: осойишта: «Хаммаси тугри»

Download 0.68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling