X. N. Atabayeva, J. B. Xudayqulov

Soyaning amal davri bo'yicha guruhlari 
39-jadva
Guruhlari
O'suv davri, kun
Foydali harorat 
yig'indisi, °C
Ultra tezpishar
80 kundan kam
1700 dan kam
Juda tezpishar
81-90
1701 - 1900
Tezpishar
91-100
1901-2200
Tezo'rtapishar
111-120
2201 -2300
O'rtapishar
121-130
2301 -2400
O'rta kechpishar
131-150
2401 -2600
Kechpishar
161-170
3001 -3500
Juda kechpishar
170 dan ortiq
3500 dan ortiq
Soya 
o'zidan 
changlanadigan 
o'simlik. 
Tabiiy 
sharoitda 
duragayiarning hosil bo'lishi 0.5-1% ni tashkil qiladi. Gullash davri 
uzoq davom etadi 15-55 kun.
Barg yuzasi soya reproduktiv davriga o'tganda oshadi va 60 ming 
m
2
gacha bo'ladi. Ayrim navlarda 115 ming m
2
ni tashkil qiladi. Ammo 
barg yuzasini ko'p bo'lishi, bu hosilni ko'payishiga ma‟lum chegaradan 
keyin ta‟sir qilmaydi.
Birinchi gullar paydo bo'lganidan 10-14 kundan keyin birinchi 
dukkagi ko'rinadi. Soyaning rivojlanishida eng murakkab davr - bu 
gullash va don to'lishishidir. Bu davrda suv ko'p sarflanadi. Don 
shakllanish davrida uning tarkibida 40% suv bo'ladi. Don to'lishish 
davrida suvni miqdori 10-15% gacha kamayadi. To'la yetilgan don 
harorat 0°C bo'Iganda zarar ko'rmaydi. Bunday namlikda urug'ning 
unuvchanligi 3,5-yil saqlanadi.
Kasallik va zararkunandalar.
Soya ekinida quyidagi kasalliklar 
uchraydi - fuzarioz, fitoftoroz, chirish, qora chirish, rizoktonioz, poya 
chirishi, fuzarioz so'lishi, dukkakni dog'lanishi, soxta unsimon shudring, 
askoxitoz, septorioz, serkosporpoz, mozaika. Zararkunandalar - qora 
dog'li tunlam, tunlam-gamma, akatsiya zaraku- nandasi, o'tloqi kapalak, 
soya pashshasi, simqirqar, tuganakli
203 

---

uzunburun, lavlagi shirasi, poliz shirasi, beda kanasi, dala kanasi, 
tripslar, ombor pashshasi, ombor uzunburini.