Voqea sodir bo’lgan joyda topilgan murdani ko’zdan kechirish, sud tibbiy tanatologiya

Transport travmasi

Transport travmasi natijasida kelib chitstsan jaroxatlarni urganish keyingi yillarda Respublikamizda keng tsulamda olib borilmotsda. Ushbu tadtsitsotda sud tibbiy ekspertiza materiallari buyicha viloyatda transport travmasi bilan boglits bulgan ulim xollarining turli tomonlarini urganish matssad tsilib olindi.

Material va usullar. 2003-2005 yillarda transport xodisalari bilan boglits ulim xollari buyicha jami 356 ta ekspertiza utkazilgan bu esa uz navbatida ulim bilan boglits bulgan ekspertizalarni 40,9% ni zuraki 46,4 % ni, barcha mexanik travmalarda sodir bulgan ulimni 43,9% ni tashkil tsiladi. Urganilgan 356 ta ekspertizani 305 tasini (85,6%ni ) avtomobil travmasi natijasida sodir bulgan ulim, 25 ta xolda (7%) mato travmasi tashkil etadi. Ekspertiza materiallari buyicha transport travmasining tsolgan turlari nisbatan kam uchragan. Jumladan rels travmasi 6 xolda, traktor 9 xolda va bitta arava, bita velosiped travmasi ekspertiza tsayd etilgan.
Tadkikot natijalari. Ekspertizalarda marxumlarni yoshi tsuyidagicha 14 yoshgacha 50 ta (14%), 25 yoshgacha 130 ta (36,5%), 45 yoshgacha 118 ta(33,1%), 60 yoshgacha 42 ta (11,7%) undan yutsori yoshdagilar 16 ta (4,4%). Eng kup transport travmasi xolati va 45 yoshgacha bulganlar orasida ruy bergan.
Ekspertiza materiallari buyicha ulimga olib kelgan yul transport xodisalari xaftaning kunlari buyicha tatssimlanishi urganilganda tsuyidagicha: dushanbada 46 ta (12,9%), seshanbada 52 ta (14,6%), chorshanbada 51 ta (14,3%), payshanbada 41 ta (11,5%), juma 47 ta (13,2%), shanba 66 ta (18,5%), yakshanbada 53 ta (14,8) yutsoridagilardan kurinib turibdiki xodisalar xaftaning shanba, yakshanba va seshanba kunlari tsolgan kunlarga nisbatan xodisalar kuprok uchraydi.
Ekspertiza materiallari buyicha ulimga olib kelgan xolatlar yili oylari ichida tsuyidagicha tatssimlangan: yanvar 24 ta (6,7%), fevral 20 ta (5,6%), martda 27 ta (7,5%), aprel 25 ta (7%), may 29 ta (8,1%), iyun 33 ta (9,2%), iyul 27 ta (7,5%), avgust 42 ta (11,7%), sentyabr 30 (8,4%), oktyabr 39 ta (10,9%), noyabr 30 ta (8,4%), dekabr 30 ta (8,4%) eng kup uchraydigan xolatlar avgust, oktyabr va iyun oylarida sodir bulgan.
Soatlar buyicha taxlil tsilganda 00 dan 8:00 gacha 76 ta (21,3%) 8 dan 15 gacha 79 (22,1%), 15 dan 20 gacha 107 ta (28%), 20 dan 24 gacha 94 ta (26,4%) ni tashkil etadi. Undan kurinib turibdiki xodisalar eng kup uchraydigan vatst soat 15 dan 24 gacha bulgan. Taxlillar shuni kursatadi transport travmasida tsayd etilgan 356 ta xolatdan 173 tasi (48,5%) piyoda, 60 ta (16,8%) yulovchi, 40 ta (11,2%) xaydovchi, mototsikl yulovchisi 30 ta (8,4%), mototsikl xaydovchisi 11 ta (3%), velosiped xaydovchisi.
Sud kimyo tekshiruvida 356 ekspertizaning 63 tasida tsonda etil spirti borligi anitslandi. Shulardan 11 ta xaydovchi, 1 ta traktor xaydovchisi, 8 ta mototsikl xaydovchisi 1 ta velosiped xaydovchisi bulgan tsolganlar votsea tafsiloti buyicha piyoda va yulovchi bulgan. Bu xolat 356 ta ekspertizani 17,6% ni tashkil etadi. Bu ma’lumot transport xodisalarining kelib chitsishida alkogol ichimliklarining is’temol tsilishning salbiy ta’sirini yana bir bor kursatadi.
Xulosalar. Xulosa tsilib shuni aytish mumkinki 1.
Transport travmatizmi asosan xaftaning shanba, yakshanba kunlari kup uchrab, dam olish kunlariga tugri kelgan bulsa yil oylari ichida bu kursatkich avgust va oktyabr oylariga tugri keladi. 2.
Travmatizm xolatining kuprok tsismi soat 15 dan 24:00 gacha uchray-
di. 3.
Transport travmalari orasida salmokli urinni avtomobillardan piyodalarga etkazilgan shikast egallaydi. 4.
Transport xodisalarining yuzaga kelishida kupincha (17,6%) alkogol iste’mol tsilinishi sabab bulgan. 5.
Transport travmatizmining ortib borishi keyingi yillarda avto- mobillar mitsdorining ortib borishi bilan uzviy boglitsdir.