Vi bob. Bolalar va о‘smirlarning ratsional ovqatlanishi
Taom nomi Porsiya hajmi, g, ml
BO\'G 6-9- boblar
- Bu sahifa navigatsiya:
- Kechki ovqat
- Oziq-ovqat mahsulotlarining о‘rnini tо‘ldirish (oqsil va yog‘lar bо‘yicha)
- VII BOB BOLALAR RIVOJLANUVCHI MUHIT, TARBIYALASH VA О‘QITISH GIGIYENASI
- 7.1. Bolalarning kundalik buyumlariga gigiyenik talablar.
| Taom nomi
| |||
|
Porsiya hajmi, g, ml | |||
|
1yosh boy -3 yosh |
3-5 yosh |
5-7 yosh | |
|
Nonushta |
|
|
|
|
Bо‘tqa yoki sabzavotli taom |
150 |
180 |
200 |
|
Gо‘shtli, baliqli taom, |
|
|
|
|
Omlet |
60 |
70 |
70 |
|
Sut, sok, mineral suv |
150 |
180 |
200 |
|
Tushlik |
|
|
|
|
Salat |
40 |
50 |
60 |
|
SHо‘rva, bulyon |
150 |
180 |
200 |
|
Gо‘shtli yoki baliqli taom |
60 |
70 |
80 |
|
Garnir |
120 |
130 |
150 |
|
Sharbat, kompot, kisel |
150 |
180 |
200 |
|
Tolma choy |
|
|
|
|
Qatiq, sut |
150 |
200 |
200 |
|
Bulochka, pechenye |
60 |
70 |
90 |
|
Mevalar |
100 |
150 |
200 |
|
Kechki ovqat |
|
|
|
|
Sabzavotli taom |
180 |
200 |
250 |
|
Qatiq, sut |
150 |
200 |
200 |
Ilova 7
Oziq-ovqat mahsulotlarining о‘rnini tо‘ldirish (oqsil va yog‘lar bо‘yicha)
|
Oziq — ovqat mahsulotining nomi |
Xajmi |
Kimyoviy tarkibi |
Rasionga qushish |
Rasiondagn ayirish | ||
|
Oqsil |
Yog‘ |
Uglevod | ||||
|
100 g nonni almashtirish | ||||||
|
Ok non |
100,0 |
6,97 |
1,2 |
48,19 |
|
|
|
Bо‘g‘doy uni |
70,0 |
6,55 |
0,7. |
48,97 |
|
|
|
Makaron |
70,0 |
6,55 |
0,59 |
49,86 |
|
|
|
Manka yorma |
70,0 |
6,66 |
0,52 |
49,26 |
|
|
|
100 g kartoshkani almashtirish | ||||||
|
Kartoshka |
100,0 |
1,05 |
- |
14,25 |
|
|
|
qizil lavlagi |
110,0 |
1,06 |
- |
7,78 |
|
|
|
Sabzi |
120,0 |
1,06 |
- |
7,55 |
|
|
|
Karom |
90,0 |
1,04 |
- |
3,25 |
|
|
|
100 g olmani almashtirish | ||||||
|
Olma |
100,0 |
0,4 |
- |
11,01 |
|
|
|
quruq olma |
20,0 |
0,46 |
- |
12,17 |
|
|
|
quruq о‘rik(kuraga) |
15,0 |
0,48 |
- |
10,29 |
|
|
|
100 g sutni almashtirish | ||||||
|
Sut |
100,0 |
3,07 |
3,33 |
4,44 |
|
|
|
Tvorog |
25,0 |
3,60 |
4,28 |
0,25 |
|
Yog‘-1 |
|
Gо‘sht |
25,0 |
3,68 |
0,63 |
- |
Yog‘-3 |
|
|
Baliq |
40,0 |
3,61 |
0,14 |
- |
Yog‘-3 |
|
|
Pishloq |
15,0 |
3,05 |
2,81 |
0,35 |
|
|
|
100 g gо‘shtni almashtirish | ||||||
|
Gо‘sht |
100,0 |
14,71 |
2,53 |
- |
|
|
|
Tvorog |
100,0 |
14,4 |
17,19 |
0,98 |
|
Yog‘-15 |
|
Balik |
160,0 |
14,43 |
0,58 |
- |
Yog‘-2 |
|
|
Sut |
480,0 |
14,47 |
15,98 |
21,17 |
|
Yog‘-13 |
|
Tuxum |
140,0 |
14,78 |
14,04 |
0,6 |
|
Yog‘-11 |
|
100 g baliqni almashtirish | ||||||
|
Baliq |
100,0 |
9,02 |
0,36 |
- |
|
|
|
Gо‘sht |
60,0 |
8,83 |
1,52 |
- |
|
Yog‘-1 |
|
Tvorog |
60,0 |
8,84 |
20.52 |
0,59 |
|
Yog‘-10 |
|
Sut |
300,0 |
9,21 |
9,99 |
13,23 |
|
Yog‘-9 |
|
Tuxum |
85,0 |
8,98 |
8,07 |
0,36 |
|
Yog‘-7 |
|
50,0 g tuxumni almashtirish | ||||||
|
Tuxum |
50,0 |
5,28 |
5,02 |
0,22 |
|
|
|
Tvorog |
40,0 |
5,76 |
6,48 |
0,39 |
|
Yog‘-2 |
|
Gо‘sht |
40,0 |
5,88 |
1,01 |
- |
Yog‘-4 |
|
|
Baliq |
60,0 |
5,41 |
0,22 |
— |
Yog‘-5 |
|
|
Sut |
160,0 |
4,91 |
5,33 |
7,05 |
|
|
|
Pishloq |
25,0 |
5,08 |
4,69 |
0,58 |
|
|
|
100 g tvorogni almashtirish | ||||||
|
Tvorog |
100,0 |
14,4 |
17,1 |
0,98 |
|
|
|
Gо‘sht |
100,0 |
14,71 |
2,53 |
— |
Yog‘-15 |
|
|
Baliq |
160,0 |
14,43 |
0,58 |
- |
Yog‘-17 |
|
|
Sut |
460,0 |
14,12 |
15,32 |
20,29 |
Yog‘-2 |
|
VII BOB
BOLALAR RIVOJLANUVCHI MUHIT,
TARBIYALASH VA О‘QITISH GIGIYENASI
Umumta’lim muassasalarida bolalarni tarbiyalash va о‘qitish sharoitlari, ijtimoiy – gigiyenik omillar о‘sib kelayotgan avlod sog‘lig‘i shakllanishiga sezilarli ta’sir kо‘rsatadi ( 28-35% ). 11 yoshgacha bо‘lgan bolalar xastalanishlari 3-11 foiz holatda hayot tarziga bog‘liq bо‘ladi. Bu esa gigiyenik mos muhit bolani jismoniy va ruhiy jihatdan sog‘lom shaxs sifatida shakllantirishda katta ahamiyatga ega ekanligini kо‘rsatadi.
Hayot faoliyati shart – sharoitlari о‘qitish va tarbiyalash uchun qulay bо‘lishi hamda bolalarning normal о‘sishi va rivojlanishi uchun yordamlashuvchi bо‘lishi kerak.
Shu tariqa, bolalarga nisbatan qо‘llash maqsadga “ musbat” va “manfiy” belgili ta’sir etuvchi ekologik - gigiyenik, ijtimoiy - iqtisodiy “yashash joyi ichidagi” va “maktabdagi” omillarning keng majmuasini qamrab oladi. Bu omillarning bari bolalar sog‘lig‘i va rivojlanish darajasi shakllanishida, bolalar о‘rtasidagi о‘lim sonida aks etadi va gigiyenik nuqtai nazardan baholanishi ahamiyatiga qarab muayyan tartibda qо‘yilishi shart.
Bola shaxsining ijodiy rivojlanishida buyum muhiti – bolalar faoliyatining moddiy obyektlar tizimi muhim о‘rin tutadiki, u tabiiy atrof – muhit va kattalarning bolalar bilan bama’ni muloqotda bо‘lishi bilan birgalikda bola salohiyatining jismoniy takomillashib, aqliy va ma’naviy yuksalishiga kо‘maklashadi.
Buyumli muhit turli yoshdagi bolalar faoliyatini rivojlantirish va tarbiyalashning qonuniyatlariga mos kelmog‘i lozim. “Rivojlantiruvchi buyumli muhit” tushunchasi sirasiga quyidagilar kiradi: me’moriy- manzaraviy va tabiiy – ekologik obyektlar; о‘yingoh va sport maydonchalari hamda ularning jihozlari; bolalar kutubxonalari va mediatekalar; dizayn – studiyalar; musiqiy – teatr studiyalari asbob-uskunalari bilan birga; yirik о‘lchamli va stol ustida joylashuvchi, ayrim qismlardan iborat bolalar о‘yinchoqlari; audiovizual va kompyuterli о‘qitish vositalari; bilim beruvchi didaktik materiallar. Maxsus asbob – uskunalar va materiallar jismoniy, ruhiy va ijtimoiy rivojlanishda nuqsonlarga ega bо‘lgan bolalarning rivojlanishini tо‘g‘rilash uchun ishlatiladi. Bolalar faoliyatini buyumli rivojlantiruvchi muhitning mavjudligi jamiyatni kelgusi о‘sish uchun zarur startning boshlanishini ta’minlaydi, uning yо‘qligi esa insonning takomilga yetish maqsadidagi harakatlarini tanazzulga yetaklaydi va nafaqat shaxslarga, balki butun jamiyatga ham zarar keltiradi.
7.1. Bolalarning kundalik buyumlariga gigiyenik
talablar.
Hayotining dastlabki daqiqalaridan boshlab bola о‘zini о‘rab turgan yangi olamdagi buyumlar bilan aloqada bо‘ladi. Bular yо‘rgakdan tortib kiyimlarigacha, tagliklar, choyshab va о‘rin-kо‘rpalar (keyinchalik ularning soni anchagina oshadi), poyabzallardir. Ulg‘aygani sari bola о‘yinchoqlar va о‘yinlar (shu jumladan, elektron о‘yinlar), bolalar kitoblari, maktab yillarida esa – darsliklar va о‘quv qо‘llanmalari olamiga kirib boradi, ayni paytda esa uni о‘quv qurollari – о‘qitishning texnikaviy vositalaridan tortib kompyutergacha, - о‘rab oladi. Mebel va boshqa turli uskunalar ham bolani о‘rab turuvchi muhitning doimiy tarkibiy qismlari – bolalar va о‘smirlar kundalik buyumlarining ashyolari hisoblanadi.
Bu buyumlarning barchasi (kiyim – kechaklar, poyabzal, о‘yinchoqlar, kitoblar, elektron- hisoblash texnikasi) bolani о‘rab turgan muhitning nohush omillari ta’siridan himoyalashi, uning jismoniy, aqliy va ruhiy jihatdan normal о‘sishi va rivojlanishiga kо‘maklashmog‘i kerak. Buning uchun esa – bolalarning kundalik buyumlari turli jins va yoshdagi bolalarning morfofunksional о‘ziga xosligi va tabiiy – gigiyenik talablarga mos kelmog‘i lozim.
О‘yin va о‘yinchoqlar, shu jumladan, zamonaviy materiallar va texnologiyalarni qо‘llashga asoslanganlari ham, turli yoshdagi bolalarning ruhiy va jismoniy sog‘lig‘iga salbiy ta’sir kо‘rsatmagan xolda, uning har taraflama rivojlanishiga kо‘maklashmog‘i lozim. Bolalarni tajovuzkor harakatlar, shafqatsizlik, ahloqsizlik, zо‘ravonlik, bola yoshi doirasidan chiqib ketgan jinsiy mayl uyg‘otuvchi ta’sirga ega о‘yin va о‘yinchoqlarning zararli ta’siridan himoyalash lozim.
Bolalar kundalik buyumlariga bо‘lgan asosiy gigiyenik talab ularning bola sog‘lig‘i uchun xavfsiz bо‘lishidir.
Download 1.92 Mb.
Do'stlaringiz bilan baham:
