X. G‘ulomova, T. G‘afforova ona tili darslari 1-sinf o‘qituvchilar uchun metodik qo‘llanma To‘ldirilgan va qayta ishlangan ikkinchi nashr

u tovushi yoziladi. Keyin bu qoidani boshqa so‘zlarga tatbiq etadilar.
Kitobxon.Com

---

10
Shuning uchun imloviy mashqlarni ko‘chirib yozish, grammatik-
imloviy tahlil, lug‘aviy-grammatik tahlil, diktant, bayon kiritildi.
Barcha imloviy mashqlarda o‘quvchilar bilan so‘zning tarkibini 
tahlil qilishga, ma’nosini izohlashga, to‘g‘ri talaffuzi ustida ishlashga, til 
materialini husnixat bilan yozishlariga alohida e’tibor qaratish zarur.
1-sinfda diktantning ikki turi o‘tkaziladi:
1. Ta’limiy diktant.
2. Tekshiruv diktanti.
Ta’limiy diktantlar bilim beruvchi xarakterda bo‘ladi. Shuning uchun 
diktantning bu turi darsning biror qismida o‘tkazilaveradi. Ta’limiy 
diktantning quyidagi turlari mavjud bo‘lib, undan bolalarga mos tarzda 
foydalanish mumkin:
1) lug‘at diktant;
2) saylanma diktant;
3) ko‘rsatuv diktanti;
4) rasm diktant;
5) o‘z diktant yoki yoddan yozuv diktanti;
6) ijodiy diktant;
7) eshituv diktanti.
1-sinfda lug‘aviy diktant imlo qoidalarisiz, ya’ni imlo qoidalari 
o‘rganilmasa ham o‘tkaziladi. O‘qituvchi o‘quvchilar matndagi qaysi 
so‘zlarni xato yozib qo‘yishlari mumkin deb o‘ylasa, shu so‘zga o‘quvchi 
diqqatini tortadi, ular bilan birga tahlil qiladi, aytilishi bilan yozilishini 
taqqoslaydi, farqli o‘rinlarini aniqlaydi. Keyingi darsda shu tahlil qilingan 
so‘zlarning 3-4 tasini tanlab, diktovka bilan yozdiriladi. O‘quvchilar 
yozganlarini xattaxtadan yoki lug‘atchadan (o‘qituvchi tuzib qo‘ygan) 
tekshiradilar.
1-sinfda eng ko‘p o‘tkaziladigan diktantlardan biri saylanma 
diktantdir. Bu diktant o‘quvchini fikrlashga, o‘ylashga majbur etadi, 
ziyrak bo‘lishga o‘rgatadi. Saylanma diktant o‘zlashtirgan bilimlarni 
aniqlash maqsadida ham o‘tkaziladi. Masalan, so‘zlar ichidan shaxs va 
narsani bildirgan so‘zlarni tanlab yozish va hokazo topshiriqlar asosida 
o‘tkaziladi. Tanlab olib yoziladigan so‘zlarning ham xato yozib qo‘yishlari 
mumkin bo‘lgan holatlarini tanlashga, bolalarga mos bo‘lishiga e’tibor 
beriladi.
O‘quvchilar yozib bo‘lgach, suhbat yo‘li bilan tanlab olib yozilgan til 
hodisalari (so‘zlar) tahlil qilinadi.