Va oliy nerv faoliyati

Tutqanoq tutishi. Tirishtiruvchi moddalarning ta`sir etishi yoki yarim sharlar 
po‗stlog‗ida yohud po‗stloq ostidagi tuzilmalarda patologik yoriq, masalan, yamoq 
o‗sma va shunga o‗xshashlar mavjudligi sababli tutqanoq (epilepsiya) tutganda 
elektroentsefalogramma tipik ravishda o‗zgaradi.
Bunda elektroentsefalogrammaning harakterli o‗zgarishlari shundan iboratki, 
oz vaqt davom etadigan yuksak amplitudali cho‗qqi va undan keyin kichik 
amplitudali va uzoq davom etadigan sust to‗lqindan iborat komplekslar pado 
bo‗ladi. Yuksak amplitudali yakka tebranishlar tutqanoq cho‗qqilari kamroq 
kuzatiladi (243-rasm, V ga qaralsin). Tutqanoq; cho‗qqilari ko‗pincha skelet 
muskullarining tirishtiruvi bilan davom etadi. 
Katta yarim sharlar po‘stlog‘ining sensor zonalari. Katta yarim sharlar 
po‗stlog‗iga organizmning barcha retseptorlaridan afferent impulslar kelib turadi. 
Bu impulslarni yarim sharlar po‗stlog‗iga bevosita uzatadigan stansiya talamus 
yadrolari va unga taqalib turgan tuzilmalardir (hidlov Retseptorlarlaridan keluvchi 
impulslar bundan mustasno). Afferent yo‗llarning uchinchi neyronlari shu 
stantsiyada yotadi.
Yarim sharlar po‗stlog‗ining asosan afferent impulslar keladigan qismlarini I. 
P. Pavlov analizatorlarning markaziy bo‗limlari deb atadi. Ko‗pgina 
analizatorlarning, 
Masalan, 
teri, 
bo‗g‗im-muskul 
(kinestetik), 
Visseral 

---

252 
analizatorlarning markaziy bo‗limlari, boshqacha aytganda, miya po‗stlog‗idagi 
vakilligi fazoda bir-biriga mos keladi va qisman bir-birini qoplaydi. 
Analizatorlarning markaziy bo‗limlari joylashgan po‗stloq sohalarini katta yarim 
sharlar po‗stlog‗ining sensor zonalari deb atash rasm bo‗lgan (50-rasm). Bu 
zonalar periferik retseptorlar maydonlarning yarim sharlar po‗stlog‗idagi 
proektsiyasidan iborat.