X. N. Atabayeva, J. B. Xudayqulov

Suvga boHgatt talabi. Афа qurg„oqchilikka chidamli ekin, suvning 
eng ko„p miqdorini naychalash davrida va boshoqlanishda talab qiladi. 
Suv tanqisligi shu davrlarda hosildorlikni sezilarli darajada kamayishiga 
olib keladi. 0„zbekistonning lalmikor yerlarida bu holat kuzatilgan. 
Suvning yetishmasligi pishish davrida oziq moddaning donga kelishini 
to„xtashiga, donning puch bo„lishiga olib keladi.
Issiqlikka bo„lgan talabi Афап^ urug„i 1-2 °C da una boshlaydi. 
Lekin 15-20 °C urug„ning normal unib chiqishi uchun eng optimal 
harorat hisoblanadi. Urug'ni unib chiqish davri uchun 100 °C eng 
samarali harorat yigindisi hisoblanadi. Афа maysalari -3-4 °C sovuqqa 
ham chidaydi. Lekin bunda barglari nobud boiadi, tuplanish bo„g„ini 
shikastlanmaydi. Changchilari -1 °C da, bo„g„in- chasi -1,5-4 °C 
sovuqda nobud boiadi. Don 16% namlikda juda past haroratga chidaydi 
va unuvchanligini saqlab qoladi. Афа boshoqlanish va pishib yetilish 
davrida issiqlikka talabchan boiadi.
Yetishtirish texnologiyasi 
0„tmishdosh. Suvli sharoitda афа uchun yaxshi o„tmishdosh yer 
qator orasi ishlanadigan va dukkakli o„t ekinlaridan bo„shagan yerlardir. 
Lalmikor dehqonchilik sharoitda arpa uchun yaxshi
109

---

o'tmishdosh yer toza shudgor va dukkakli-don, o„t ekinlaridan bo„shagan 
yerlar hisoblanadi.
0„g„itlash. Arpa ekini o„g„itga talabchan bo„lib, tog„li, tog„ oldi, 
do'nglik-tekislik lalmikor zonalarda ayniqsa, suvli yerlarda o„g„itning 
samaradorligi yuqori bo„lib, hosilni oshirishda ijobiy ta‟sir ko„rsatadi. 
Kuzda organik mineral o„g„itlar yerga solinib, o„suv davrida mineral 
o„g„itlar bilan oziqlantirish samaradorligi yuqori. Kuzda lalmikor yerlarga 
афа ekishdan oldin 8-10 tonna go„ng va 40 kg fosfor va 60 kg kaliy (ta‟sir 
etuvchi modda hisobida) solinadi, bahorda esa tog„ oldi hududlarida 60 kg, 
do„nglik-tekislik hududiarda 40 kg hisobida azot bilan oziqlantiriladi. 
Sug'oriladigan yerlarning har gektariga 20 tonna go„ng, 180-200 kg ta‟sir 
etuvchi modda hisobida azot va fosfor hamda 80-100 kg kaliy o„g„itlari 
berilishi lozim. Organik o„g„it fosfor va kaliyni hamda azotni 35-40 
kilogrammi birgalikda kuzda yerni haydashdan oldin dalaga sochiladi. 
Aфaga yuqoridagi miqdorda organik o'g'it yerga solish imkoniyati 
bo„lmasa, kuzda kamida 5 tonna go„ng qo'llanilishi kerak. Namlik ko„p 
bo'lgan yerlarda афаш o„suv davrida (ayniqsa, o„simlik tuplanish va nay 
o'rash davrida) kamida ikki marotaba azotli o„g„it bilan oziqlantirish 
hosildorlikni oshirishda katta ijobiy ta‟sir ko„rsatadi.
Pivo sanoati uchun yetishtiriladigan афа maydonlarida kechki 
muddatda oziqlantirish tavsiya etilmaydi. Aks holda donda oqsil- ning 
miqdori ortib, pivo ishlab chiqarishga yaroqsiz bo„lib qolishi mumkin,