X. N. Atabayeva, J. B. Xudayqulov

Hosilni yig„ish.
Dukkak 50% yetilganda hosil o'riladi. Xirmonda 
quritiladi va don kombaynlarida yanchiladi, tozalanadi. Namligi 14-
15% ga yetganda saqlanadi.
Takrorlash uchun savollar: 
1. Yasmiqning kelib chiqish markazi?
2. Yasmiqning tarqalishi?
3. Yasmiqning O'zbekistondagi hosildorligi?
4. Yasmiq urug'lari qanday haroratda unib chiqadi ?
5. Faol harorat yig'indisi qancha bo'ladi?
7. Yasmiq qanday changlanadi?
8. Yasmiqni ekish me‟yori va muddati?
9. Mineral oziqa elementlariga talabi qanday?
10. Yasmiq hosili qanday yig'iladi?
3.7. Burchoq 
Ahamiyati.
Burchoq oziq-ovqatda (oq donligi), yem-sifatida (kul, 
jigarrangli don) ishlatiiadi. Doni tarkibida 23-34% oqsil, 24- 45% 
uglevod, 0,5-0,7% moy, 4-4,5% kletchatka, 2,5-3,0% kul moddalari 
mavjud.
Yem-xashak uchun urug'i, ko'kati va pichani ishlatiiadi.
Urug'i o'simlik kazeini uchun xomashyo hisoblanadi. Undan faner, 
to'qima, plastmassa ishlab chiqariladi.
Tarixi.
Burchoq qadim zamondan ma‟lum bo'lgan o'simlik. Mayda 
donli burchoqning kelib chiqishi Janubiy-G'arbiy Osiyo deb
215

---

hisobdanadi. Yirik donli burchoq 0„rta Yer dengiz sohillaridan kelib 
chiqqan. Burchoq qadimdan Osiyo, Afrika va Janubiy Yevropa- da 
ekilmoqda.
Yer yuzida ekin maydoni 500 ming ga. Bu ekin Hindiston, Jazoir, 
Misr, Yevropa, Afg„oniston, Eron, Turkiya, Tatariston va Boshqirdiston 
Respublikalarida ekiladi. 0„zbekistonda suvli va lalmi yerlarda ekilishi 
mumkin. Lalmi yerlarda ekilgan maydon- lardan olingan urug„ hosili 1,5-
4,0 t/ga.
28
Sistematikasi.
Burchoq
-Lathyrus L.
avlodi o„z ichiga 100 dan ortiq 
turni qamrab olgan. Bularning orasida keng tarqalgan turlar:
1. Ekma burchoq