Va oliy nerv faoliyati

Reflektor reaksiyalar.Nerv sistemasi bor hayvonlarda reaksiyalarning 
maxsus tipi reflekslar rivojlangan. Sezuvchi nerv oxirlari retseptorlarning 
ta`sirlanishiga javoban albatta nerv sistemasining ishtiroki bilan organizmda ro‗y
beradigan reaksiyalar reflekslar deb ataladi. 
Nerv sistemasi bir talay neyronlardan iborat. Nerv hujayrasi barcha o‗siqlari 
bilan birga neyron deb ataladi. Turli neyronlarning funksional ahamiyati har xil. 

---

150 
Ular klassifikatsiya qilinganda ham uchta asosiy gruppaga bo‗linadi: 
1) sezuvchi, 
yoki retseptor neyronlar, 2) ijrochi, yoki effektor neyronlar va3) kontakt 
neyronlar. Sezuvchi neyronlar sezish funktsiyasini o‗taydi va tashqi olam yoki 
organizmning ichki xolati haqidagi axborotni markaziy nerv sistemasiga o‗tkazadi. 
Bu retseptorlar markaziy nerv sistemasidan tashqarida nerv tugunlari yoki 
gangliylarda joylashgan. Retseptor neyronlarning o‗siqlari ta`sirotni sezuvchi nerv 
oxirlari yoki hujayralaridan markaziy nerv sistemasiga qo‗zg‗alishni o‗tkazadi. 
Nerv hujayralarining periferiyadan markaziy nerv sistemasiga qo‗zg‗alish
o‗tkazadigan shu o‗siqlari markazga intiluvchi, yoki afferent tolalar deb ataladi. 
Ta`sirotga javoban retseptorlarda nerv impulslarining ritmik urishlari vujudga 
keladi. Retseptorlardan utadigan axborot impulslar chastotasi va ritmida 
kodlangan. Turli retseptorlar strukturasi va funksiyalari bilan bir-biridan farq 
qiladi. Ulardan bir qismi muayyan ta`sirotlarni sezishga maxsus moslashgan 
organlarda, masalan, ko‗zda, quloqda bo‗ladi. Ko‗ruv retseptorlari ko‗zning to‗r
pardasida bo‗lib, ko‗zning optik sistemasi yorug‗lik nurlarini to‗r pardasida 
fokuslaydi. Quloq tovush tebranishlarini eshituv retseptorlariga o‗tkazadi. Turli 
retseptorlar o‗zlari uchun adekvat bo‗lgan ta`sirlovchilarni sezishga moslashgan.